Horizontale topografie
THEMA
Al ruim 40 jaar voel ik mij een
kind in het mooie vakgebied van
de kartografie. Een beleving dat
meer een ontdekkingsreis langs
het handwerk en computerwerk
van ons vak is geweest.Toen ik in
1967 in dienst trad bij de Afdeling
Landmeetkundig Werk van de
toenmalige Rijksdienst voor de
IJsselmeerpolders had ik niet het
flauwste vermoeden dat mijn
werkzo'n vlucht zou nemen.
Dat had misschien te maken met
het geluk te mogen werken bij
één van de kraamkamers van
kartografische vernieuwing in
Nederland. Een vernieuwing
die als 'Polderkartografie' en
'Flevokartografie bekend werd.
Flevokartografie is de methode voor
het maken van kaarten voor de
IJsselmeerpolders en de provincie
Flevoland en is nauw verweven met
de totale inrichtingstaak voor het
nieuwe land. Het werken in jonge en
nieuwe situaties was een zodanige
uitdaging dat men steeds opnieuw
zocht naar een nieuwe kartografische
aanpak. Dit bijzondere tekenwerk
is telkens gebaseerd op de drie
pijlers (geo)informatie, techniek en
vormgeving. En dat in de meest
moderne zin van het woord.
2015-4 I Geo-Info 17
De grafisch schildering van horizontale topografie.
(zie eerdere artikelen in KT 1982. VIII.4, KT 1985.
XI.4, KT 1990.XVI.4, KT 1994.XX.1, en Geo Info
2004.1.3, Geo Info 2006.3.9, Geo Info 2007.4.3)
Door Jan Schilder
Visualisatie
Tijdens mijn werk ontdekte ik dat 1) onder
deeltjes van een gebied of van een kaart ook
kunstzinnig kunnen zijn en mooi om naar te
kijken en dat een platte loodrecht geprojec
teerde kaart een meerwaarde krijgt als je tevens
2) de horizontale variant laat zien. Een topogra
fisch aanzicht of een topografisch dwarsprofiel
dus. Dat eerste noem ik maar even 'kartografiek'
en het tweede 'topografiek' of wellicht beter
'horizontale topografie' (Ferjan Ormeling).
Voor de talrijke publicaties die ik mocht vorm
geven over de ontwikkeling van de IJsselmeer
polders en Flevoland, heb ik van deze laatste
techniek gebruik gemaakt om een betere indruk
te geven van een bestaand of van een beoogd
stadsaanzicht of landschap. Dat heb ik gedaan
vanuit een kartografische optiek, met inbreng
van (land)meetkundige gegevens, planinforma
tie en een sterke grafische visualisatie. Met drie
voorbeelden wil ik dat graag aan u laten zien.
Stille Vallei
In 2011 werd gestart met de uitvoering van
een recreatief natuurplan in het Horsterwold
in Flevoland. Een topografisch aanzicht moest
een impressie geven van het nieuwe gebied.
Skyline van Almere
Het project 'Stad aan het Water', naar een
plan van Rem Koolhaas uit 2003, zorgde voor
een compleet nieuw stadshart van Almere.
Op basis van dit plan werd een topografisch
aanzicht gemaakt om een beeld te krijgen van
de nieuwe skyline. In 2015 is vanaf hetzelfde
gezichtspunt een aanzicht op Almere gemaakt
van de huidige situatie.
Aanzicht op Kampen
Horizontale topografie van het historisch
centrum van de Hanzestad Kampen. Een op
schaal getekend overzicht van één van de
mooiste rivierenfronten van Nederland.
irktspoort
Loodrecht en horizontaal geprojecteerde topografie van de Sint Nicolaas- of Bovenkerk en Korenmarktspoort van Kam
pen (detail IJsselfront).
