ïwL
•w
1*
;.*fcvt>,
e
Werken aan duurzaam
heid middels big data
en open geo data
Heatmaps die de auto
afhankelijkheid van
bedrijfslocaties kleurt:
Hoe een locatie versla
vend kan maken
T<
4 V V
J
l";/!
'M
'V^JEXV
2016-4 I Geo-Info
1 13
X
1 ju:
vanuit het oogpunt van mobiliteit. Als een soort
hoogtekaart zie je direct hoeveel er te besparen
valt bij een verhuizing. In deze fase wordt nog
niet gerekend met een short-list van kantoorlo
caties en wordt nog niet gekeken of er op die
specifieke plek op dit moment daadwerkelijk
panden beschikbaar zijn. Mede-oprichter en
geo-ICT-er Thijs Brentjens legt uit: "Deze aanpak
Voorbeeld heatmap reistijdoptimalisatie bij herhuisvesting.
helpt juist met het vinden van minder voor de
hand liggende -maar zeer efficiënte- locaties."
Overigens worden gebieden uitgesloten waar
volgens BAG-gegevens in het geheel geen
kantoorpanden zijn van een minimale grootte.
De toegenomen rekenkracht en slimme rou
teplanners maken het mogelijk om in relatief
korte tijd de soms miljoenen berekeningen uit
te voeren die nodig zijn voor zo'n heatmap.
Uitgebreide analyses met open geodata
De berekeningen en analyses van MobilityLa-
bel zouden niet mogelijk zijn zonder goede
en gedetailleerde geodata. Gelukkig zijn er
veel bronnen als open data beschikbaar.
MobilityLabel gebruikt niet alleen de BAG en
OpenStreetMap-data bij analyses, maar ook
vrij beschikbare gegevens van Rijkswaterstaat
en OV-data voor routeberekeningen. Voor
realistische reistijden worden de historische
snelheidsgegevens uit de Nationale Databank
Wegverkeersgegevens (NDW) van Rijkswater
staat ingezet. Zo kan MobilityLabel rekening
houden met vertragingen in de spits, wat
natuurlijk essentieel is als je woon-werkverkeer
gaat doorrekenen. Vanwege deze specifieke
wensen aan de routeplanning en de grote
hoeveelheden berekeningen, zet MobilityLa
bel eigen servers in met PostgreSQL om de
grote hoeveelheden data te verwerken en
PGRouting en OpenTripPlanner voor een deel
van de berekeningen.
Heatmaps in soorten en maten
MobilityLabel vertaalt hiermee het mede
werkersbestand in vestigingsplaatsheatmaps.
Afhankelijk van de vraag van de opdrachtgever
is dat een reistijdoptimalisatie (hoe groener een
gebiedje gekleurd is, des te korter is de totale
reistijd), of een CO2-optimalisatie, of een combi
natie van beide. In deze aanpak wordt desge
wenst de toekomstige modaliteitskeuze van
medewerkers gemodelleerd. Immers, je weet
meestal wél wat de modaliteit is als een mede
werker naar het huidige kantoor reist, maar niet
welke keuze die medewerker gaat maken als
zijn kantoor verplaatst naar een andere locatie.
Daarom rekent de tool per medewerker de
autoroutes, de OV-routes én de fietsroutes door
en bepaalt het model - mede gebaseerd op
het mobiliteitsbeleid van de werkgever - wat de
meest aannemelijke reismethode bij die nieuwe
locatie wordt. En dat voor elke medewerker,
en voor elke relevante vierkante kilometer in
Nederland. Juist de CO2-minimalisatie wordt
daarmee extra interessant: niet alleen vind je
daarmee de locaties die vanwege de ligging al
leiden tot een lagere CO2-uitstoot, maar door de
verschillen in autoafhankelijkheid van locaties,
vind je ook plaatsen waarbij voor meer mensen
het OV (of fiets) een acceptabel alternatief is.
Hiermee ontstaat een soort multiplier waarmee
de CO2-uitstoot nog verder verlaagd wordt.
Duurzaamheid
Hoewel veel opdrachtgevers de heatmap-
optimalisaties inzetten om kosten en reistijden
te besparen, is duurzaamheid een toene
mende focus bij vestigingsplaatsonderzoeken.
Zeker als je bedenkt dat vaak meer dan 6o%
van de CO2-uitstoot van dienstverlenende
bedrijven mobiliteitsgerelateerd is, wordt het
duidelijk waar de grootste duurzaamheids
verbeteringen zijn te realiseren. Voor veel
organisaties heeft de kantoorlocatie een veel
grotere impact op de CO2-uitstoot dan het
kantoorpand zelf. "Wij leveren onze klanten
nu daadwerkelijk een mobiliteitslabel A, B of
C mee bij onze opdracht. Dit is begonnen als
knipoog naar de bekende energielabels van
de EU, maar de boodschap is serieus", stelt
mede-oprichter Christiaan Rasch: "Wij schrok-
ken er van dat veel bedrijven vaak monodis-
ciplinair bezig met het reduceren van kosten
en emissies: vastgoedmanagers leggen vaak
eenzijdig de focus op het verduurzamen
van panden of op energieneutraal bouwen.
Mobiliteitsmanagers gaan -net zo eenzijdig-
voor het verduurzamen van het wagenpark, of
het stimuleren van OV. Op zich niets verkeerds
aan, als je maar óók naar de samenhang
ervan kijkt. Juist de combinatie tussen bricks
en wheels is het meest effectief". Brentjens
vult aan: "Als je niet oppast leidt dit echter tot
zoveel variabelen en zo veel output dat een
opdrachtgever het grote plaatje kwijtraakt.
Juist daarom zijn goede geo-visualisaties zeer
belangrijk. Ze helpen te komen tot data die
discussievrij is, afwegingen die fact based zijn
en conclusies die visueel overtuigend zijn."
Voornaamste lessen
Het verbaast de ondernemers hoeveel geld er
valt te besparen door enkele kilometers verderop
een geschikt pand te zoeken, zelfs als daar de
vierkantemeterprijs iets hoger ligt. Daarnaast helpt
een goede woon-werk-vestigingsplaatsanalyse
