Onderweg naar 3D-ondersteuning
van de Omgevingswet
Column
2016-3 I Geo-Info
Ter voorbereiding van deze column lees ik het januari
nummer van Geo-Info nog eens door. Ik heb afgesproken
om deze keer iets te schrijven over de digitalisering van
de Omgevingswet en de rol van 3D-informatie. En dat kan
natuurlijk alleen als ik het inspirerende artikel van Jantien
Stoter nog eens doorlees.
Verder bladerend door die Geo-Info van januari kom ik
nog veel meer Omgevingswet tegen. Opvallend is de mix van
verwachting en waarschuwing. Dat komt me bekend voor.
Ik ben nu precies een jaar ondergedompeld geweest in het
proces om overeenstemming te bereiken tussen gemeenten,
waterschappen, provincies en het Rijk over een gedragen visie
op wat we met elkaar willen bereiken bij de digitale onder
steuning van de Omgevingswet.
De Omgevingswet kent nieuwe instrumenten en vraagt
om een andere wijze van samenwerken. Werkprocessen in de
ruimtelijke ordening en fysieke leefomgeving worden in elkaar
geschoven en gaan ingrijpend veranderen. Oude oplossin
gen werken straks niet meer en moeten losgelaten worden.
Nieuwe oplossingen worden nu ontworpen. Dat biedt
mogelijkheden en kansen.
Stap voor stap ontwikkelen we daar een overheidsbrede
visie op. Langzaam vinden we een weg tussen de 'dromen
die geen bedrog zijn' en die zo mooi in de column van Esther
van Kooten Niekerk en het artikel van Jantien Stoter staan
beschreven en de zakelijke rechtvaardiging (Jos Anneveld).
Natuurlijk schuwen we daarbij niet om ook uitdagingen aan
te gaan. Verderop in het blad lees ik de column van Theo
Thewessen over dataficatie, ik lees over synergie met INSPIRE
(Bastiaan van Loenen en Michel Grothe) en over het bewaren
en ontsluiten van historie (Adri den Boer). Al deze onderwer
pen passeren de revue en hebben ook een plaats in de visie
op de digitalisering van de Omgevingswet. Het gaat in dit
stadium nog om een visie. Wat nu volgt is de fase van plannen
en realisatie.
Esther van Kooten Niekerk stelt dat de formule tot succes
ligt bij mensen: "mensen zoals jij en ik die de verbinding
leggen tussen geo-informatie en wensen en ideeën vanuit
de samenleving'! Dat is waar, dat is nodig én mensen die
vooruitdenken.
Stel je voor dat we het niet zouden doen: geen Omge
vingswet, geen brede aanpak van 3D-informatie in Nederland.
Andere ontwikkelingen staan niet stil. Kinderen groeien
op met 3D-games, bedenken plannen voor hele wijken
en steden, plannen vakantietrips in 3D-omgevingen van
steden en ook de overheid doet zo hier en daar een duit in
het 3D-zakje. De gemeente Den Haag werkt nu al met een
dynamisch ruimtelijk model om omgevingsvergunningen
te toetsen, de Geologische Dienst zou niet kunnen werken
zonder 3D-modellen. Stel je dan voor dat je over 10 jaar
nog steeds allerlei vergunningen voor één activiteit moet
indienen. Dat de overheid (en in haar kielzog de rechtbank) al
jouw 3D-informatie eerst platslaat om die aanvragen te kun
nen beoordelen en jou vervolgens allerlei extra onderzoeken
vraagt te doen omdat die platgeslagen tekeningen alleen
basisinformatie bevatten. Het is maar een voorbeeld. Er zijn er
vele denkbaar. Wij zouden dat als burgers niet op prijs stellen.
Dus gaan we er ook bij de digitalisering van de Omge
vingswet vanuit dat de informatie over de fysieke leefom
geving in Nederland over 8 jaar niet meer plat is maar 3D.
We kunnen ons dan waarschijnlijk niet eens meer voorstellen
hoe we 'vroeger' plannen maakten of vergunningen beoor
deelden op basis van platgeslagen informatie. Het is zoiets als
het leren tekenen en zien van perspectief. Nu niet meer voor
te stellen dat men dat ooit niet kon. Zo bezien een logisch
uitgangspunt.
Zoals ik eerder zei: nu volgt de fase van planning en
realisatie. De fase van business cases, afwegingen en realisme.
Nu volgen vragen over de realisatie van de baten. Zijn deze
te realiseren als we 3D-informatie willekeurig en versnipperd
toepassen of moeten we daarvoor vooral een degelijke,
gestandaardiseerde aanpak kiezen en 3D-informatie als een
fundamenteel uitgangspunt nemen bij de digitalisering van
de Omgevingswet? Waarschijnlijk dat laatste. Dat stelt echter
wel hele hoge eisen aan de samenwerking tussen allerlei
partijen. Standaardisatie doet ook pijn, het betekent soms
stappen terug doen en opnieuw investeren. Soms komen
de baten niet direct terug bij de investeerder. En dat in een
klimaat waarin bestuurders zeer kritisch en terughoudend
met informatie- en ICT-projecten omgaan.
Willen we echt synergie bereiken tussen technologische
ontwikkelingen en de verbeteringen die beoogd worden
met de Omgevingswet, dan vraagt dat durf, inzicht en het
vermogen om vooruit te denken van alle betrokkenen.
Marjan Bevelander
Beleidsmedewerker Digitalisering Omgevingswet
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Marjan.Bevelander@minienm.nl
