42
Geo-Info I 2015-1
--."ij
tekeningen steeds lastigerwerd,vooral om
dat de bouwwerken steeds complexer werden
door bijvoorbeeld de steeds verdergaande toe
passing van installaties in bouwwerken. Daar
naast kenmerkt de bouw zich door specialisatie
en het uitbesteden van deze specialisaties aan
gecontracteerde bedrijven, en is voorzien dat
dit de komende jaren verderzal toenemen
[Connect&Construct, 2014]. Het aantal partijen
dat samenwerkt, neemt hierdoor significant
toe. Deze situatie geeft kans op fouten, en dat
zal zonder ingrijpen verder toenemen.
Volgens verschillende onderzoeken zijn com
municatiefouten in de bouw in belangrijke
mate verantwoordelijk voor faalkosten in de
bouw. Faalkosten die zelfs volgens de meer
voorzichtige schattingen al tien procent
van de totale bouwkosten zijn [USP, 2010].
De implementatie van bijvoorbeeld CAD
veranderde weliswaar de wijze waarop de
tekeningen en documenten werden gemaakt,
maar het veranderde niet de wijze waarop met
de informatie (tekeningen en documenten)
werd gewerkt. Het betrofeen zogenaamde
sustaining technology; het ging om een incre
mented verbetering waarbijde werkwijze niet
fundamenteel werd veranderd.
Dit staat in groot contrast met bijvoorbeeld de
ontwikkelingen in de geo-sector in de afgelo
pen decennia. De implementatie van bijvoor
beeld GIS heeft in deze sector veel veranderd.
De toepassing van objectgeoriënteerde geo-
bestanden met gekoppelde data heeft voor
een nieuwe takvan sport gezorgd. Er konden
snel en goedkoop met beperkte middelen
de meest uiteenlopende analyses worden
gemaaktop basis van geo-data.Tel daarbijop
de verandering van de wijze waarop deze data
nu ingewonnen kan worden.
Waarom is deze manier van werken nog niet
eerderdoorgedrongen in de bouwsector?
Dit lijkt vreemd, want met name de ontwerp
en bouwfasen zijn enorm dynamisch en
ook de problematiek is vaak3Ü gerelateerd.
Hier spelen echter ook organisatorische aspec
ten [Adriaanse, 20i4en Connect&Construct,
2014]. De bouw is op drie manieren enorm
versnipperd, waardoor investeringen in de
informatieoverdracht maar moeilijk van de
grond komen:
1. De levenscyclus van bouwwerken is opge
knipt en wordt aan verschillende partijen
gegund;
2. De keten die betrokken is in een bepaalde
fase, is opgeknipt in stukjes die bijvoor
beeld over hoofdaannemers en vele
onderaannemers worden verdeeld;
3. De samenwerkingsvormen die dit oplevert
zijn veelal tijdelijk en opportunistisch van aard.
Figuur 2 - De bouwsector is als een archipel die is opgedeeld in vele eilanden; de steeds geavanceerdere ICT
kan een belangrijke brugfunctie vervullen tussen de verschillende eilanden [Adriaanse, 2014].
Naast deze fragmentatie ontbreekt het in de
bouwsectoraan dominante marktpartijen.
99,9% van alle bouwbedrijven zijn midden- en
kleinbedrijven die 80% van de totale omzet
vertegenwoordigen. Een aantal grote bedrij
ven spelen een belangrijke rol, maar hebben
afzonderlijk relatiefgezien een te beperkt
deel van de markt in handen om domi
nant veranderingen afte kunnen dwingen
(Connect&Construct, 2014]. Oftewel, een las
tige uitgangssituatie voorgrote veranderingen
die de gehele sector gezamenlijk, integraal
moet doormaken. In andere sectoren, zoals de
scheeps- en vliegtuigbouw, is BIM al veel meer
gemeengoed.
We zien de laatstejaren dat steeds meer
bedrijven BIM implementeren. Maar
steeds kleinschalig en gericht op de
eigen microkosmos. Dit leidt binnen die
organisaties reeds totgrote procesveran
deringen. Nu zien we een versnelling en
de gewenste sectoroverstijgende aanpak.
Vooral doordat grote publieke opdrachtge
vers BIM voorschrijven en zich samen met
brancheverenigingen hebben verenigd in
de BouwinformatieRaad (BIR). Deze sector
overstijgende implementatie maakt dat
BIM een enorme invloed zal hebben:
Verbetering van de efficiëntie door delen
van informatie;
Hogere kwaliteit van het ontwerp door
coördinatie en een effectiever gebruikvan
analyses;
Lagere kosten door een nauwkeuriger ont
werp, minderdubbelwerken een betere
coördinatie;
Reductie van transactiekosten, zoals die
voor de uitwisseling van informatie tussen
aannemers en beheerders;
Een open en transparante informatie
uitwisselingen tussen opdrachtgevers en
stakeholders;
BIM staataan het begin van zijn ontwikkeling
en werd in eerste instantie gezien als techni
sche uitdaging. Het is aannemelijk dat deze
werkwijze nieuwe, onvoorziene mogelijkhe
den laatontstaan. Werkwijzen, rollen en busi
ness modellen zullen wijzigen en de imple
mentatie ervan vraagt een cultuurverandering
naar meer transparantie en samenwerking.
Daarom wordt BIM gezien als een disruptive
technology, een ontwrichtende vernieuwing
die een grote impact zal hebben op de sector.
Vergelijk het met de impact van digitalisering
op bijvoorbeeld de muziekindustrie ofde
reisbranche, ofde invloed van de genoemde
invoering van GIS in de geo-sector.
Toepassingen van BIM
Zoals beschreven in de inleiding, zijn er veel
verschillende perspectieven op wat BIM nu
eigenlijk is. Dit is gerelateerd aan de rol en
verantwoordelijkheden van de betreffende
actor. Een ontwerper gebruikt BIM om sneller
en leuker een kwalitatiefontwerp te maken en
met deze informatie snel analyses te kunnen
doen. Een projectmanagerwil de verschil
lende modellen coördineren om te komen tot
een passend, foutloos integraal ontwerp. Een
opdrachtgever kan vervolgens weergeïnteres-
seerd zijn om informatie gestructureerd te
ontvangen van de opdrachtgever om zo zijn
beheersysteem up to date te houden.
Uiteindelijk zal elke gebruiker focussen op dat
stuk van BIM wat zijn belang dient. Het gaat
echter niet alleen om deze individuele voor
delen. Het gaat om de som van de voordelen.
Een huurder van een bouwwerkzal niet
betrokken zijn geweest bij het initiële ontwerp,
maar kan deze informatie wel gebruiken om
het functioneren van het gebouw te optima
liseren.
De BIR ontwikkelt momenteel een kennis-
kaart met daarin de toepassingen van BIM,
