De Bosatlas van het voedsel
Boek
Noordhoff Atlasproducties en
Lijn 43 - De Bosatlas van het
voedsel. 116 pp., 109 kaarten,
119 diagrammen en 44 infographics,
met een onderwerpenregister.
Groningen 2014. ISBN 978 9001120122
2015-1 I Geo-Info
47
Figuur 1 - De kaart van de Nederlandse voedselexport uit de Bosatlas van het voedsel.
Als tweede agrarische exporteur ter wereld
is het niet verwonderlijk dat er meerdere
landbouwatlassen zijn vervaardigd van ons
land: in 1959 de Landbouwatlas van Nederland;
veel van dat materiaal is terecht gekomen in de
twee edities van de Atlas van Nederland (1963
1978 en 1989-1995). In de Bosatlas van Nederland
(2007) worden iopp aan ditthema gewijd en
in 2009verscheen een nieuwe Landbouwatlas
van Nederland. Daarnaast produceerde Gerrit
van Ommevoorde Rabobankvan 2002-2006
een indrukwekkende serie mondiale produc
tie- en distributiekaarten van agrarische gewas
sen. Wat brengt deze Bosatlas van het voedsel
dat die andere atlassen niet brachten?
De atlas is sowieso gua opzet verschillend:
deze atlas is gesponsord door veel instanties:
onze agrarische provincies, opleidings- en
onderzoeksinstituten, de levensmiddelenin
dustrie, ministeries, CBS en welzijnsstichtingen,
hetgeen zijn invloed op de gekozen thema's
heeft. Met door deze instellingen aangeleverd
materiaal wil de atlas tonen hoe begin 2ie
eeuwdevoedselvoorziening in Nederland en
de wereld in elkaar steekt, en hij wil handvaten
bieden voor keuzes van eetpatronen, geba
seerd op duurzaamheid en dierenwelzijn.
Er wordt achtereenvolgens gekeken naarde
voedselproductie, handel en distributie, naar
de voedselconsumptie en de effecten daarvan
voor onze gezondheid, en de economische
aspecten die aan die consumptie zijn verbon
den. Daarbijwordt keer op keer ingezoomd op
Nederland en weer uitgezoomd op de wereld,
en wordt nagegaan welke globale invloeden
ook bij ons de toekomstige voedselvoor
ziening beïnvloeden (klimaaten milieu)en
welke pogingen men doetom totduurzame
voedselvoorziening te komen.Tenslotte
worden enkele Nederlandse agrarische regio's
e.g. sectoren bekeken: de zuivelsector in
Noord-Nederland en de productie van suiker
bieten en aardappelen. Daartussendoorzitten
wat'intermezzo's'betreffende de mondiale
productie van tarwe, aardappels, cacao en
koffie, en de Nederlandse productie van zuivel,
van biologisch voedsel en van oesters en mos
selen, en tenslotte van de voedselproductie als
een duurzame keten.
Kartografisch gezien is het knap dat ondanks
alle verschillende toeleveranciers van data
en kaarten hettoch een redelijk homogeen
atlasproduct is geworden. Wel eist de gekozen
formule dat er voldoende uitleg bij de kaarten
en infographics staat, en dat zou soms beter
kunnen. In de reguliere Bosatlassen houdt
men zich keurig aan de goede gewoonte
bij elke kaartduidelijkjaartal en eenheid te
noemen en de regionale indeling te verkla
ren, maar hier is daar niet altijd aan gedacht.
Een aantal keren vervalt men in herhalingen,
zoals bijde voedselveiligheidj p, 65 en p 79),
de cacaoproductie (p.42 en 101) en de Neder
landse suikerproductie (p. 68 en 110).
De grote fotospreads zijn zo langzamerhand een
beeldmerk geworden voor de Bosatlassen, en ook
hier zijn ze weer in alle glorie aanwezig. De tek
sten zijn zeertoegankelijkgeschreven. De inter-
mezzi waarin de globale productie van gewassen
getoond wordt zijn knap in elkaar gezet: ze
integreren kaarten.diagrammen en infographics
tot organische gehelen die zo als wandkaart voor
de klas gehangen kunnen worden.
Maarer is ook verder veel interessants: spreads
over kwesties die in de belangstelling staan
zoals de rol van de supermarkten in de voed
selvoorziening, veranderende eetgewoonten,
overgewicht en obesitas, houdbaarheid en
verspilling, plantenveredeling ofhetverander-
ende landbouwbeleid van de EU. Er is, ik neem
aan vanwege al de sponsors, veel aandacht
voor de agrarische complexen: de food valleys,
greenports en blueports, de health valleys en
brainports en alle andere mooie namen die
ze hiervoor bedacht hebben. Het mooiste
en meesteffectiefvind ikde binnenkomer:
een tonijnsalade waarbij met kaartjes staat
aangegeven uit welke landen de verschillende
ingrediënten daarvoor komen. Dat varieert van
Zuid-Afrika(avocado) en Griekenland (feta) tot
Vietnam (tonijn)!
Ferjan Ormeling
