GEONIS Blaeu:
een nieuwe manier van aan
besteden én samenwerken
Stel, u bent een waterschap.
Of liever: u bent vier samenwerkende
waterschappen. En één van uw
belangrijkste informatiesystemen
wordt uitgefaseerd. Waar kiest u
voor? Om op traditionele wijze een
aanbesteding uit te schrijven om
een vervangend informatiesysteem
te laten ontwerpen, bouwen en
onderhouden? Of om dit moment
aan te grijpen om radicaal anders te
opereren en de experts uit de markt
de gelegenheid te geven om met
een innovatieve aanpak te komen?
Dat laatste is gebeurd.
22
Geo-Info I 2014-6
Door Hans Hanje, Jan Heida en
Andreas Hoogeveen
Tenminste, dat is wat de vier waterschappen
in het Rijn-Oost gebied besloten. Bij de ver
vanging van IRIS [1] wilden ze gebruik maken
van de ervaringen uit het verleden met IRIS,
maar ook een belangrijke vernieuwingsslag
doorvoeren. De vernieuwing moest niet
alleen plaatsvinden in de functionaliteit en
techniek van de applicatie, maar ook in de
wijze van aanbesteden en het eigenaarschap
van de nieuwe applicatie. De vier water
schappen, Rijn en IJssel, Vechtstromen, Reest
en Wieden en Groot Salland [2] besloten het
volgende:
De nieuwe applicatie moest gebaseerd zijn
op een bestaand platform binnen ArcGIS,
dat configureren mogelijk maakt in plaats
van programmeren, zoals GEONIS (hierover
verderop meer);
De applicatie zou eigendom moeten wor
den en blijven van de opdrachtnemer;
De functionaliteit van de applicatie zou
zich meer moeten richten op de geza
menlijk benodigde functionaliteit ("het
kleinste gemene veelvoud") in plaats van
alle functionaliteit van alle waterschappen
("de grootste gemene deler").
De aanbesteding werd gewonnen door de
combinatie Royal HaskoningDHV, MUG Inge
nieursbureau en Esri Nederland. De applicatie
is "GEONIS Blaeu" gedoopt, vanwege de
associatie met de blauwe kleur van water en
vanwege de naam van vader en zoon Blaeu,
twee belangrijke kartografen uit de zestiende
eeuw (zie kader). GEONIS Blaeu wordt op
dit moment geïmplementeerd bij de vier
waterschappen.
GEONIS Blaeu
De werkprocessen van de waterschappen
vragen om een breed scala aan functionaliteit
in een GIS-applicatie, die ook nog eens per
organisatie kan verschillen. Het oude systeem
probeerde al deze gewenste functionaliteit
te vangen in één grote maatwerk ArcGIS-
applicatie. In de praktijk is gebleken dat deze
aanpak veel onderhoud vergt en beperkingen
oplegt aan de flexibiliteit van de deelnemende
organisaties. Vanwege de omvang en de
verouderde componenten is het lastig om
aanpassingen te doen aan de applicatie en om
ontwikkelingen in de markt te blijven volgen.
Tijdens een Proof of Concept die in 2012 is uit
gevoerd, bleek dat GEONIS veel kansen bood
om juist dat probleem te verhelpen.
GEONIS is een uitbreiding van ArcGIS die,
zowel op de desktop als in een server
omgeving, het leven van een ArcGIS software
ontwikkelaar veel makkelijker maakt. GEO
NIS biedt namelijk de mogelijkheid om door
middel van configuratie snel user interfaces
te maken. Het configureren van invoervel
den, dropdown lijsten, tabbladen en andere
interface componenten gebeurt door het
aanpassen van XML bestanden. Bovendien
biedt GEONIS allerlei handige toevoegingen
aan het standaard arsenaal van ArcGIS,
bijvoorbeeld op het gebied van het genereren
van profielen, het koppelen van video's aan
leidingen, diverse CAD-achtige tekentools
en voorbeeld configuraties voor drinkwater,
riolering, netwerken en vele andere werk
velden. Maar één van de krachtigste eigen
schappen van GEONIS zijn de regels die in de
geo-database aangebracht kunnen worden
die relaties tussen verschillende entiteiten en
feature classes kunnen benutten. Wijzigingen
in het ene object kunnen dan leiden tot
wijzigingen in een ander object. Al deze tools
zijn nu beschikbaar in het domein van de
Waterschappen.
Een andere belangrijke kracht van GEONIS is
namelijk dat alle functionaliteit door middel
van configureren gerealiseerd kan worden.
Dat is ook één van de basisprincipes van
GEONIS Blaeu geworden. De hele applicatie
is geconfigureerd en er is niet geprogram
meerd. Er zijn ongeveer 700 interfaces
gerealiseerd en ongeveer evenveel database
relaties aangebracht zonder één regel code.
Dit betekent veel voor de snelheid waarmee
het consortium de functionaliteit gerealiseerd
heeft (zie "Samenwerking"), maar dit betekent
ook dat toekomstige updates van GEONIS
