A
Ebola in tijd en ruimte
OPEN
kaart
O
Op woensdag 8 oktober publiceerde
de Volkskrant de infographic
"Ontwikkeling Ebola-uitbraak in Afrika"
op de voorpagina. De infographic
vertelt hoe het virus zich de afgelopen
maanden heeft verspreid. Naast de
getroffen landen in Afrika met
de aantallen in de loop der tijd,
toont een overzichtskaartje ook de
besmettingen en dodelijke slachtoffers
in Europa en de Verenigde Staten.
Op de website van de Volkskrant
zijn deze gegevens verwerkt tot
een interactieve infographic op
volkskrant.nl/ebola. De columnisten
bespreken de infographic die in de
gedrukte versie verscheen.
Tk A
32
Geo-Info I 2014-6
Winifred Broeder
(zelfstandig kartograaf):
Dit is een prachtige infographic, die direct de
aandacht opeist. Meerdere aspecten worden
belicht, zowel de situatie binnen als buiten
West-Afrika en de ontwikkeling van de uitbraak
zelf in de tijd. Bij nadere inspectie raak ik echter
in de war. De puntsymbolen op de lijn vanuit
het land waar Ebola heerst gaan vanuit het land
terug in de tijd. Het duurt even voordat ik dat door
heb. Wat betekenen de aantallen? Betreft het het
aantal besmettingen? Doden? In de situatie buiten
Afrika is daarin onderscheid gemaakt, maar in de
puntsymbolen niet. Ik vind het ook verwarrend, dat
het "totaal" alléén op 3 juli klopt met de som van de
bij de landen genoemde aantallen. Op 4 augustus
is het totaal bijna de helft meer. Tellen er nog meer
landen mee? Waarvan is het totaal eigenlijk een
totaal? Ik zoek mijn toevlucht tot de kleine let
tertjes onder de bronvermelding. Daar staat alleen
dat DR Congo een aparte uitbraak betreft.
Edward Mac Gillavry
(adviseur kartografie en geo-ICT):
Een infographic op de voorpagina fungeert
als blikvanger, verleider: zonder het artikel te
lezen, moet de lezer de infographic begrijpen.
De verleiding is goed geslaagd! Lezers worden
de infographic ingetrokken, doordat de grafische
vorm van het assenstelsel de geografische vorm
van het continent Afrika herhaalt. De zogenaamde
OntwikkflWiË ebota'Uilbraak in Afïika
1
ij-JTMll 1
.«it
EMOCiATJÏC
rfihftftl.ll ft óhM*
Sup! 1» IH
gmiAli'Sii 'pii
"data space" en de "geographic space" lijken zo te
versmelten, zoals gewoonlijk bij een choropleet
of anamorfose. Desondanks is het moeilijk om de
aantallen aan de landen te relateren. De oriëntatie
van de tijd-as - buiten naar binnen - voelt ook niet
intuïtief. De oplossing ligt in het gebruik van "small
multiples": een tijdsserie van staafgrafieken of
kaartjes, waarbij de proportionele symbolen in het
betreffende land worden geplaatst.
Tjeerd Nijeholt
(adviseur geo-informatie en auteur 'Handboek
Geo-visualisatie'):
Veel lezers zullen de ontwerpfout niet gezien
hebben, omdat de illustratie er zo professioneel
uitziet. Het beeld suggereert - nog eens versterkt
door het overzichtskaartje - een geografische
bron voor de uitbraak én een bepaalde geogra
fische richting van de besmettingsgolf. Zou de
tijd-as ook nog eens in de richting van Europa
zijn gegaan, dan had de redactie de vreemdheid
van deze 'kaart' wel gezien. Maar de redactie heeft
dit niet gezien. Misschien te veel vertrouwd op
de beeldredactie? Snelheid mag geen argument
zijn; een kwaliteitskrant moet nu eenmaal kunnen
omgaan met actueel nieuws én actuele gegevens
snel kunnen omzetten in behapbare en juiste
brokken. Gezien consistente opmaak en visuele
hiërarchie gok ik dat, dat de beeldredactie door
tijdgebrek of ervaringsoverschatting van dat mooie
concept, vergeten is te kijken hoe een leek of een
collega-expert dit product zou ontvangen. Tijd en
geografie hadden gescheiden moeten worden
aangeboden. Of gewoon: werken met (maande
lijkse) proportionele symbolen per land of een lijn-
of staafdiagram. Minder spectaculair misschien,
maar wel informatiever en leesbaarder.
Frédérik Ruys
(information designer en organisator jaarlijks
Infographics Congres):
De eerste seconden zijn cruciaal bij het bekijken
van een visualisatie: vormt het een aantrekkelijk
beeld, spreekt het onderwerp mij aan en snap ik
waar ik moet beginnen? Drie vragen die je als lezer
razendsnel beantwoordt alvorens je de infographic
verder gaat bestuderen. Met de eerste twee pun
ten is niks mis, maar door een cruciale fout heeft
de Volkskrant er toch een zoekplaatje van gemaakt.
De intentie van de infographic redacteur was
nobel; het visualiseren van de spreiding in zowel
ruimte (kaart) als tijd (chronogram). Maar door
die combinatie lijkt het alsof de cirkels ook de
geografische positie aangeven, terwijl de stippellijn
suggereert dat die aantallen ook fysiek met elkaar
verbonden zijn. Natuurlijk snappen de lezers na
goed bestuderen dat dat niet zo is, maar toch zijn
zij in eerste instantie op het verkeerde been gezet.
