C\
SPECIAL
R
4
TT
3
1*1
El
2014-2 I Geo-Info
37
Detail van een reliëfwandkaart van Zuid-Amerika.
Eén van de 22 Pohlschröder-kasten. In deze kasten wordt de moderne, post
koloniale collectie bewaard. De kasten zijn met inhoud verhuisd.
■E^ssss
V
.rif
Ti wuitlijl
Fragment van de Schetskaart van Ceram, Batavia: Topografische Inrichting in Nederlands Indië, [1920].
Voorbeeld van de navigatiemogelijkheden bij meerbladige kaarten in de Kaartviewer.
rand van de kaart te klikken. Ook wordt er bij
kaartseries een (klikbare) indexkaart weerge
geven (Tieleman 2007).
Aziatische studies en collecties in Leiden
Een van de speerpunten van het wetenschap
pelijk onderzoek aan de Universiteit Leiden is
het onderzoeksprogramma Asian Modernities
and Traditions. Het onderzoek en onderwijs op
het gebied van Aziatische tradities heeft een
lange geschiedenis. De aandacht gaat daarbij
uit naar taal, filologie, geschiedenis, religie,
filosofie, rechtgeschiedenis en literatuur. In
de laatste drie decennia is er in het Leidse
onderzoek ook steeds meer aandacht voor
het moderne Azië, onder andere in relatie tot
politiek, internationale verhoudingen, econo
mische ontwikkeling, antropologie, sociologie,
modern recht, cultuur en media studies. Op
onderwijsgebied kan de kaartencollectie een
rol gaan spelen in de diverse regiostudies in de
masteropleidingen aan de Universiteit Leiden.
De erfgoed- en kaartencollectie van het KIT
is uitstekende versterking voor de Bijzondere
Collecties van de UBL. Van oudsher heeft de
bibliotheek een sterke collectie op het gebied
van zuidoost Azië. De UBL beheert een rijke
schat van duizenden handschriften, foto's,
tekeningen, abklatschen en afwrijfsels van
inscripties, archieven, brieven en gedrukte
werken die onderzoekers uit de hele wereld
trekt. In de kartografische collectie van de UBL
bevinden zich ook nog ongeveer 6.000 kaart-
bladen van de Indonesische Archipel en
2.000 bladen van de overige delen van Azië.
Een bijzondere deelcollectie zijn de enkele
honderden Japanse kaarten, waaronder vele
manuscriptkaarten, in de collectie van Philipp
Franz von Siebold. In het komende jaar zal
ook de bibliotheek van het Koninklijk Instituut
voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) in
Leiden wegens een reorganisatie worden
onderdeel uit gaan maken van de UBL. De
kaartencollectie van het KITLV bestaat uit zo'n
15.000 kaartbladen en ruim 500 atlassen (Ngo
2012). Waar de nadruk bij de collecties van het
KIT en KITLV met name op koloniale periode
(19e eeuw en eerste helft 20e eeuw) ligt, is er
in de collectie van de UBL juist meer ouder
materiaal uit de VOC-periode, waaronder een
fraaie collectie van bijna 100 zeekaarten op
perkament (De Vries 1996). Door deze ontwik
kelingen ontstaat er een omvangrijke collectie
over Indonesië en de Caraïben, bestaande uit
de collecties van het KIT, KITLV en UBL. Deze
nieuwe collectie is op haar terrein een van de
belangrijkste ter wereld.
Literatuur
Piet Broeders, 'De Atlas der Nederlandsche Overzeesche Bezit
tingen in de kaartenverzameling van het Koninklijk Instituut
voor de Tropen' Caert-Thresoor 31 (2012), 4: 123-129.
Peter Levi, 'Koninklijk Instituut voor de Tropen. Een ontdek
kingsreis door de koloniale collectie van de kaartenzaal.'
GIN publicatiereeks 2 (2004): 23-32.
Peter Levi, 'Kaartencollecties in Nederland. Koninklijk Instituut
voor de Tropen (KIT) in Amsterdam.' Caert-Thresoor 31 (2012),
3: 93-94.
Lam Ngo, 'Kaartencollecties in Nederland. Koninklijk Instituut
voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) in Leiden.' Caert-
Thresoor 31 (2012), 1: 26-27.
Jan Smits Ko van der Watering. 'Stokkaarten in de Konink
lijke Bibliotheek, weer een nieuwe berging!' Kartografisch
Tijdschrift 26 (2000), 4: 15-17.
Jeanine Tieleman. 'Een nieuwe toekomst voor koloniale kaar
ten: www.kit.nl' GIN publicatiereeks 3 (2007): 39-44.
Dirk de Vries. Uit de kaartenwinkel van de VOC. Catalogus van
zeekaarten van de Verenigde Oostoindische Compagnie in de
CollectieBodelNijenhuis. Alphen aan den Rijn: Canaletto, 1996.
Martijn Storms, conservator
kaarten en atlassen, Universi
taire Bibliotheken Leiden.
Martijn is te bereiken via
m.storms@library.leidenuniv.nl
