TAïwiaa 0 i|
2015-6 Geo-Info
NOMENCLATOR
w,vcvT
fioLm.ui
■ÖS3vAïiErJ!7^ï I!
j CL: ÏWasm^ÏEfll Z]
tituettteu ifU.tai-
ïsfsitetis "-Öfj -f
ïmetiS»"^ j
"Tf^ ##K3»&sa£ul irjmdire] j jj
j Z&& jfj
Lt&nvrryM'- {A
Figuur g - Wel eenheid van inhoud bij Mercator's Atlas Europae (1572). Links detailkaart van Engeland; rechts detail kaart van Frankrijk, beide uit Mercator's
atlas van Europa, 1572. Alleen de goltfes rond het schip links verschillen.
Figuur 10 - Titelblad van de kaartuitgave van Ptolemaeus door Mercator uit 1578 (links). De banden met Ptolemaeus zijn overal te
Figuur 11 - Titelblad van Mercator's complete uitgave van Ptolemaeus'geografie-handboek. vinden in het werk van de Nederlandse
Ptolemaeus' verdere invloed
in de Nederlanden
Om de vele banden tussen Ptolemaeus en de
kartografen in de Nederlanden te benadruk
ken is hier nog vermeld dat Mercator ook als
onderdeel van zijn kosmografie het kaartdeel uit
Ptolemaeus' handboek opnieuw uitgaf, gecor
rigeerd en prachtig gegraveerd door hemzelf,
onder de titel Tabulae Geographicae C. Ptolemaei
ad mentem autoris restitutae et emendatae (zie
figuur 10 voor de titelpagina). Deze versie, met
het elegante, uiterst leesbare schuine schrift dat
hij speciaal voor kaarten had ontworpen, wordt
als de mooiste van de vele uitgaven van de kaar
ten uit de Geographia beschouwd. En een paar
jaar later, in 1584, publiceerde hij een complete
Latijnse editie van het Geografie-handboek:
Cl. Ptolemaei Alexandrini Geographiae libri octo
recognitiiam etdiligenteremendaticum tabulis
geographicis ad mentem auctoris restitutis ac
emendatis (zie figuur 11 met de titelpagina).
alleen maar mogelijk geworden door een
enorme hoeveelheid compilatiewerk, en dat
is dan ook de reden dat Mercator het drukken
van zijn atlas niet meer meemaakte: hij stierf
op 82-jarige leeftijd, een jaar voordat zijn atlas
uitkwam. Natuurlijk was er meer geografische
informatie beschikbaar, maar het plaatst toch
ook de prestaties van Ptolemaeus in pers
pectief. Conceptueel betekende Mercator's
eenheid van inhoud (unity of contents) een
grote stap voorwaarts in de atlaskartografie,
samen met de ontwikkeling van een stan
daardlegenda die op alle kaarten in de atlas
van toepassing was. Maar, net als bij Ortelius
is dit niet meer dan een herontdekking van
de wijze van werken van Ptolemaeus. Die was,
omdat hij eerst alle beschikbare informatie op
elkaar had afgestemd en er een concordantie
van had gemaakt, in staat om discrepanties
tussen de op verschillende kaartbladen voor
komende gegevens te vermijden.
Figuur 12 - Titelpagina van van Ortelius'Nomenclator Ptolemaicus uit 1584 (links).
Figuur 13 - Titelpagina van de tweetalige uitgave van Ptolemeus uit 1605 (rechts).
P T O fcï E M A 1 ev il
OMNIA LOCOIVM VOCA.
TLA nr A I M ton I TO llA J t
tkxjtyj ptiu occumtwco ruwen»; *d lidcm cirrci
oiilicnpaijiiitti ia oiduicm nou uanui
vtikrn iqtuni rkguiKm JipctlLn
ANTVERTIA,
Abnlumo Orrdio Gifmographd Regio,
cxLudebit Chriitoplinrui Plantin uv
M. D. LX XXI11 L
Laüih' prtinum nwgprta Qf cmmJjlt
puin nihilu act e/rrrpi'u is jd nuntcnL
tUifbrh 'mttütlis cvc
Geranium Mcrcaïorcin
01 KW 4J friïJTL^ i-Jfruu z rvfirou 'ij_
j Perra Montana wrww 1
ttlwihi Urr
WW nWUM <t rtOB
