Lipkens 20 jaar terug in Delft
Een bewogen geschiedenis.
Die kent het olieverfschilderij
op doek door Willem Hendrik
Schmidt (1809-1849) van Antoon
Lipkens (1782-1847), sinds 1842 de
eerste directeur van de Koninklijke
Akademie in Delft. (Later met
de namen Polytechnische
School, TH en TU.) Er is een
reden waarom er in de laatste
decennia afbeeldingen van dit
stuk mankeren en er achterhaalde
dingen over worden verkondigd.
38 I Geo-Info I 2014-4
Door Adri den Boer
Antoine (ook: Antoon) Lipkens kwam uit Maas
tricht en genoot zijn opleiding aan de École
Polytechnique in Parijs. Na een carrière in het
Franse leger keerde hij terug naar Nederland,
doceerde landmeetkunde en richtte op een
school voor landmeters te Montbrison (1802).
Vervolgens werd hij ingenieur-hoofdlandmeter
in het departement in Loire 1803, daarna ook
te Bourges en Foix. Later werd hij ingenieur
verificateur van het Kadaster in Luxemburg en
in 1827 kreeg hij de leiding van de kadastrale
opmetingen in Nederland. Rond 1820 vond
Lipkens intussen de spiegelpasser uit, voort
bouwend op werk van de Engelse instrument
maker George Adams. Naar Antoon Lipkens
werden straten vernoemd in Maastricht, Delft
en Hoofddorp.
Diefstal en export
In 1989 werden er zes door de TU Delft
uitgeleende schilderijen gestolen uit het
water-onderzoeksinstituut IHE (zelf anno 1957).
Vijf van de zes werken werden in 1993 zwaar
beschadigd gevonden in een garage in een
buitenwijk van Perth (Australië). Waren ze bij
de aangifte van de diefstal geschat op 80.000
gulden, in Australië waren ze eerder te koop
aangeboden voor 200.000 gulden, waar dan
nog 40.000 gulden aan restauratiekosten
bij zou moeten komen. Bij de vondst van de
Zelfportret van Willem Hendrik Schmidt (1809-1849), lid van het Delftse Tekengenootschap Tandem kt
surculus arbor (www.commons.wikimedia.org).
