Van bonte lappendeken
naar uniform dekbed
Een archeologische kaart
van een gemeente sluit vaak
niet goed aan op die van de
buurgemeente. Wie ze aan elkaar
plakt, ziet een bonte lappendeken.
Een richtlijn zal ertoe bijdragen dat
toekomstige kaarten meer met
elkaar overeenstemmen.
2015-3 I Geo-Info
35
Alle archeologische kaarten van de Neder
landse gemeenten; die heeft adviesbureau
RAAP in de afgelopen tijd verzameld. Dit deed
het bureau in opdracht van de Rijksdienst voor
het Cultureel Erfgoed. Hierdoor beschikt de
dienst nu over 1600 van deze digitale kaarten
en over de bijbehorende documentatie.
Momenteel worden ze aan elkaar gepast
tot een landsdekkend geheel. Deze grote
landkaart publiceert de Rijksdienst in februari
op www.archeologieinnederland.nl.
De gemeentelijke kaarten vormen op dit
moment een bonte lappendeken van
kleurvlakken en lijnen. Ze sluiten vaak niet
goed op elkaar aan. Daarnaast komen er op
sommige kaarten elementen voor die op
aansluitende kaarten ontbreken. Dat is niet
handig voor wie over gemeentegrenzen heen
wil kijken. De oorzaak van de variatie is dat
de kaartenmakers diverse informatiebronnen
hebben gebruikt en uiteenlopende metho
den en schaalniveaus hebben gehanteerd.
Vooral in provincies waar de kaarten door veel
verschillende makers zijn geproduceerd, is
de afwisseling groot. Deze variatie is eerder
onderwerp van debat geweest in de Tweede
Kamer. De publicatie van de landsdekkende
kaart is voor de Rijksdienst een eerste stap om
de gemeentelijke kaarten beter op elkaar aan
te laten sluiten.
Ca. 400 gemeenten
Nederland telt momenteel iets minder dan
vierhonderd gemeenten (nl. 393 stuks). Zij zijn
het eerste aanspreekpunt voor mensen die
te maken krijgen met de archeologie. In lijn
met de Wet op de archeologische monumen
tenzorg hebben de gemeenten de afgelopen
jaren geformuleerd hoe zij omgaan met
archeologische resten binnen hun grenzen.
Veel gemeenten hebben daarbij een nieuwe
Aan elkaar geplakte archeologische kaarten van de gemeenten rond Gouda vormen nu nog een lappendeken.
kaart laten maken waarop staat waar zich
belangwekkende sporen in de grond bevin
den en waar archeologen die verwachten.
Soms zijn die gegevens gecombineerd met
historische gebouwen, historisch groen en
historisch-geografische elementen als oude
dijken, wegen en sloten. Enkele gemeen
ten bedienen zich van al bestaande, maar
verouderde, provinciale Archeologische
Monumentenkaarten of van de landelijke
Indicatieve Kaart Archeologische Waarden.
Die laatste heeft de Rijksdienst voor het
Cultureel Erfgoed eerder gemaakt.
Een landsdekkende 'lappendeken' publice
ren is natuurlijk niet genoeg. De Rijkdienst
analyseert daarom de methoden en infor
matiebronnen die de kaartenmakers bij de
vervaardiging hebben gehanteerd. Ook deze
analyse zal op www.archeologieinnederland.nl
in te zien zijn. Aan de hand van de resultaten
gaat de Rijksdienst met de gemeenten en de
kaartenmakers in overleg over de vraag of er
behoefte is aan een richtlijn voor het maken
van archeologische en andere cultuurhistori
sche kaarten. Deze richtlijn zal ertoe bijdragen
dat de gemeentelijke archeologische kaarten
minder een bonte lappendeken vormen en,
om in deze beeldspraak te blijven, meer een
uniform dekbed worden.
Jan van Doesburg is onderzoeker
middeleeuwen en vroegmo
derne tijd en projectleider
Waardenkaart in Veelvoud bij
de Rijksdienst voor het Cultureel
Erfgoed. Hij is te bereiken via
j.van.doesburg@cultureelerfgoed.nl
Compilatie van beleidskaarten Midden-Holland
en Gouda
Zuidplas: 2010
Gouda: 2011
Bergambacht 2011
Vlist 2011
Schoonhoven 2011
Bodegraven-Reeuwijk 2011
Waddinxveen 2011
Nederlek 2012
Ouderkerk 2012
Boskoop: CHS-kaart
