Een Nationale Atlas
in de Nationale
GeoData Infrastructuur
Kartografie
Hoe maak je kaarten van atlaskwaliteit met webservices en D3?
De afgelopen paar jaar hebben we
een stormachtige ontwikkeling
gezien van de Nationale Geo
Data Infrastructuur (NGDI -
onze nationale SDI). Daarmee
samenhangend is er ook meer
aandacht gekomen voor het
gebruik van kaarten in, of gebaseerd
op data uit, die NGDI. Maar helaas
blijft de kwaliteit van die kaarten
vaak achter bij wat er mogelijk is
met moderne webtechnologie.
We stellen een architectuur
voor waarmee met behulp van
webservices en de D3 javascript
bibliotheek een webgebaseerde
kaartviewer kan worden gemaakt
die kartografie in Atlaskwaliteit
levert.
18
Geo-Info I 2014-2
Door Barend Köbben
Twee Werelden
Om dit te kunnen realiseren moeten we in feite
twee, tamelijk verschillende, werelden verenigen.
De ene is de wereld van de SDI's: strak georgani
seerde, gestandaardiseerde en geïnstitutionali
seerde verzamelingen van grote hoeveelheden
ruimtelijke data en diensten. De andere wereld
is die van de atlaskartografie: verzamelingen
kaarten van hoge grafische en informatie
kwaliteit, die een sterke samenhang kennen om
zo een bepaald geografisch verhaal te vertellen.
Deze twee werelden worden ook bewoond door
mensen met verschillende expertise. De geo-
informatiespecialisten hebben een sterke
IT-focus, werken met databases, gedistribueerde
webservices en gespecialiseerde GIS-software.
De kartografen denken in semiologie, grafische
communicatie en esthetisch design. Zij gebrui
ken traditioneel vooral ontwerp- en teken
pakketten.
Maar aan de andere kant zijn de gebruikers steeds
meer hetzelfde. Zij verwachten tegenwoordig
toegang tot de producten van beide groepen te
hebben via hun webbrowser. Als eindgebruikers
willen zij niet lastig gevallen worden door het
verschil in achterliggende technologie. De stand
van de techniek maakt het tevens mogelijk op
elke standaard computer met internettoegang
grote hoeveelheden data uit een SDI te vinden
en te raadplegen, om uiteindelijk deze in hoog
waardige, interactieve grafische omgevingen
te visualiseren. Blijft wel de vraag hoe de twee
werelden kunnen worden gecombineerd op een
zinvolle, bruikbare manier, binnen de bestaande
technologische omgeving van het NGDI. Om dat
uit te zoeken hebben we in de afgelopen tijd
diverse onderzoeken en experimenten gedaan,
die we in dit artikel beschrijven.
Atlassen in het SDI-tijdperk
We gebruiken hier bewust de term atlaskar
tografie, omdat we streven naar iets wat meer
is dan een willekeurige verzameling kaarten.
Bij het maken van een atlas wordt een aan
zienlijke inspanning gedaan om de informatie
vergelijkbaar te maken: data van vergelijkbare
tijdreeksen, op vergelijkbare wijze gegene
raliseerd en geclassificeerd, in een uniforme
opmaak. Bovendien wordt in een goede atlas
de data zo gepresenteerd dat er een verhaal
wordt verteld, een zo compleet mogelijk
beschrijving van alle aspecten van bijvoor
beeld een land. Er moet in andere woorden
een synergie zijn, die de atlas als geheel meer
maakt dan de som van de delen.
In Nederland kennen we natuurlijk com
merciële atlassen, zoals de Bosatlas, maar ook
de Wetenschappelijk Atlas van Nederland.
De geschiedenis van deze Nationale Atlas en
de poging deze een nieuw leven in te blazen,
is meermalen beschreven (bijvoorbeeld in
Köbben et al., 2010).
Vandaag de dag worden er nog atlassen in de
vorm van een gedrukt boek gemaakt, maar
meer en meer ook als digitale producten,
tegenwoordig vooral voor het World Wide
Web. Tot voor kort gebeurde de productie
daarvan weliswaar al digitaal, maar met relatief
traditionele methoden, zoals tekenpakketten
en multi-media software. Dat resulteerde wel
iswaar in producten van uitstekende kwaliteit
en bruikbaarheid, maar wel op zichzelf staand,
dus zonder de interoperabiliteit en verbindin
gen met de rest van de digitale infrastructuur
die we in deze tijd van SDI's verwachten.
Zo'n SDI is een implementatie van een
zogenaamde 'Service-Oriented Architecture',
gedistribueerde componenten die commu
niceren via strak gespecificeerde en gestan
daardiseerde interfaces (zoals de WMS- en
WFS-standaarden van het OGC). Dat soort
interfaces kennen wel degelijk mogelijkheden
om de verschillende datasets in de SDI te
karteren, maar elke service heeft in principe
