Portret decennia
uit beeld
Adri is te bereiken via
adri.den.boer@geo-info.nl
GNSS-practicum een unicum
40
Geo-Info I 2014-4
staatsraad i.b.d.' Bij dit portret bevindt zich op
internet anno 2014 nog slechts deze opmer
king: 'Gestolen bij de Technische Universiteit te
Delft d.d. 10/11.3.1989.NRC 15.3.1989; Recherche
Informatie Bulletin (Kunst en Antiek), 1989, 3,
p. 6, afb.5. In ambtskostuum, witte broek en
vest, orde RNL, grijzend haar, rechterhand 'in
boezem', linkerhand met rol papier, op tafel
links: landmeetapparatuur en boek' Niets over
het terugvinden van 1994 dus nog!
Minstens het Rijksmuseum en TUD Library bezit
ten een conforme litho met dezelfde Napoleon
pose. De kleurige canon van Zuid-Holland
maakte het voor techneuten bar onder 'venster
38' over de TU Delft: op die litho is zijn omge
ving, waaronder zijn passer, weggeretoucheerd.
Zijn portret uit de afbeelding van de Trésor van
de TUD Library werd door de vormgeefster van
HDC Media BV vrijstaand gemaakt.
K&L wist het beter...
De geoloog A. Tutein Nothenius plaatste
in 1950 in het Tijdschrift voor Kadaster
Landmeetkunde in een artikel over hem de
litho van Lipkens en zette daar correct onder:
'De instrumenten zijn: een rekenmachine
(raderen met ketting), die Lipkens vernietigde,
waarschijnlijk omdat de deling niet geheel
lukte; een passer, echter niet de 'spiegelpasser'
door Lipkens uitgevonden de lijnen op het
papier hebben misschien betrekking op het
landmeten' Hij noemt Schmidt, die dus zo'n
gewone passer schilderde, een 'toentertijd
zeer bekend schilder uit Delft'. Ook zijns inziens
was niet Lipkens, maar George Adams (E) al
rond 1773 de uitvinder van het spiegelkruis om
rechte hoeken uit te zetten. Jaren voor het
prisma van Bauernfeind kwam bedacht Lip
kens wel een beter hanteerbare vorm ervan.
Pronkstuk in Science Center
In de media van de laatste 20 jaar is niets over
de in Delta van 1994 beloofde restauratie
te vinden. Deze vond wel plaats. Dr. Han
Heijmans, Productmanager Special Collections
bij Library TU Delft desgevraagd: 'Het schilderij
hangt momenteel in de faculty-room van het
Science Center. Het heeft na de restauratie
enige tijd in het hoofdgebouw gehangen
(volgens mij in de kamer van de rector, of
de voorzitter). Na de verhuizing van het
CvB naar de Drebbelweg heeft het jaren in
het depot opgeslagen gezeten' Vervolgens
was op een weblog uit 2010 meer te vinden
over de Faculty Room in het Science Center:
'De ruimte is zeer mooi vormgegeven met
o.a. de schilderijen van de oprichter (Willem
II) en de eerste directeur (Antoine Lipkens) van
de TU Delft evenals twee belangrijke hoogle
raren van de TU Delft (Martinus Beijerink en
Felix Vening Meinesz).' Op de jubileumtentoon
stelling van de Nederlandse Commissie voor
Geodesie in het Techniek Museum Delft in
2004 hing er een kopie van het schilderij van
Lipkens. In 2010 werd de Kaartenkamer van de
TU Delft met die kopie verrijkt en 'die had dus
weer een bestemming', aldus Delftenaar Joop
Gravesteijn, toen het origineel negerend in het
tijdschrift De Hollandse Cirkel 2010-2.
Naar de andere vier teruggekomen originele
schilderijen is in dit kader niet gezocht, al kan
dat schilderij van Willem II in de Faculty Room
ook goed in Australië zijn geweest....
Literatuur
Canon van Zuid-Holland, Erfgoedhuis ZH, Delft 2011 (ook op:
www.regiocanons.nl/zuid-holland)
Delta, 8-12-1994 en 30-11-1995 (ook op: www.delta.tudelft.nl)
De Telegraaf, 12-10-1993 (ook op: www.kranten.delpher.nl)
Lintsen, H.W. (red.), Geschiedenis van de techniek in Nederland.
De wording van een moderne samenleving 1800-1890. Deel V.
Techniek, beroep en praktijk. Walburg Pers, Zutphen 1994
Pouls, H.C., Nederlands fabrikaat. De spiegelpasser van Lipkens
en de kleine spiegelsextant van Laporte, in: NGT Geodesia
1985-5, p. 171 e.v. (ook op: www.dehollandsecirkel.courant.nu)
Tutein Nothenius, A, Antoine Lipkens, in: Tijdschrift voor
Kadaster Landmeetkunde 1950, p. 84 e.v. (ook op:
www.dehollandsecirkel.courant.nu)
Links
www.explore.rkd.nl
www.historiek.nl
www.themakingof.weblog.tudelft.nl/201c
Adri den Boer, hoofdredacteur
tijdschrift De Hollandse Cirkel
en redacteur Geo-lnfo.
Een practicum GNSS (Global Navigation Satellite System) op het ter
rein voor de faculteit CiTG in Delft was een unicum. Het was onderdeel
van een experiment om in samenwerking met ROCMondriaan, Haagse
Hogeschool en TUDelft de studenten van de opleidingen INRA (MBO),
Civiele Techniek (HHS) en TUDelft moderne technieken in de maatvoe
ring en inwinning bij te brengen.
Omdat GNSS-apparatuur erg kostbaar is en nauwelijks verder gebruikt
wordt in de opleidingen, hebben docenten van de opleidingen een uni
form practicum opgezet: de middag van 30 april. De TUDelft heeft veel
GNSS-apparatuur van het Kadaster overgenomen en is in staat om aan
grote groepen instructie te geven. Hierbij twee foto's van de groep van
de Haagse Hogeschool bezig met DGPS en RTK-GPS.
Organisatie van dit practicum is gedaan door: Hans van der Marel en
Rene Reudink beiden (TUDelft), Jos Burgers en Joop Gravesteijn (beiden
HHS) en Rogier Verhoek (ROCMondriaan).
Joop Gravesteijn
