2oo jaar Topografie
THEMA
3D Kaart NL en 3D
Gebouwhoogte aan
gesloten op de
productie van de BRT
38
Geo-Info I 2015-5
jaren duren, daarom werd uitgeweken naar het
E-science Center van de Vrije Universiteit Amster
dam waar gebruik is gemaakt van de "supercom
puter" Sara.
Nu er een eerste product beschikbaar is, dient de
vraag zich aan hoe de data zal worden geactuali
seerd. Op dit moment wordt er gewerkt aan deze
procedure. Dat is complexer dan bij de bestaande
BRT-producten: de 3D-dataset is het resultaat van
de combinatie van twee datasets. In het ideale
geval zouden beide datasets dezelfde actualiteit
moeten hebben. Momenteel heeft TOP10NL een
updatecyclus van twee jaar, terwijl AHN2 al enkele
jaren oud is. Er wordt gewerkt aan de opvolgende
dataset, AHN3, maar de inwinningscyclus is niet
gelijk aan die van TOP10NL. Door dit verschil
in actualiteit wordt het 3D-constructieproces
verstoord en kunnen fouten ontstaan.
Binnen het Kadaster wordt onderzocht of het
mogelijk is om hoogte-informatie uit stereo
luchtfotografie af te leiden. Deze informatie kan
dan als vervanger voor AHN2 gebruikt worden in
het 3D-proces. Het grote voordeel hiervan is dat
de hoogte-informatie zal worden afgeleid van
dezelfde stereofoto's die bij de inwinning van de
2D-topografie gebruikt worden. Door hoogte
informatie en topografie op dezelfde bron te
baseren, worden verstoringen in het proces die
veroorzaakt worden door actualiteitsverschil
opgeheven. Het onderzoek heeft veelbelovende
eerste resultaten opgeleverd, maar is nog niet
afgerond.
Wat volgt?
In dit artikel hebben we stil gestaan bij de
laatste technische ontwikkelingen binnen het
topografisch domein. Vaak werden deze ontwik
kelingen ingegeven door inventieve oplossingen
uit de geo-industrie of de academische wereld,
op andere momenten werd de noodzaak te
innoveren vooral gevoed door pragmatische
of budgettaire redenen en soms ontstond iets
gewoon, als bijvangst van een andere vernieu
wing. We hopen de komende jaren door te
kunnen gaan met het bedenken en doorvoeren
van nieuwe innovatieve oplossingen die de
actualiteit en kwaliteit van de BRT zullen verho
gen en de gebruikservaring zullen verbeteren.
Ter afsluiting van dit artikel zullen we wat
contouren voor de komende jaren proberen te
schetsen. Dit doen we aan de hand van ontwik
kelingen die momenteel in het topografische
werkveld spelen of die aanstaande (lijken te) zijn.
Verhoogde actualiteit en
versnelde inwinning
De vraag naar real-time-data neemt hand
over hand toe. Dat stelt andere eisen aan de
inwinning. De huidige inwinningsmethode
voor topografische data maakt gebruik van
luchtfoto's en cyclorama's, maar dat is een
langzaam proces. In de toekomst zal meer
gebruik gemaakt gaan worden van data
uit andere basisregistraties. Er loopt op dit
moment een onderzoek naar de mogelijk
heid van automatische generalisatie van de
BGT naar de BRT, maar ook sensordata zal een
grotere rol gaan spelen in het actueel maken
van de kaart. Ook de eindgebruiker zal veel
meer betrokken worden in de bijhouding en
verbetering van de kaart. Een eerste voorbeeld
van dit zogenaamde crowd-sourcen wordt
al toegepast in een Kadaster-app. Iedereen
met een smartphone kan fouten in de BRT
daarmee eenvoudig melden bij het Kadaster.
Ook het slim combineren van bestaande,
maar niet-voor-de-hand-liggende, dataverza
melingen (bij voorbeeld een landsdekkende
verkeersborden-dataset) met nieuwe produc
tieprocessen (automatische generalisatie) kan
de update-cyclus van de BRT versnellen.
