Remote Sensing
II
Ruimtevaart heeft zich in de
afgelopen decennia van een
aansprekende technologie tot een
strategische sector ontwikkeld.
Daarwaar in het verleden vooral
technologie en wetenschap dé
drivers voor ruimtevaart waren,
komt daar nu het belang van het
gebruik van ruimtevaart in de
samenleving bij. De behoefte van
de samenleving aan informatie,
waaronder omgevingsinformatie
of geo-informatie, wordt
steeds groter. Die informatie
vertegenwoordigt een steeds
grotere maatschappelijke en
economische waarde. Een deel
van die informatie kan in
toenemende mate gehaald worden
uit satellietdata, in de vorm van
producten en diensten op basis van
satellietapplicaties. In de toekomst
zal steeds vaker de behoefte van
de gebruiker aan informatie op
basis van satellietdata bepalend
worden voor de ontwikkeling van
nieuwe ruimtevaarttechnologie.
In dit artikel wordtvanuitdie
behoefte aan satellietinformatie
een beeld geschetst van de kansen
voor de Nederlandse ruimtevaart-
downstream-sectorop de nationale
en internationale markten.
10
Aardobservatie en
geo-informatie
Geo-Info I 2015-2
Meer waarde voor onze
Door Gert van der Burg en Han Wensink
Door de toenemende wereldbevolking neemt de
wereldwijde vraag naar energie en voedsel en de
drukop onze leefomgeving toe. Om dit in goede
banen te leiden, wordt de vraag naar informatie
alsmaar groter. Immers, een veilige woon-, werk
en recreëeromgeving is van cruciaal belang voor
iedereen.
Wat er binnen Nederland gebeurt wordt hierbij in
belangrijke mate bepaald door wat er zich buiten
de landgrenzen afspeelt. In deze context wordt
aan bedrijven gevraagd aan te tonen dat ingrepen
en werkzaamheden in en aan de leefomgeving
veilig, duurzaam en ook blijvend binnen wettelijk
vastgestelde kaders (kunnen) worden uitgevoerd.
Een snel groeiend deel van de gevraagde
informatie betreftgeo-informatie (zie kader).
In de ruimtevaart is het gebruikelijk 'het
waarnemen van de aarde' met de term
'aardobservatie' aan te duiden. Een andere
term die vaak gebruikt wordt is 'remote
sensing) maar beide termen zeggen
strikt genomen niets over dat je dat met
satellieten doet. Het 'waarnemen' kan op
verschillende manieren gebeuren, bv.
met camera's, spectrometers, radars, etc.
Met 'aarde' bedoelen we zowel land, water,
bodem als atmosfeer en dan gaat het om
alle objecten die zich daar bevinden en
alle processen die zich daar afspelen.
Geo-informatie is informatie met een
ruimtelijke (of: locatie-) component.
Ook wordt de term 'omgevingsinformatie'
gebruikt. Geo- is in deze betekenis een
verkorting van geografisch, de beschrij
ving van de aarde. Onder geo-informatie
vallen dus de geometrische informatie
over de locatie alsmede de beschrijvende
informatie van de fysische en niet-fysische
kenmerken van de objecten/processen.
Informatie verkregen uit aardobservatie
(m.b.v. satellieten) wordt ook tot de geo-
informatie gerekend.
Actuele en nauwkeurige geo-informatie
gevoegd bij een diepgaande kennis over onze
leefomgeving is een product met een snel
toenemend strategisch en economisch belang.
Het dient als grondstof voor de productie van
omgevingsinformatie. Het innovatieve gebruik
van aardobservatiedata biedt nieuwe kansen
om de concurrentiekracht van de Nederlandse
bedrijven in de downstream-sector (zie kader
op volgende pagina) op de exportmarkten
te versterken. Door het inherent wereldwijde,
gebiedsdekkende en objectieve karakter van
aardobservatiedata is de potentieel toegevoegde
waarde groot. Niet alleen degene die over omge
vingsinformatie beschikt (overheden, bedrijven,
burgers), maarookdegenedie het kan produce
ren, leveren en analyseren heeft een competitief
voordeel. Dit productie- en analyseproces voor
wat betreft satellietinformatie is precies de
kernactiviteit van de value adding sector.
Groeimarkt
Devisievan de EU is dat, in het kadervan'good
governance) de economische en sociale ont
wikkeling van de EU-lidstaten, duurzaamheid
en milieu en burgerparticipatie, de productie
en hetgebruikvan geo-informatie moetwor-
den gestimuleerd. Dit heeftzich vertaald in drie
belangrijke, samenhangende initiatieven:
de ontwikkeling van een Europees satelliet
navigatiesysteem (Galileo), een Europees
aardobservatiesysteem (Copernicus) en een
ruimtelijke geo-data infrastructuur (INSPIRE).
In Copernicus-kaderzal vanaf20i4een reeks
Sentinel-satellieten worden gelanceerd die, in
het kader van hetopen-databeleid, satelliet
data gratis aan de gebruiker ter beschikking
stelt: satellietdata - als 'grondstof'- kan worden
beschouwd als een basisproduct.
Anders gezegd: de behoefte aan geo-informa
tie (inclusief satellietdata) ten behoeve vanzal
in de komende jaren sterktoenemen, en tege
lijkertijd levertditgoede mogelijkheden voor
de Nederlandse value-adding-sector. Echter, het
kapitaliseren op dezedoorde EU geboden kan
sen en ze te verzilveren voor de Nederlandse
economie, gaat niet vanzelf. Daarvoor moeten
deoverheid en de bedrijvensectorde handen
ineen slaan en gezamenlijk actie ondernemen.
