200 jaar Topografie
Nico Bakker
Update je profiel op de
website door rechtsbovenin
in te loggen. Word nog beter
vindbaar op de website en
zorg dat je voor jou relevante
informatie ontvangt.
2015-5 I Geo-Info
n
Dit themanummer kijkt terug naar 1815, het jaar waarin de voorloper van de
Topografische Dienst is opgericht. Bij Koninklijk Besluit van 18 februari 1815 werd de
afdeling Militaire Verkenningen ingesteld en daar stamt de Topografische Dienst, sinds 2004
onderdeel van het Kadaster, in rechte lijn van af.
In het eerste artikel Geen dag zonder lijn beschrijft oud-directeur Peter Geudeke de
organisatorische ontwikkelingen, te beginnen bij de kartering door Kraijenhoff tot de
samenvoeging van de Topografische Dienst met het Kadaster. Het produceren van militaire
kaarten was als onderdeel van het Ministerie van Defensie de primaire taak. Ron Heeres
belicht de periode na de Tweede Wereldoorlog. In de tijd van de Koude Oorlog lag de
nadruk op voorraden van Nederlandse topografische kaarten en oefenkaarten in de
Noord-Duitse laagvlakte. Later is de aandacht verschoven naar crisisbeheersingsoperaties.
Samen met NAVO-partners wordt gewerkt aan de opbouw van de International Geospatial
Warehouse. Wim Groenendaal en Richard Witmer schetsen de totstandkoming van de
Basisregistratie Topografie (BRT). Niet alleen TOP10NL valt onder de BRT, maar ook de
kleinere schalen tot de schaal 1:1.000.000, evenals de BRT-Achtergrondkaart die we op
PDOK tegenkomen. In de bijdrage: Europese PDOK in wording beschrijven Haico van der
Vegt en Dorus Kruse verschillende Europese initiatieven om de digitale geo-informatie
te standaardiseren. Om de bruikbaarheid en beschikbaarheid van de geo-data van
INSPIRE te verbeteren, is het project European Location Framework gestart. Arnold Bregt
en Dick Eertink kijken naar het gebruik van de topografische kaarten in het verleden en
heden. Ook in de 19e eeuw werd de topografie al gebruikt voor niet-militaire doeleinden.
Over de laatste innovaties en ontwikkelingen schrijven Vincent van Altena en Marc Post.
De automatische generalisatie van TOP10NL naar de schaal 1:50.000 kreeg wereldwijd
aandacht. Het combineren van TOP10NL met de hoogtegegevens uit AHN-2 levert weer
nieuwe producten op als 3D kaart NL en 3D gebouwhoogte NL. In de tijd van de analoge
productie duurde het proces van luchtfoto tot kaart meerdere jaren. Kadaster Geo-
Informatie streeft nu naar een jaarlijkse update. Met de introductie van de Lean-filosofie in
de werkprocessen is de doorlooptijd drastisch gereduceerd. Ben Bruns gaat hier uitgebreid
op in in zijn bijdrage Geo in Flow.
Naast deze artikelenreeks organiseert het Kadaster in het kader van dit 200-jarig jubileum
ook andere activiteiten. Het historisch kartografisch tijdschrift Caert Thresoor besteedt in
diverse artikelen aandacht aan de historische ontwikkelingen op het gebied van topografie
en kartografie. Daarnaast zijn er presentaties bij diverse congressen, onder andere tijdens de
GeoBuzz. Niet onvermeld mag blijven de in september gelanceerde website,
www.topotijdreis.nl, waar u een reis kunt maken door de kaarten die door de Topografische
Dienst en haar voorgangers vanaf 1815 tot heden zijn gemaakt. Zie hiervoor ook de rubriek
Open Kaart. Verder is er n.a.v. dit jubileum een boek verschenen, 200 jaar kaarten maken in
beeld, waarin de geschiedenis van de Topografische Dienst wordt beschreven, aangevuld met
een tweeluik van kaarten, met de kaart van rond 1935 naast de recente kaart.
Verder in dit nummer verslagen van Missing Maps bijeenkomst en van Maptime
Summercamp 2015 op het Geofort. Tenslotte een uitgebreid verslag van de
27e Internationale Kartografische Conferentie (ICC 2015) in Rio de Janeiro, waar Menno Jan
Kraak tot President van de International Cartographic Association (ICA) is gekozen.
Gastredacteur