Interactieve Klimaateffectatlas:
GIS zonder GIS
- :J|»
fwrll'^l
Een startpunt voor
het verkennen van
adaptatiemaatregelen
Dat het klimaat verandert mag
inmiddels duidelijk zijn, maar waar
leidt dat precies tot problemen?
Het meest herkenbare effect
van klimaatverandering is de
zeespiegelstijging, maar er
verandert meer: het wordt heter,
de kans op droge perioden neemt
toe en er is vaker sprake van
hevige neerslag. Dit is althans het
geval in Nederland. De effecten
van klimaatverandering zijn echter
overal anders: in Bangladesh
is men bijvoorbeeld ook
geïnteresseerd in het effect van
klimaatverandering op de paden
van cyclonen, het verschuiven van
de moessonperiode in verband
met de rijstoogst en het effect op
riviererosie.
38 I Geo-Info I 2016-2
Door Arjen Koekoek
Klimaatverandering grijpt in op heel veel
verschillende processen. Wat deze processen
delen is dat ze allemaal ruimtelijk van aard zijn.
Toch ontbreekt vaak een overzicht: de kaarten
zijn gefragmenteerd over verschillende institu
ten. Een interactieve Klimaateffectatlas is een
middel om de bestaande klimaatgegevens
voor een gebied overzichtelijk bij elkaar te
brengen en zo te verkennen waar problemen
en kansen liggen. Op dit moment wordt er in
het kader van het Deltaplan in Bangladesh [i]
een interactieve Klimaateffectatlas opgesteld
om de effecten voor Bangladesh in kaart te
brengen.
Om meer inzicht te krijgen in de verschillende
processen wordt in de Klimaateffectatlas
onderscheid gemaakt naar verschillende
niveaus (zie figuur i). De primaire effecten zijn
de drijvende kracht achter klimaatverandering:
de veranderende patronen van neerslag,
temperatuur en wind. Maar dat zegt nog niet
wat dit voor een gebied betekent. Om dit in
beeld te brengen moet de combinatie worden
gemaakt met de kenmerken van het gebied:
de secundaire effecten. Reliëf, bodemtypen
en verharding bepalen waar extra neerslag
tot wateroverlast of overstromingen kan
leiden. Naast overstromingen vanuit de zee
en rivieren is men in Bangladesh ook beducht
op flash floods. Deze treden vaak onverwacht
en zeer lokaal op, door hevige regenval in de
naburige bergen in India. Als eenmaal bekend
is waar deze flash floods optreden, zegt dit
nog niet of dit ook tot problemen leidt. Dit
hangt af van kwetsbare functies die zich in
het gebied bevinden. Dit zijn de zogenoemde
tertiaire effecten. Daarbij is het aspect tijd ook
van belang. Flash floods blijken vooral schade
lijk in de korte periode vlak voor de oogst van
de Boro-rijst (zie figuur2). In gebieden waar
verzilting optreedt door zeespiegelstijging
zijn vooral plekken met de armste agrarische
aafipauen
ic gebied
x Junctie
O
Figuur 1 - De verschillende niveaus van klimaatverandering.
