de gemeente Amsterdam?
2014-5 I Geo-Info
29
Verschuiving door het gebruik van een onjuiste trans
formatieprocedure.
We gaan uit van het voornoemde advies,
dat nog geen concrete uitspraken doet over
financiering, governance, etc. Wij beperken
ons daarom tot de functionele gevolgen.
Coördinatenstelsels binnen
gemeente Amsterdam
Ter ondersteuning van veel gemeentelijke
processen worden veel heterogene gegevens
met elkaar gecombineerd. Een groot gedeelte
daarvan is locatiegebonden. Een vuistregel is
dat 80% van de gegevens een geografische
component heeft.
Vaak worden gegevens uit verschillende bron
nen gecombineerd, waarbij het onduidelijk is
wat het gehanteerde coördinatenstelsel is. Zijn
deze lengtes en breedtes uitgedrukt in WGS84
of zijn ze uitgedrukt in het coördinatenstel
sel van Google? En als er wordt beweerd dat
gegevens in RD zijn, ligt daar niet stiekem een
pseudo-RD-transformatie aan ten grondslag?
Het gevolg hiervan is dat de kwaliteit van
het resultaat van de combinatie vaak niet
goed aan te geven is. Leg dat maar aan een
gemiddelde ambtenaar uit, laat staan aan een
gemiddelde burger.
Voor veel processen is het geschetste probleem
echter niet erg. Voor een structuurschets of voor
gebiedsgericht werken zal een paar centimeter
verschil niet uitmaken. Voor onderhoud van
wegen of de aanleg van een metrotunnel ligt
dat anders. Het probleem is significant, indien
de eisen aan de positionele nauwkeurigheid
hoger zijn dan de verschuiving in de coördinaat
transformatie. Dan kan er onjuiste informatie uit
de gegevens worden afgeleid die kunnen leiden
tot het niet goed aansluiten van bouwwerken,
onjuiste uitkomsten bij deformatiemetingen
etc. Dit probleem betekent echter niet dat RD
ongeschikt is, maar het probleem ontstaat door
het verschil tussen RD en pseudo-RD.
Een voorbeeld
De transformatie van ETRS89 naar RD (zoals
gedefinieerd in RDNAPTRANS™) bestaat uit
een 7-parametergelijkvormigheidtransforma-
tie, gevolgd door een projectie naar het platte
vlak. Op deze cartesische coördinaten wordt
vervolgens een correctiegrid in combinatie
met interpolatie toegepast.
Met pseudo-RD wordt hier het cartesisch
coördinatenstelsel bedoeld voordat het cor-
rectiegrid is toegepast. Het is bekend als EPSG-
28992. Veel softwarepaketten hanteren dit
stelsel alsof het 'echte' RD-coördinatenstelsel
zou betreffen.
Wanneer er software wordt gebruikt dat niet
met de juiste transformatieparameters werkt
(lees: RDNAPTRANS™-procedure) dan heeft dit
invloed op de coördinaten. Een voorbeeld:
Een medewerker wil een bewerking uitvoeren
op panden uit de BGT en gebruikt een gang
bare ETL-tool om dit uit te voeren. Bij de nieuwe
uitvoer geeft de medewerker op dat dit RDnew
moet zijn (EPSG28992). Bij de beoordeling
van het resultaat wordt opgemerkt dat er een
verschuiving is opgetreden van circa 5 cm. Dit is
weergegeven in de afbeelding.
Hoe kan dit nu? De gebruikte ETL-tool maakte
bij de coördinaattransformatie geen gebruik
van de RDNAPTRANS™-procedure en dus ook
niet van het correctiegrid.
Het advies in Amsterdamse context
Op basis van het rapport van het Kadaster,
Rijkswaterstaat en de Dienst der Hydrografie
stelt Amsterdam dat "de overgang naar ETRS89
voor de gemeente Amsterdam weinig voorde
len zal hebben".
De reden om over te gaan naar ETRS89 is dat
RD niet goed aansluit op grensoverstijgende
toepassingen en op toepassing op zee.
Amsterdam ervaart deze problemen over het
algemeen niet, want het opereert nauwelijks
internationaal en op zee.
Het voordeel van de overgang naar ETRS89 als
uitwisselingscoördinatenstelsel ter vervanging
voor RD (en pseudo-RD) is dat het leidt tot een
eenduidige interpretatie van gegevens en tot
eliminatie van een foutenbron. Dit zal met name
van belang zijn voor gegevens die uit verschil
lende bronnen worden gecombineerd, waarbij
een hoge positionele nauwkeurigheid relevant is.
Het bijeffect, namelijk dat de onduidelijkheid
over pseudo-RD wordt geëlimineerd, is wél
van belang voor ons. Een randvoorwaarde
hiervoor is dat de transformatie breder te
implementeren is.
In het rapport worden nog drie deeladviezen
gegeven:
ga over op ETRS89 als uitwisselingscoördi
natenstelsel;
handhaaf RD als kaartprojectie van ETRS89-
coördinaten;
maak de relatie tussen ETRS89 en RD
toegankelijker.
In het rapport wordt geen advies gegeven
over de opslag van ruimtelijke gegevens. Er
wordt gesteld dat dit voor elke organisatie een
eigen afweging zal zijn.
We zijn het eens met het advies om over te
gaan naar het ongeprojecteerde coördinaten
stelsel ETRS89 voor zover het de uitwisseling
betreft tussen Amsterdam en de rest van de
wereld. Voor de uitwisseling binnen de organi
satie hangt het maar net van de toepassing af
wat handig is. Bijvoorbeeld als gemeentelijke
organisaties gegevens uitwisselen, terwijl zij
de gegevens in RD (of desnoods pseudo-RD)
hebben opgeslagen, dan ligt het niet voor
de hand om deze gegevens slechts voor de
uitwisseling naar ETRS89 te transformeren en
weer terug.
Voor de projectie van gegevens op een kaart
is het RD, zeker voor binnengemeentelijk
gebruik, een ideale projectie. We zullen dat
ook binnen de gemeente blijven adviseren.
Overgaan naar een andere standaardkaart
projectie zal lastig binnen de gemeente uit te
leggen zijn: niet alle gebruikers zijn volledig in
de geheimen van kaartprojecties ingewijd.
