Praten over kwaliteit
van ruimtelijke data
Datakwaliteit wordt
steeds belangrijker
Kwaliteit van ruimtelijke data is
zo'n onderwerp dat al heel lang
op de agenda staat en altijd
erg belangrijk wordt gevonden.
Want zeg nou zelf, je kan toch
niet zeggen dat je kwaliteit niet
belangrijk vindt? Maar veel verder
dan woorden komt het niet.
Volgens ons komt dat doordat
kwaliteit van ruimtelijke data een
complex begrip is en je er vanuit
verschillende standpunten naar
kunt kijken: vanuit de producent
en vanuit de gebruiker. We denken
dat doordat steeds meer data
beschikbaar komt (big data,
open data-beleid) de kwaliteit
van ruimtelijke data een rol gaat
spelen als selectiecriterium bij het
maken van de keuze welke data
geschikt is voor een bepaalde
toepassing. Op dit moment is
het vaak nog niet mogelijk om
kwaliteit van ruimtelijke data
op die manier te gebruiken en
om dat te bereiken zou vooral
meer aandacht besteed moeten
worden aan het communiceren
van kwaliteit van ruimtelijke data.
Het Expertisecentrum voor Kwaliteit
van Ruimtelijke Data (EKRD) werkt
aan gereedschap om kwaliteit
van ruimtelijke data makkelijker
bespreekbaar te maken.
Misstanden
Geo-Info I 2015-6
22
Door Wies Vullings en Frans Rip
Kwaliteit is relatief
Om goed over kwaliteit van ruimtelijke data te
kunnen communiceren is het van belang te
weten wat er onder kwaliteit van ruimtelijke data
wordt verstaan, waarom het zo complex is en
wat het belang is van goede kwaliteit. De crux
van de ISO-definitie (zie kader) is: het voldoen
aan behoeften. Dat wordt ook wel "fitness for
use" genoemd. Voorheen was de aandacht voor
kwaliteit van ruimtelijke data vooral gericht op
data als product, om te kunnen aangeven hoe
goed een dataset is. Langzamerhand komt er
ook aandacht voor de toepassing ervan. Beoor
deling van de fitness for use van een dataset
wordt steeds belangrijker gevonden, maar het
gebruik van ruimtelijke data is heel divers en
daarom wordt kwaliteitsbeoordeling steeds
complexer. De invulling van het begrip Kwaliteit
is dus aan het verschuiven van datagericht naar
contextbepaald. Daarmee verandert het dus van
een absoluut begrip in een relatief begrip.
Interne en Externe kwaliteit
In de literatuur is sprake van interne en externe
kwaliteit. Met interne kwaliteit wordt dan
bedoeld: de mate waarin de dataset overeen
komt met de ideale dataset die eigenlijk gepro
duceerd had moeten worden. Onderexterne
kwaliteit wordt verstaan: de mate waarin de
dataset overeenkomt met gebruikerswensen
en verwachtingen in een gegeven situatie
(Devillers en Jeansoulin, 2005). Zowel interne als
externe kwaliteit zijn te toetsen door voor een
aantal kwaliteitsaspecten de eigenschappen
van de data met een set normen te vergelijken.
Bij interne kwaliteit toets je aan de productie
normen. Bij externe kwaliteit kunnen dat heel
veel verschillende normen zijn, want ieder
gebruik stelt weer andere eisen. Deze diversiteit
ISO 9000, sectie 3.1.5, definieert kwaliteit
als het geheel van eigenschappen en
kenmerken van een product of dienst dat
van belang is voor het voldoen aan vast
gestelde of vanzelfsprekende behoeften.
maakt het lastig. Een sterrensysteem, zoals
wordt gebruikt om de kwaliteit van hotels
aan te geven, is nietszeggend in het geval
van data omdat het gebruik niet eenduidig
is. Een bepaalde dataset kan heel goed zijn
als gedetailleerde achtergrond, maar volledig
ongeschikt voor een zware analyse.
Belang van kwaliteit
Kwaliteit van ruimtelijke data is dus een complex
onderwerp en daar komt dan nog bij dat het
belang van datakwaliteit groot is. Er zijn legio
voorbeelden die laten zien hoe belangrijk kwa
liteit van ruimtelijke data is en welke mistanden
kunnen ontstaan als de kwaliteit niet in orde is,
maar waarschijnlijk zijn er nog veel meer voor
beelden waarvan we niet afweten, omdat men
nou eenmaal niet graag de vieze was buiten
hangt. In het kader van bruikbaarheid worden
een aantal voorbeelden genoemd, waarin
fitness for use onvoldoende aandacht kreeg.
De kaarten app die Apple in 2012 aanbood, waarin verschrikkelijke fouten zaten
(www.cnet.com/news/australia-police-discourage-use-of-apple-maps-app-after-rescues/)
Het gebruik van de grenzen van bodemeenheden in de Bodemkaart 1:50.000 bij schaal
1:10.000. Dat is met een vectorbestand in een GIS-systeem heel makkelijk en verleidelijk.
Urban legend (broodjeaapverhaal): het trieste lot van een nat hondje dat in de magnetron
gedroogd zou worden. Omdat in de handleiding niet stond dat je dit niet moet doen,
claimde de eigenaar met succes een groot bedrag van de fabrikant. www.snopes.com/
horrors/techno/microwavedpet.asp
