Erest denkbare overst ra rmi
2015-1 I Geo-Info
19
dit keer primairchronologisch; per periode
wordt een aantal vaste thema's afgewerkt,
zoals staatkundig-politieke ontwikkelingen,
economische ontwikkelingen, godsdienst en
cultuur, landschapsontwikkeling en cultu
reel erfgoed. Ook deze atlas heeft zijn weg
gevonden naareen breed publiek: inmiddels
zijn 43.000 exemplaren verkocht.
Het vierde deel: De Bosatlas van het Cultureel
Erfgoed is verschenen op 16 oktober 2014.
Atlassen voor de zakelijke markt
De schoolatlassen geven op een kartografj-
sche manierde essentie van het vakaardrijks-
kunde weer. En consumentenatlassen geven
de essentie van een gebied weer (Nederland,
Fryslan). Een volgende stap in het verbreden
van onze markt is de vraag ofook de essentie
van een werkgebied ofeen branche in een
atlas is vast te leggen.
Het antwoord is inmiddels te vinden in een
viertal thema-atlassen, eik opgezet rond een
eigen werkterrein: De Bosatlas van ondergronds
Nederland (2009), De Bosatlas van Nederland
Waterland (2010), De Bosatlas van het klimaat
(2011) en De Bosatlas van de energie (2012).
Het gaat om atlassen van zo'n 100 pagina's,
met een thematische opzet die vergelijk
baar is met De Bosatlas van Nederland. Het
werkgebied dat de atlas in kaart wil brengen,
wordt opgesplitst in acht a tien hoofdstukken
met een eigen thema. Elk hoofdstuk bestaat
uiteen aantal spreadsdieelkeen deelthema
uitwerken.
Qua aanpak en compositie zijn ergrote
overeenkomsten metonze reguliere atlassen,
maarde totstandkoming verloopt volledig
anders. Bij elke thema-atlas is een consortium
van sponsoren betrokken. Alle sponsoren
garanderen afname van een aantal exempla
ren van de atlas. Ook dragen zij vanuit hun
specifieke kennis bronnen aan voor het ver
vaardigen van de kaarten. De atlasredactie en
de eindredacteur[5] bewerken alle informatie
tot atlaspagina's die een zo objectief mogelijk
beeld geven van de stand van zaken binnen
het werkgebied.
De sponsoren gebruiken de atlas als visite
kaartje voor hun relaties; in dat kader is van
DeBosatlas van Nederland Waterland ook een
Engelstalige versie [6] verschenen. Daarnaast
vinden de atlassen via de boekhandel hun
weg naar belangstellende particulieren.
Ook het voortgezet onderwijs vormt een
doelgroep. Veel participerende bedrijven en
organisaties hechten er belang aan dat de
atlassen bijde schooljeugd terecht komen.
In veel sectoren is behoefte aan jong talent.
Deatlassen kunnen helpenomjongeren
enthousiast te maken voor opleidingen op
het gebied van bijvoorbeeld water en ener
gie. Dankzijeen aantal sponsoren hebben
we de afgelopen vierjaaralle middelbare
scholen in Nederland klassensets kunnen
aanbieden van DeBosatlasvanondergronds
Nederland, De Bosatlas van Nederland Water
land en De Bosatlas van de energie. In totaal
hebben de scholen al meer dan 50.000 gratis
thema-atlassen ontvangen. Het vijfde deel in
de reeks: De Bosatlas van het voedsel is inmid
dels ook verschenen in 2014 (zie bespreking
op p47 van dit blad).
De Bosatlas. Nederland van boven
HetVPRO-programma Nederland van Boven
heefttwee seizoenen vanuiteen helikopter
ons land in beeld gebracht. De thema's die
het programma behandelt, komen groten
deels overeen met die in onze Bosatlassen.
De vragen die de makers van Nederland
van Boven zich stellen zijn eigenlijkookde
traditionele vragen uit de wereld van geogra
fie en kartografie. Waarom ziet het landschap
eruit zoals het er uitziet? Wat hebben mensen
met dat landschap gedaan? Hoe gaan ze met
elkaarom, hoe wonen ze en hoe werken ze?
Hoe richten we onze samenleving in?
Daarnaast zijn in de benadering van de
werkelijkheid overeenkomsten aan te wijzen.
In wezen doen de redactie van Nederland
van Boven en de redactie van de Bosatlas
hetzelfde: Nederland van een afstand bekijken.
Zodatje vanuit de chaos grote lijnen en
patronen ziet ontstaan.
Een Bosatlas bijhettelevisieprogramma lag
dan ook zeer voor de hand. Een atlas die
achtergrondinformatie geeft bijde televi
siebeelden en informatie toevoegt die met
televisiebeelden nietzichtbaarte maken zijn.
Als het bijvoorbeeld gaat om de ondergrond
van Nederland, ofom het laten zien van
samenhangen tussen verschijnselen die verder
uit elkaar liggen dan het blikveld van een
camera reikt.
Omgekeerd hebben wijkaartpagina's
ontleend aan de datavisualisaties van het
televisieprogramma. Speciaal voor de atlas
zette datavisualisatiespecialist Frédérik Ruys
zijn animaties voor het programma om in
kaartreeksen. Pagina's over het ontstaan van
Nederland, het doorbreken van dijkring 14, de
tweede Maasvlakte, de tocht van een meeuw
van Terschelling naarAmsterdamen weer
terug en nog veel meer. De datavisualisaties
van Ruys zijn soms gebaseerd op eenvoudige
gps-gegevens, soms ook op verwerking
van zeergrote aantallen data. Bijvoorbeeld
bijde animatie van het wakker worden van
Nederland aan de hand van belgedrag van
miljoenen Nederlanders.
Vanuit de atlas kunnen ookde bewegende
beelden weerworden opgeroepen. Na het
installeren van de gratis app 'Layar'kunt u
met smartphone oftablet een kaartreeks in
de atlas scannen; op het scherm verschijnt
Nederland van Boven spread p. 72-73. Datavisualisatie uit het VPRO-programma Nederland van Boven,
omgezet in een spread in De Bosatlas. Nederland van Boven.
