3D Doorbraak is nodig
en gaat er komen
Column
Geo-Info I 2014-6
Dat was de inspirerende boodschap op het symposium
3D doorbraak dat op 29 oktober in de aula van de Technische
Universiteit Delft plaatsvond. Het symposium ging vooraf aan
de oratie van Jantien Stoter. Zij is benoemd tot hoogleraar bij de
Faculteit Bouwkunde op het vakgebied Spatial Data Infrastruc
ture (SDI). Haar oratie had als titel: "Geo-informatie van iedereen,
voor iedereen'.
Zoals ze zelf verklaarde ligt haar hart bij de creatie van een
3D-SDI voor Nederland. Daarom ook de mooie combinatie
van het symposium in de ochtend en de oratie in de middag.
De hele dag was de energie die van het idee '3D doorbraak' uit
gaat voelbaar in het enthousiasme van de sprekers. Jantien was
samen met Rob van de Velde en Henk Scholten dagvoorzitter.
Samen vertegenwoordigen zij de driehoek wetenschap, over
heid en bedrijfsleven. De Gouden Driehoek die samenwerking
vorm geeft in GeoSamen.
Waarom een 3D doorbraak? Voor de jongere generatie die
is opgegroeid met games en Internet is een virtuele omgeving
heen gewoon. Zij zijn de Minecraftgeneratie, die gewend is
om te spelen, te communiceren en te bouwen in een fictieve
3D-omgeving op Internet. De kloof met de professionele
geowereld, die nog gevangen lijkt te zijn in een structurele
2D-benadering met zo hier en daar een uitstapje in 3D, is groot.
We zijn gewend geraakt aan het platslaan van de werkelijkheid.
Dat belemmert ons in de ontwikkeling van Nederland in 3D.
Hoe erg is dat? Voor een deel zien we dat aan de voorbeel
den die er al wél zijn. Gemeenten als Rotterdam, Eindhoven en
Gent passeerden de revue. Zij zijn al volop bezig met de (door)
ontwikkeling van hun 3D-basistopografie. In Rotterdam wordt
zelfs de ondergrond daarin meegenomen. Eindhoven ziet het
3D-stadsmodel als de toekomstige interface voor de stad en
gaat op de weg ernaartoe een intensieve samenwerking aan
met onderwijsinstellingen en bedrijven.
Het vrijkomen van het Actueel Hoogtebestand Nederland
2 (AHN2) als open data begin dit jaar speelt een belangrijke
rol. Het blijkt een katalysator voor vele initiatieven en ideeën.
Een greep daaruit: 3DTopioNL, nog niet 100%, maar wel al heel
bruikbaar, te downloaden bij het Kadaster, het Bomenregister,
het hoogtebestand met absolute bouwhoogtes, 3Di Waterbe
heer dat sneller en beter wateroverlast kan voorspellen en een
3DIMgeo toolkit op de site van Geonovum met gebouwen
als kubussen. Allemaal componenten die het gemakkelijker
zullen maken om 3D in te gaan zetten voor de opgaven waar
Nederland voor staat.
Maar dit alles zijn relatief kleine stappen op weg naar het
doel dat Jantien Stoter zo inspirerend neerzet. In haar ora
tie schetste zij de stip op de horizon zonder enig voorbehoud.
Het deed mij denken aan de eerste schilders die perspectief in
hun schilderijen aanbrachten. Toeschouwers zagen dat niet in
één keer. Nu kun je je dat bijna niet meer voorstellen. Zo zal er
ook een dag komen dat wij ons niet meer kunnen voorstellen
dat kaarten plat en niet actueel waren. Jantien schetste een visie
waarin overheid, bedrijven en wetenschap samenwerken om
actuele gegevens over de leefomgeving te integreren in een
3D-model en dat op interactieve wijze te delen. Dat gaat ver en
ik merk dat ook ik geneigd ben om me te concentreren op de
opgaven waar we in 2D al voor staan. De beweging maken naar
3D gaat stap voor stap. Ik ben ervan overtuigd dat het sympo
sium in Delft een belangrijk moment was in het bewustzijn dat
we anders gaan denken.
Nu gaat het erom hoe we dit denken gaan omzetten in
daden. Het is duidelijk dat we een 3D-basisvoorziening en
3D-standaarden nodig hebben. Zonder dat zien we een ad hoc
benadering van 3D-projecten en dat kost handenvol ontwikkel
en leergeld. Het maakt bovendien de markt onzeker omdat het
onduidelijk is hoe we informatie gaan uitwisselen en inwinnen.
Het is tijd voor actie: "De samenleving vraagt hierom en we zijn
er al goed in."
Dat we er al goed in zijn, zagen we in het dertigtal presenta
ties die in rap tempo voorbij kwamen. Tegelijkertijd werd ook
duidelijk dat er nog veel uit te zoeken is. Over 3D zelf, maar ook
over de integratie met 4D (tijd), 5D (schaal) en 6D (thema's). Via
onderzoeksprojecten op allerlei universiteiten worden nu grote
stappen gezet. Nederland is op weg naar 3D, dat is duidelijk.
Het gaat er nu nog om dat we dat op een efficiënte
manier doen. Daarom was er aan het eind van de ochtend een
manifest te ondertekenen. De eerste 49 partijen die samen de
gouden driehoek vertegenwoordigen, ondertekenden het
manifest dat de samenwerking onderstreept en ervoor gaat om
samen te willen veranderen van een structurele 2D benadering
naar een structurele 3D benadering. Vanaf nu gaat het er alleen
nog om, om de weg ernaartoe te plaveien.
Daar ligt nu een uitdaging. Duidelijk is wel dat het goed zou
zijn om een landelijke basisvoorziening 3D te creëren. Hoe dat
het beste kan gebeuren, is nu nog een vraag. Wel is duidelijk dat
het symposium en de oratie van Jantien Stoter een essentiële
bijdrage hebben geleverd in de totstandkoming ervan. En dat is
pas het begin.
Marjan Bevelander
Beleidsmedewerker Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Marjan.bevelander@minienm.nl
