Geo-informatie instrumenten
ter ondersteuning van complexe
ruimtelijke planningsvraagstukken
Geodata via PDOK en
NGR te complex voor
ruimtelijke planners
Het landgebruik in Nederland
is een complex systeem van
ruimtelijke eenheden (steden,
havens, waterbekkens, landbouw-
en natuurgebieden), die onderling
zijn verbonden door netwerken
van wegen, waterlopen, digitale
infrastructuur en stromen van
mensen, goederen en informatie.
Dit is een dynamisch systeem
dat verandert als gevolg van
demografische, economische
en natuurlijke ontwikkelingen.
Daarnaast moeten ruimtelijke
planners, ontwerpers en
stedenbouwkundigen die werken
aan de toekomstige inrichting
van Nederland, rekening houden
met onzekerheden als gevolg
van stedelijke en economische
ontwikkelingen, waterveiligheid
en klimaatverandering. Niet alleen
ruimtelijk eenheden maken dit een
complex systeem, ook politieke en
bestuurlijke aspecten zorgen voor
complexiteit. Ruimtelijke planners
en ontwerpers dienen in hun
toekomstvisies ook rekening te
houden met deze aspecten.
2013-10 I Geo-lnfo
I Wat is IPDD?
9
Door Joop van der Mijden,
Lammert Kooistra, Arnold Bregt en
Niels van Manen
Het IPDD project
Het project'Integrated Planning and Design
in the Delta' (IPDD) richt zich op het ontwik
kelen van een methodologie voor planning
en ontwerp voor complexe gebieden zoals
de zuidwestelijke delta (ZWD) in Nederland.
In het project werkt een consortium van drie
disciplines samen: wetenschap, ontwerp en
governance. Ter ondersteuning van de metho
deontwikkeling is er binnen IPDD gekozen om
de ZWD als een complex adaptief systeem (CAS)
(Dammers et al. 2013) te benaderen. Om de
complexiteit van de ZWD visueel weer te geven
is een model gekozen ("de diamant") waarin de
relaties tussen de negen belangrijkste deelsyste
men worden gepresenteerd (figuur 1).
Transport
Figuur 1 - De Diamant: een conceptueel model
voor de relaties tussen de deelsystemen van de
zuidwestelijke delta als onderdeel van het com
plex adaptieve systeem.
Binnen IPDD hebben zowel de verschillende
inhoudelijke disciplines als het planningsproces
baat bij ruimtelijke data en kaarten. De weten
schapsdiscipline gebruikt deze voor exploratie
van het studiegebied, het beschrijven van de
historische ontwikkeling en huidige situaties en
de analyse van ruimtelijke relaties en patronen.
De ontwerpdiscipline kan deze resultaten
gebruiken om ruimtelijke beperkingen en
mogelijkheden voor toekomstige ontwikkelingen
te definiëren en verbeelden. En de governance
discipline gebruikt ruimtelijke data en kaarten om
beleidsmakers te enthousiasmeren voor toekom
stige ontwikkelingen en de daaraan gerelateerde
beleidsvoering.
Rol van geo-informatie
De ruimtelijke data die voor het ondersteunen
van dit soort complexe ruimtelijke plan-
flj IPDD is een project binnen het NWO-
programma "Urban Regions in the Delta".
De looptijd van het programma is 2011
2013 (http://urd.verdus.nl/). IPDD consor
tium deelnemers:
Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR),
Technische Universiteit Delft (TUD),
Wageningen University Research cen
tre (WUR), Vrije Universiteit Amsterdam
(VU), Deltares, H+N+S Landschapsar
chitecten, Must Stedebouw, Planbureau
voor de Leefomgeving (PBL), HKV - lijn
in water, Geodan, Geonovum, TNO en
RoyalHaskoningDHV (RHDHV).
ningsprocessen nodig is, is in Nederland in
principe beschikbaar. Veel organisaties stellen
ruimtelijke data als open data beschikbaar en
het Nationaal Georegister (NGR) speelt een
belangrijke rol in het vindbaar maken van
deze gegevens. PDOK speelt een centrale
rol bij het ontsluiten van deze (overheids)
data. Bij aanvang van het IPDD-project was
dan ook het uitgangspunt dat de huidige
geo-informatie infrastructuur geschikt is voor
het ondersteunen van dit soort complexe
planningsprocessen.
Door middel van een studie in januari 2012 is
dit uitgangspunt nader onderzocht. Aan de
hand van drie aspecten: vinden, bereiken en
verkrijgen (Backx, 2003), hebben we gekeken
of de geodata in het NGR toegankelijk en
bruikbaar is voor planners. Mensen die werken
in de ruimtelijke planning zouden zelf in staat
moeten zijn geodata die ze nodig hebben te
vinden en te verkrijgen. Om dit proces bij de
