Atlas der Neederlanden en
Monumenta Cartographica
Neerlandica
Verslag
36 I
Studiedag Kartografie van de GIN-studiekring Historische Kartografie
Vrijdag 15 november20i3werd bij de Afdeling Bijzondere Collecties van de
UvA aan de OudeTurfmarkt in Amsterdam, aandacht besteed aan twee
historisch-kartografische mammoet-ondernemingen: hetgereedkomen
van de documentatie, restauratie, digitalisering en facsimilering van de
9-delige AtlasderNeederlanden uit 1815 en het afsluiten van de 9-delige serie
Monumenta Cartographica Neerlandica met de uitreiking van het eerste
exemplaar van deel IX aan Hans Clevers, president van de KNAW.Voor het
eerste wasJan Wernerverantwoordelijk,die het project van de restauratie
van deze bijzondere atlas, vervaardigd voor Koning Willem I (omdat die een
overzicht van zijn koninkrijk wilde hebben) als eerstverantwoordelijke had
begeleid. De Monumenta-reeks is in 1986 opgezet door Günter Schilder.
Geo-Info I 2014-1
Jan Werner.
De ochtend was aan de Atlas gewijd. Werk
groep-voorzitter Marc Hameleers die ook als
dagvoorzitter van haar52e studiedag (gerekend
vanafi984) optrad leidde GarreltVerhoeven,
hoofd van de afdeling Bijzondere Collecties
van de UvA in.diezijnvreugde uitsprakover
de komst van de Explokart-onderzoeksgroep
met haargrootse plannen naarAmsterdam.
HijleiddeJanWernerin.dieeen uitgebreide
terugblikvoorde 80 deelnemers gafop het
project Atlas der Neederlanden dat bestond
uit inventarisatie, catalogisering, restauratie,
digitalisering en facsimilering en deverschil-
lende fasen beschreef. Er is nu een on-line
catalogus van de atlas en alle fasen van de
restauratie zijn fotografisch vastgelegd. Er zijn
vijf publicaties gerealiseerd in het kader van dit
atlasproject, namelijkde facsimile-uitgave door
Uitgeverij Asia Maior(RobenWillyvan Diessen)
ook het boekVerborgen Wildernis van Kester
Freriks (i.s.m. Jan Werner), het boekWandelingen
der Neederlanden door Kester Freriks en Joyce
Roodnaten speciaal nummervan het tijdschrift
Boekenwereld en het toelichtende boek bij
de facsimile-uitgave DeAtlas der Neederlanden:
Kaarten van de Republieken hetprille Koninkrijk
doorJan Werner. Daarnaastzijn erde nodige
presentaties en artikelen verschenen over het
project en is de afsluitende tentoonstelling Atlas
der Neederlanden, dageraad van het Koninkrijk
vormgegeven (die op 17 oktober 2013 door
Koning Willem-Alexanderwerd geopend).
Er werd vooral veel getoond over de effecten van
het restauratie-werken de speciale problemen die
ontstaan bij de reporductie van een zo ingewik
kelde atlas met allemaal opgevouwen wandkaar
ten (bij uitgeverij Zrinsky in Cakovec in Kroatië).
GeograafJan Hartman van de UvA heeft
zorg gedragen voor de georeferencing van
alle kaarten uit de Atlas en in zijn voordracht
beschreef hij de functionaliteit van de website
die rond de atlas gebouwd is. Op de site
http://mapserver.sara.nl/atlasderneederlanden/
atlas/ kan men alle kaarten uit alle delen
opvragen, deTMK, Bonneblaadjes,Top 10 of
luchtfotos ernaast zetten waarbijde oude
kaart gegeorefereerd wordt; met een slide bar
kan men de oude en de nieuwe topografie in
elkaarover laten gaan. Een indrukwekkende
functionaliteit die zeer snel werkt en een
supertool voor historisch kartografen. De soft
ware maakt gebruik van cloudtechnologie en
is beschikbaarom ook aan andere kaartcol
lecties te hangen.
Tussen de middag was er gelegenheid om
de tentoonstelling Atlas der Neederlanden,
dageraad van het koninkrijk te bezichtigen,
waarop men zich een goed beeld kon vormen
van de inhoud van de verschillende delen van
de atlas.
Een hoekje van de tentoonstelling met de koperpla
ten van de kaart van Krayenhoff.
Na de pauze gaf Paula van Gestel een
overzicht van de totstandkoming van de serie
Monumenta Cartographica Neerlandica in
1986, die eigenlijk al vanafi974 in de steigers
werd gezet toen Günter in Zuid-Duitsland
met zijn systematisch onderzoekvan buiten
landse bibliotheken begon. Dat werk mondde
aanvankelijk uit in de publicatieserie Wall maps
ofthe 16th and 17th centuries, die uitkwam bij
Nico Israel. Deel 5 hiervan was al gereed en
