De wow-factor van
de Nederlandse ondergrond
Column
z
2016-2 I Geo-Info
Amerika heeft de Grand Canyon, een geologie waarmee
het 5 miljoen bezoekers per jaar trekt. Nederland heeft
óók zo'n prachtige geologie en trekt daarmee precies nul
bezoekers per jaar. Waarom? Omdat deze onzichtbaar onder
onze voeten zit. Desalniettemin van onschatbare waarde.
Deze duistere diepte is net zo onmetelijk als die van de Grand
Canyon in Amerika. We kunnen er dan niet doorheen wan
delen, maar we registreren wel alles wat er gebeurt. In Neder
land hebben we het modernste registratiesysteem van de
ondergrond ter wereld. En hoe meer je van de ondergrond
weet, hoe beter je weet welke impact de ondergrond heeft
op ons bovengrondse leven. En ontdekken we de wow-factor
van dit onzichtbare fenomeen.
Wow-factor?
Vulkaanuitbarstingen, tsunami's, aardbevingen, dat vindt
iedereen altijd reuze spannend, maar als het aankomt op de
Nederlandse ondergrond haken de meeste mensen af onder
het mom van 'te moeilijk' want 'niet tastbaar. Terwijl het net
zo spannend is als het voornoemde. Net als de uitbarstingen
van de Etna én de imposante gesteentes van de Grand
Canyon vallen ook de structuren onder onze voeten onder de
noemer geologie. Dat is wow-factor nummer één. Geologie
vind ik fascinerend, de natuur verrast steeds, het is één grote
puzzel en je blijft maar zoeken naar de ontbrekende stukjes.
Elk puzzelstukje dat we vinden, verandert het beeld van de
ondergrond en die verrast telkens weer. Het houdt mij, en
vele vakgenoten met mij, scherp. Nu de rest van de wereld
nog, want we gebruiken de ondergrond allemaal, dag in dag
uit. Goed zorgen voor het ondergrondse gaat uiteindelijk om
duurzaamheid, veiligheid en leefbaarheid van het boven
grondse.
's Werelds meest moderne ondergrondbeleid
Met Nederland gaat het, geologisch gezien, goed.
We hebben het modernste ondergrondbeleid ter wereld.
Zie hier wow-factor nummer twee. Geologische Dienst
Nederland (GDN), TNO doet daarom al ruim 100 jaar onder
zoek naar de samenstelling en toepassingen van de onder
grond. De resultaten staan in databases die voor iedereen
toegankelijk zijn. We kunnen zo voorspellingen doen voor
het slagen van bovengrondse plannen. De data en informatie
kunnen vertellen wanneer de limiet is bereikt van al onze
plannen, wanneer bouwen onveilig wordt, huizen kunnen
gaan verzakken, aanleg van snelwegen vertraagt en een
kostenpost wordt en ofje vervuiling in de hand gaat werken.
Je moet altijd een 3D-kaart hebben van het gebied waarop je
iets wilt realiseren en je afvragen 'wat ga ik doen' en 'op welke
diepte'? Informatie dus. En niet ieder voor zich, maar alles bij
elkaar opgeteld. Alleen zo kun je de drukte voorspellen.
Kaarten voor de ondergrondse TomTom
Want die drukte moeten we managen! GDN is in dat
opzicht eigenlijk de Rentmeester van de Nederlandse onder
grond. De kaartenleverancier van je ondergrondse TomTom.
Er moet gezond water uit de kraan komen en energie moet
zo veilig mogelijk van A naar B. We moeten weten hoe het is
gesteld met onze grondwatervoorraden en wat de effecten
zijn van bijvoorbeeld gaswinning. Alles gebaseerd op deskun
dig in kaart gebrachte informatie van de ondergrond. De Wet
Basisregistratie Ondergrond (BRO) brengt ons een flinke stap
voorwaarts in het kijken onder ons land. Voor de toekomst
verwacht ik dat in de domeinen 'ondiepe ondergrond' en
'grondwater'veel gaat veranderen. In de weg- en waterbouw
sector verwacht ik meters te kunnen maken in voorspellingen
om faalkosten te voorkomen. Dit dankzij de state-of-the-art-
kaarten waarmee we kunnen navigeren door de geologische
structuren van de ondergrond; voor mij wow-factor nummer
drie.
Onze vijf miljoen bezoekers
Waarom word ik hier nou zo enthousiast van? Omdat
de ondergrond ons een verhaal vertelt. De ondergrond waar
we nu bijvoorbeeld gas uit halen is miljoenen jaren oud.
Deze tijdspanne is zo veel groter dan wij ons kunnen voorstel
len. Wij krijgen de kans om hier, ieder voor zich, maar één
mensenleven goed voor te zorgen. Als je je dit kunt voorstel
len, dan zie je misschien dezelfde puzzel ontstaan als ik, met
het verhaal dat de eeuwenoude ondergrond ons probeert te
vertellen. Jezou het filosofisch kunnen noemen en tegelijker
tijd is niets zo hard en realistisch als de data over de onder
grond. Daarmee trekken we geen vijf miljoen bezoekers per
jaar. Wel kunnen de ruim 17 miljoen inwoners van Nederland
erop rekenen dat ze op een veilige ondergrond wonen,
werken en rijden. En dat is van onnoemelijke waarde.
Tirza van Daalen
Directeur Geologische Dienst Nederland, TNO
Reageren? Mail tirza.vandaalen@tno.nl
