2015-6 I Geo-Info
7
Figuur 2 - Openbare ruimte Burgerdammer Die (type landschappelijk gebied).
waterwegen en vrijwel alle landschappelijke
gebieden. We zijn dus eerst begonnen met
een vergelijking van alle bij ons beschikbare
bronnen: de BAG, straatnamenboeken, de
GBK en de kleinschalige topografische kaart.
Dat waren bij elkaar bijna 6500 namen.
Deze zijn stuk voor stuk geverifieerd en daar
kwamen een paar interessante kwesties uit.
Zo konden we van sommige namen geen
enkel spoor terugvinden op welke kaart
dan ook. Hoe die namen in het register
van 1964 zijn gekomen, konden we niet
meer achterhalen. Deze spoorloze namen
zijn uiteraard 'gecontroleerd' opgeruimd.
Een aantal namen bleek er dubbel in te
staan: de Molenwatering was dezelfde als de
Molenwetering, en de Ringweg-West bleek
ook Einsteinweg te heten. Weer een andere
situatie troffen we aan achter Osdorp: daar
bleek in de jaren zestig een industrieterrein
te zijn ontworpen, inclusief een kavelstruc
tuur, waaraan alvast formeel straatnamen
waren gekoppeld. Alleen is het terrein nooit
gerealiseerd en dus zijn dit spooknamen
geworden. Aan het college van B&W zal
een voorstel worden voorgelegd om deze
namen in te trekken.
Een derde stap, die nu nog loopt, is het
opschonen van de lijst 'niet-officiële brugna-
men'. Een wat wonderlijke lijst, waarvan de
herkomst en samenstelling niet meer goed
kan worden achterhaald, maar ze zijn zelfs te
vinden in de nieuwe Bosatlas van Amster
dam! Daarop staan 152 namen, waaronder
historische brugnamen (van vóór 1850) en
namen die in meer of mindere mate in de
volksmond worden gebruikt. De gemeen
telijke Commissie Naamgeving Openbare
Ruimten heeft de lijst geanalyseerd en
geadviseerd om ongeveer de helft van de
namen alsnog officieel vast te stellen en de
rest te laten vervallen. Het fenomeen 'niet-
officiële brugnamen' zal vanaf nu dus niet
meer bestaan. Een brug heeft immers een
officiële naam óf geen naam. Het overgrote
deel van de Amsterdamse bruggen heeft
geen naam en is daarom niet als openbare
ruimte aangemerkt. De opschoonactie leidde
Tabel 1 - Overzicht van de aantallen openbare ruim
ten in Amsterdam, per categorie.
dus tot kwaliteitsverbetering, omdat we
nu zeker weten welke openbare ruimten er
daadwerkelijk bestaan.
Wat zijn de grenzen?
De openbare ruimten in de BAG zijn alleen als
administratief gegeven geregistreerd zonder
geometrie. Ook was de wegobjectafbakening
op onze kleinschalige en grootschalige topo
grafische bestanden niet bruikbaar, omdat
door het ontbreken van heldere richtlijnen de
afbakening niet systematisch heeft plaatsge
vonden. Soms is die zelfs bewust zó gekozen
dat elke suggestie van een reële afbakening
wordt voorkomen. Er bestaat binnen Amster
dam geen officiële definitie van wat wel of
niet tot een openbare ruimte moet worden
gerekend. Voor de geografische begrenzing
moet je dus van geval tot geval teruggrijpen
op de tekeningen bij raads- en collegebeslui-
ten. Deze zijn soms als brondocument in de
BAG beschikbaar, maar minstens zo vaak alleen
te vinden in het gemeentearchief. Bovendien
hebben die tekeningen een heel verschillende
geografische kwaliteit, met viltstiftkartografie
op een ondergrondje als meest voorkomend
werkwijze. Om te komen tot een afbakening
hadden we drie keuzemogelijkheden:
bronnenonderzoek;
een geparametriseerde wiskundige
afbakening;
een visuele interpretatie.
Bronnenonderzoek doen, met andere woor
den de tekeningen van alle oorspronkelijke
straatnaambesluiten opzoeken, viel af. Het zou
heel veel tijd kosten en ook was het zeer twij
felachtig of dit wel tot een eenduidig en vol
ledig resultaat zou leiden gezien de verschillen
in de kwaliteit van de beschikbare tekeningen.
Sowieso zijn van de meeste openbare ruimten
in de categorieën van niet-straten en straten
Weg
4952
Water
228
Terrein
2
Kunstwerk
242
Landschappelijk gebied
146
Figuur3 - Openbare ruimte Nesciobrug (type kunstwerk).
DURGERDAM
Sportpark
Durgordam
