3D-samenwerking
3D-data is geen
toekomst meer, we
zitten er middenin
2016-1
Geo-Info
25
Stad Oppervlakte Inwoners
(km2)
Figuur3 - Rick Klooster van Future Insight (foto E. Kroes).
3D-stadsmodel de gebruiker optimaal bedie
nen? Een serie interviews met gebruikers leerde
dat er veel behoefte is aan samenwerking en
standaarden. Als startpunt wordt de organisatie
met haar werkprocessen gezien en daarop
volgt de juiste aansluiting met techniek. Door
Data slim en inzichtelijk te gebruiken, Processen
met de gebruiker verder uit te denken en de al
eraan gekoppelde Tools te gebruiken ontwik
kelt het 3D-stadsmodel zich tot een gewenst,
bruikbaar en volledig model. Future Insight
gebruikt hiervoor een thematische benadering
die uitgewerkt worden in 3-maandelijkse
sprints. Dit maakt het geheel behapbaar en zet
aan tot interdisciplinaire samenwerking en het
werken in gestandaardiseerde processen.
Na deze uiteenzettingen was de beurt aan de
andere 5CC-steden om een overzicht te geven
van hoe het er voor staat met de 3D-modelle-
ring van hun stad.
Den Haag
100
550.000
Helsinki
214
621.000
Rotterdam
326
625.000
Hamburg
755
1.750.000
Wenen
414
1.800.000
Singapore 716 5.400.000
plus hoogte van gebouwen. De Omgevings-
wet veroorzaakt qua 3D de overgang van aan
bodsturing naar vraagsturing. De gebruikers
willen dynamische 3D-omgevingsmodellen
kunnen inzetten.
Het plan is om verdere 3D-modelactualisering
te baseren op puntenwolken, afgeleid
uit overlappende stereofoto's met 2,5 cm
resolutie, in combinatie met BAG-bestanden.
Ook zullen texturen worden gemaakt om de
gebouwobjecten mee te bekleden. Voor spe
cifieke analyses zullen varianten op het model
worden gemaakt. Friso ziet de Omgevingswet
als drijvende kracht achter de ontwikkeling
naar 3D-GIS. Zijn conclusie: we hebben in Den
Haag twee grote vragen: 1. gaan we F0D2
realiseren? en 2. wat zal de killer app van het
3D-model zijn?
Hamburg (Walter Sieh,
Ekkehard Matthias)
De stadstaat Hamburg is uniek omdat het
als enige band in de Bondsrepubliek een
eigen Open Data wet heeft. In 2010 zijn
LiDAR-scans gemaakt met 30 punten per
rra en 7 cm nauwkeurigheid. Hiermee zijn
L0D1- en FoD2-(voetafdruk+daktype)datasets
gemaakt en ook een digitaal terreinmodel met
1 meter resolutie. Het 3D-model van de stad
wordt gebruikt om te analyseren aan welke
gebouwen verdiepingen kunnen worden
toegevoegd, waar overstromingsgevaar is, de
mate van zoninstraling (Figuur 4), en wat de
Figuur 4 - Zoninstraling in het3Ü-modei (bron: pre
sentatie Hamburg).
zichtbaarheid van objecten is. Behalve dat er
heel gedetailleerde visualisaties mee worden
gemaakt, is er ook een team van 3 personen
ingehuurd om met gebruik van hout en
3D-printers een stadsmaquette te maken en
bij te houden, schaal 1:500. Aan het digitale
model zijn vanuit de LAS-data ook boomob
jecten toegevoegd. Daarnaast is er Augmen
ted Reality gerealiseerd. De LoDi-objecten
worden eens per jaar geactualiseerd, terwijl
actualisering van LoD3- en LoD4-objecten
alleen projectgewijs gedaan wordt.
Den Haag (Friso Penninga)
De stad heeft een 3D-model in City GML
gebouwd, zonder oppervlaktetextuur. Dat
benadrukt dat je kijkt naar een versimpeld
model. De basis daarvan was AHN2, waarmee
ook een 3D-terrein is toegevoegd. AHN als
bron heeft echter een te lage actualiserings-
frequentie. Met het model zijn onder meer
verkeerslawaaianalyses gemaakt. De EU stelt
aan zulke analyses geen hogere eis dan het
gebruik van LoDi-objecten (LoD Level of
Detail). De modelobjecten bevatten op dat
niveau niet meer detail dan de voetafdruk