Naast het aansluiten op bestaande dataverza
melingen en het vergroten van de participatie
van de eindgebruikers, wordt ook bewust inge
zet op het verkennen én toepassen van nieuwe
technologieën voor zowel 2D- als 3D-topografie.
Concrete voorbeelden hiervan zijn onderzoeken
naar automatische feature-extractie (is deze
techniek goed genoeg om de inwinning van
bepaalde objecten aan een computer over te
laten?) en objectreconstructie (bijvoorbeeld van
daken en bomen) uit puntenwolken.
Veranderend gebruik van topografie
De opmars van mobiele apparatuur en GPS, in
combinatie met de mogelijkheid om altijd en
overal online te zijn, beïnvloeden het gebruik en
de ontsluiting van topografische informatie. De
papieren kaart die al eeuwen gebruikt wordt,
moet steeds meer terrein prijsgeven aan digitale
varianten zoals webmaps. Door deze digitalise
ring wordt de vertrouwde papieren kaart een
product voor een selectief aantal gebruikers.
Naast deze digitalisering verschuift het gebruik
van topografische data meer en meer van
raadpleging naar beleving. Technieken uit de
game-industrie zorgen er voor dat men door de
(3D-)kaart kan navigeren als ware het een echte
wereld en deze ook zintuigelijk kan beleven.
De toepassingen daarvoor zijn legio: nieuwbouw
zal virtueel in de kaart geplaatst kunnen worden
waardoor betrokkenen kunnen zien hoe de
omgeving gaat worden. Geluidsanalyses leveren
niet langer alleen berekende waarden op, maar
men kan ook echt horen hoe geluid op verschil
lende plaatsen klinkt. Aankoopbeslissingen voor
particulieren, zoals "Koop ik dat huis met de tuin
op het zuiden? Maar betekent dat ook meteen
zon?" kunnen worden genomen op basis van vir-
tualisatie van de bestaande topografie. Daarnaast
wordt het veel eenvoudiger om de effecten
van ontwikkelingsplannen in te schatten (zowel
vanuit beleidsmatig als persoonlijk standpunt),
bijvoorbeeld bij plannen rondom windenergie.
"Staat de windmolen echt in mijn zichtveld en
kan ik hem horen bij mij op het terras?"
Onze verwachting is dat de nabije toekomst een
dergelijke topografische beleving snel dichterbij
zal brengen.
Referenties
Brewer, Cynthia A., Barbara P. Buttenfield, Charlie Frye, and Jes
sica Acosta. 2007. In Moscow. www.personal.psu.edu/cab38/
ScaleMaster/ICC2007_paper_Brewer_Buttenfield_Frye_Acosta_
May31_07.pdf.
Oude Elberink, Sander Jacob. 2010. "Acquisition of 3D Topo
graphy: Automated 3D Road and Building Reconstruction Using
Airborne Laser Scanner Data and Topographic Maps" S.l.: s.n.].
Stoter, Jantien, Ron Nijhuis, Marc Post, Vincent van Altena, Jan
Bulder, Ben Bruns, and John van Smaalen. 2011. "Feasibility Study
on an Automated Generalisation Production Line."In Paris, France.
Stoter, Jantien, Marc Post, Vincent van Altena, Ron Nijhuis,
and Ben Bruns. 2013. "Fully Automated Generalization
of a 1:50k Map from 1:10k Data" Cartography and Geo
graphic Information Science (August 22): 1-13. doi:10.1080/
15230406.2013.824637.
Vincent van Altena MSc BTh
is senior GiS-specialist bij het
Kadaster. Hij is bereikbaar via
vincen t. altena@kadas ter.nl.
Marc Post MSc is senior GIS-
specialist bij het Kadaster.
Hij is bereikbaar via
marc.post@kadaster.nl.
