ii aanbevelingen voor omgang met datakwaliteit
2014-5 I Geo-Info
45
Ten Berg
verj/Caats je
steen voor steen
Het validatieproces
Certificeren met een transparant validatie- en controleproces is een noodzaak.
Maak onderscheid tussen kwaliteit van data en kwaliteit van het proces. In de
keten heb je te maken met integratie van kwaliteit, maar ook met kwaliteit van de
integratie zelf.
Investeer alleen in verbetering van datakwaliteit in bronnen die substantieel bijdra
gen aan de kwaliteit en informatiewaarde van het resultaat.
Gebruik referenties bij de controle van de datakwaliteit. Crowdsourcing: publieke
verbeteringen aanbrengen via een app is een reële mogelijkheid die dankzij het
zelfreinigend vermogen goede resultaten kan opleveren (weliswaar met een
vertraagd effect).
Kwaliteitsbewaking is een constant proces, iedere wijziging van de data vraagt
opnieuw om een kwaliteitsbepaling.
Hoe bepaal je datakwaliteit?
Formuleer criteria voor het bepalen van datakwaliteit in de context van de doelstel
ling waarmee de gegevens worden ingewonnen. Kwaliteit is maatwerk waarbij "fit
for purpose" in eerste instantie en "fitness for use" in tweede instantie bepalend
zijn.
Betrek de beoogde gebruiker in het vaststellen van criteria en eisen waaraan de
kwaliteit moet voldoen om de "fitness for use" te kunnen bepalen.
Hoe communiceer je over datakwaliteit?
Richt communicatie over basisregistraties op beoogde gebruikers. Integraal onder
deel daarvan zou begrijpelijke, eenvoudige en relevante informatie over kwaliteit
moeten zijn. Bij voorkeur in de vorm van een visueel aantrekkelijke "bijsluiter" met
eenvoudige informatie, zoals energielabel of stoplicht.
Zorg ervoor dat een (basis)register inclusief informatie over de registratie en kwali
teit ervan ook te vinden is via de Internet zoekmachines.
De business case
Investeer in datakwaliteit: dat kost geld, maar negeren kan kapitalen kosten.
Start een proefproces om de aansprakelijkheid en juridische consequenties rond
datakwaliteit van open data goed te doorgronden.
Welke criteria dat zijn wordt door de gebruiker
bepaald. Die selecteert en kiest op basis van
'fit for purpose. Standaarden moeten op data
gebaseerd zijn en niet op het proces, omdat
dat de innovatie hindert. Er is geen eenduidige
definitie van kwaliteit. Het is afhankelijk van
waar je behoefte naar uitgaat, hoe relevant is
de kwaliteit voor je eigen behoefte.
Frans merkt op dat bestuurders anders praten
over kwaliteit dan professionals. De bestuur
ders gaan uit van wat nodig is om een maat
schappelijk probleem op te kunnen lossen en
de professionals vanuit het vakgebied. Jantien
vindt dat het duidelijk is dat je standaarden
nodig hebt om de kwaliteit te kunnen meten.
De gebruiker zou dit volgens haar willen doen
zonder kwaliteit echt te benoemen. Maar hoe
doe je dat?
Petra stelt dat harmonisatie van data en
definities erg belangrijk is. Informatie is een
abstractie van de werkelijkheid. Veelal is er een
achtergrond waardoor deze zaken verschillend
zijn. Goed voorbeeld is het adres. In de BAG
heeft het adres een andere definitie dan in de
basisregistratie Personen. Dat is aan de burger
niet goed uit te leggen. Ook hier geldt: wees
consistent en duidelijk in je specificaties, ver
geet niet dat de gebruiker vraagt en bepaalt!
Jantien geeft aan dat de vindbaarheid van
data groter wordt dankzij het Nationaal
GeoRegister en PDOK. Bij Geonovum wordt
overzicht gecreëerd door ook de concepten
van alle informatiemodellen in beeld te
brengen.
Frans vraagt zich af of de overheid zich reali
seert wat de juridische gevolgen kunnen zijn
bij open data. Geopperd wordt om een proef
proces uit te lokken. Is dat zinvol? Dit moet
nader uitgewerkt worden. In een proces moet
aangetoond worden dat de zorgplicht goed
ingevuld is. Maar dat is geen garantie dat alles
klopt. Er moet gecommuniceerd worden dat
niet alles 100% kan of moet zijn. Men moet
leven met een zekere onzekerheid. De over
heid zal de zorgplicht steeds meer gaan
beleggen bij de makers van de data.
Heeft dat consequenties voor datakwaliteit?
Petra meent dat de gebruiker/burger dubbel
in de discussie zit over kwaliteit en open
heid. Daarnaast wil de overheid meer vrijheid
bieden, maar zodra het met de vrijheid fout
gaat wil de overheid dat helemaal dicht
regelen, terwijl ze dat eigenlijk niet moet doen.
De valkuil van de overheid is dat ze niet moet
doorschieten in de zorgen van de samenle
ving. Vergelijk het met de auto-industrie: een
auto gaat een keer stuk.
Om mee te nemen
Het symposium heeft deels antwoorden op
vragen opgeleverd, deels nieuwe vragen
opgeleverd en deels input voor verdere dis
cussie of onderzoek. Over de omgang met de
kwaliteit van ruimtelijke data, vooral die van de
basisregistraties, zijn 11 aanbevelingen gefor
muleerd (zie kader). Op GeoBuzz in november
komt een vervolg op dit NCG-symposium.
Een uitgebreider verslag van deze dag is te
vinden op www.NCGeo.nl
Marjan Bevelander, Min. I&M,
MBevelander@IPO.nl
Sieb Dijkstra, Kadaster,
sieb.dijkstra@kadaster.nl
Jandirk Bulens, Wageningen UR,
jandirk.bulens@wur.nl
