Geodesign, Samenwerken
in de Geo Wereld en
Nederland als uitvalsbasis
CD
Column
2014-4 I Geo-Info
17
Het is zo simpel te vertellen. De wereld van vandaag kenmerkt
zich door complexe problemen, zoals klimaatsverandering, of de
sterke verstedelijking. We kunnen dergelijke complexe vraagstel
lingen alleen beantwoorden als we diverse kennisvelden bij elkaar
kunnen brengen, multidisciplinair. Het probleem dat zich dan gelijk
voordoet, is dat elke discipline zijn eigen taal spreekt, zijn eigen
standaarden kent. En daar komt Geodesign. Het is een raamwerk,
waarin we de wetenschappelijke disciplines, de ontwerpdisciplines
en de informatietechnologie bij elkaar brengen. En dit alles met
als doel de burger, de mensen op een bepaalde lokatie, te laten
profiteren van de voorstellen om de ruimte beter in te richten.
Vanzelfsprekend hebben zij daar ook zeggenschap over.
Wat is het geheim van deze integratie? Geo-ICT, geografie
levert de taal waarmee we de disciplines kunnen laten samenwer
ken. En natuurlijk wordt het de volgende stap binnen Geo-ICT, want
je kunt niet van architecten en planners verwachten dat zij in een
2D-wereld aan de slag gaan. Oftewel, wij moeten zorgen voor de
3D-wereld, en die komt er heel snel aan.
Maar waarom speelt Nederland daar zo een prominente rol in?
Dit jaar is er voor de tweede keer het Europese Geodesign congres.
Vorig jaar het GeoFort de perfecte lokatie, dit jaar gaan we naar
Delft, om de architecten een thuiswedstrijd te laten spelen. Maar
we mogen ons in nog veel meer aandacht verheugen. Bezoekers,
topambtenaren, uit Dubai en Abu Dhabi zijn in mei op bezoek
geweest en hebben heel veel geo-gedreven organisaties bezocht
(haven, vliegveld, kennisinstellingen, energiebedrijven etc.). Zij kre
gen eveneens een hands on cursus op het GeoFort in Geodesign.
De VU heeft samen met de universiteit van Los Angeles een
overeenkomst voor 5 jaar gesloten om elk jaar een Geodesign
Summer Institute in Nederland te organiseren, waar studenten
uit de hele wereld welkom zijn. Samen met Kadaster Internatio
naal hebben we een delegatie uit Bhutan ontvangen en hen de
grondbeginselen van Geodesign uitgelegd, en binnenkort reizen
we naar hen af Bij het eerste Geodesign-congres in Azië mocht ik
uitleggen wat we in Europa en meer specifiek in Nederland doen
aan de klimaatproblematiek, het gekozen thema meerlaagse veilig
heid sluit bij uitstek aan op Geodesign. Over een maand zijn we
met de universiteit van Wageningen actief in Bangladesh om ook
daar hun grote problemen vanuit diverse disciplines te bespreken
en te onderzoeken en ook daar zal Geo-ICT weer de basis vormen.
Saudi Arabië staat weliswaar onder politieke druk, maar ook zij zijn
zeer geïnteresseerd en sturen een afvaardiging naar de summit
(www.geodesignsummit.com/europe/) in Delft.
Samengevat, we hebben een succesverhaal! Hoe kunnen we dit
verklaren? Ik denk dat er een aantal verklaringen zijn. Allereerst speelt
planvorming een cruciale rol in al deze verhalen. We hebben een
enorme naam opgebouwd in de afgelopen jaren met planologen
zoals Faludi, Witsen, Leeflang en de Rijksplanologische Dienst als
kenniscentrum. Dit is weliswaar al verleden tijd, maar het fundament
staat. Vervolgens hebben we designers, architecten, landschapsar
chitecten van naam. Vanzelfsprekend denken we dan aan Koolhaas,
maar de impact van Oudolf (high line in New York) en Sijmons en
diverse andere landschapsarchitecten is eveneens van groot belang.
Zoals Arnold Bregt in diverse bijdragen in dit blad heeft
beschreven, is de geo-kennis in Nederland van hoog internationaal
niveau. Specifiek als we naar de modellen kijken, dan worden de
landgebruiksmodellen van de VU over de hele wereld gebruikt, de
overstromingsmodellen van Deltares (o.a. 3Di) zijn zeer in trek, maar
ook de impactmodellen van TNO (Urban Strategy) zijn inmiddels in
het Chinees vertaald. Ook de wijze waarop de participatie van de
burger in Nederland plaatsvindt, krijgt internationale attentie.
Onze zwakke schakel? Jawel, Nederland in 3D, hoever zijn we?
Ik heb een goed bericht. Jaren hebben we dit onderwerp naar
verhouding met andere landen laten liggen. We zagen Zwitserland,
Noorwegen, Hongarije, en zeker China voorbij komen. Inmiddels
hebben we de handschoen volledig opgepakt, en deze week
zagen we de aankondiging van het Kadaster (www.kadaster.nl/
web/Nieuws/Bericht/Ontwikkeling-3Dkaart-van-Nederland-in-
volle-gang.htm).
Vorig jaar zijn we met de GIS Minor (www.vu.nl/nl/
opleidingen/minoren/a-z/nationale-geoinformatie/) gestart
met het Geodesign-denken en de 3D-cursussen. Een dertigtal
studenten vanuit bijna alle universiteiten in Nederland hebben
deze opleiding gevolgd, en zijn vervolgens bij diverse organisaties
in Nederland aan de gang gegaan. Vanzelfsprekend gaan we daar
dit jaar mee verder.
Diverse subsidies zijn in het afgelopen jaar verstrekt (Escience
projecten) om de kennis voor 3D in Nederland, en de bijbehorende
open source producten tot stand te brengen. Peter van Oosterom
speelt daarin een belangrijke rol. En tot slot heeft Geonovum de
noodzakelijke rol om tot standaardisering te komen gespeeld, met
daarbij opnieuw een belangrijke rol voor een Delftse hoogleraar,
Jantien Stoter.
We zijn er dus klaar voor in Nederland, om een internationale
rol te spelen bij de regionale en mondiale vraagstukken. Ook in
eigen land zijn we intensief aan de slag. We kunnen daarbij denken
aan de locatie van windmolens (zie provincie Noord-Holland), de
diverse energieprojecten waar Liander telkens een innovatieve
rol speelt (PICO, CERISE), maar ook de overstromingsrisico's die in
beeld worden gebracht (Hoogheemraadschap Noord-Hollands
Noorderkwartier en 3Di).
Het is voor mij een voorrecht om 30 jaar na de introductie
van GIS in Europa nu enthousiast de wereld rond te reizen met de
Geodesign boodschap. Ik hoop u allen op 11 en 12 september in
Delft te mogen begroeten.
Henk Scholten,
Hoogleraar Ruimtelijke Informatica VU Amsterdam, hj.scholten@vu.nl
