Reactie i Geo-Info nr. 3
Op: Adri den Boer, Hogere Nederlandstalige opleidingen Geodesie, in: Geo-Info 2016-3
Eigen observatie m.b.t. de opleiding Landmeetkunde
op de hogescholen in België:
28
Geo-Info I 2016-4
Na het lezen van het informatieve artikel. zeker
in combinatie met de column van NODE van
Corné, Jelle, Sietske Sjors, waarin o.m. de
opleidingssituatie voor Landmeetkunde wordt
weergegeven die in Vlaanderen bestaat op de
hogescholen (waarschijnlijk omdat die in het
Nederlands worden gegeven en relatief dichtbij
zijn voor potentiële Nederlandse studenten)
kom ik voor de volledigheid met de volgende
reactie.
Van 2009 - 2013 ben ik lid geweest van de visita
tiecommissie voor de opleidingen Bouwkunde
(in Nederland: Civiele Techniek) en Landmeten
in Vlaanderen voor de VLHORA (Vlaamse
Hogescholen Raad - nu opgegaan in de VLUHR,
Vlaamse Universiteiten en Hogescholen Raad).
Er zijn zes hogescholen in Vlaanderen met een
opleiding Bouwkunde, waarvan drie hogescho
len vroeger een zelfstandige master-opleiding
Landmeetkunde hadden; wegens het geringe
aantal studenten zijn die in het leerjaar 2013-2014
omgevormd in een afstudeervariant master
Landmeetkunde binnen de opleiding master
Bouwkunde.
Al deze opleidingen vallen binnen de faculteit
Industriële Ingenieurswetenschappen op de
hogescholen. Dat is anders dan de faculteiten
Ingenieurswetenschappen aan de universiteiten:
op de hogescholen bestaat een éénjarige master
opleiding en op de universiteiten een tweejarige
master opleiding. Men maakt in België dan ook
onderscheid tussen een Industrieel Ingenieur
en een Universitair Ingenieur. Alle opleidingen
(zowel op de hogescholen, als op de universitei
ten) kennen een driejarige bachelor opleiding,
voorafgaande aan een masteropleiding. Voor de
landmeetkunde bestaat in België geen tweejarige
masteropleiding op een universiteit.
De landmeetkunde opleidingen aan de hoge
scholen in Vlaanderen zijn aan de:
"Artesis-Plantijn Hogeschool" met alleen een
bachelor opleiding in Antwerpen;
"Hogeschool De Nayer" in Sint-Katelijne-
Waver bij Mechelen
"Hogeschool Gent" in Gent
"Katholieke Hogeschool St Lieven" eveneens
in Gent*).
opleiding Bouwkunde met een master afstu
deervariant Landmeetkunde, na een bachelor
Bouwkunde met een minor Landmeetkunde
De hogescholen zijn, sinds 2003 per decreet,
verplicht, om binnen 10 jaar, naast het geven
van onderwijs, ook onderzoek uit te voeren in
het betreffende vakgebied dat tevens deel uit
moet maken van het te geven onderwijs. (Voor
2003 werd op de hogescholen geen onderzoek
uitgevoerd, maar alleen onderwijs gegeven,
vaak door docenten van "eigen kweek".)
De minor Landmeetkunde in de bachelor Bouwkunde op de hogescholen in Vlaande
ren omvat ongeveer V3 studiejaar. Met de daaropvolgende masteropleiding van i jaar
ontstaat een opleiding Landmeetkunde van 1V3 jaar.
M.i. zijn enkele van de kernbegrippen van een opleiding: persoonlijke ontwikkeling
met nieuwsgierigheid naar innovatie, naar manieren van onderzoek en naar theorie
ontwikkeling, met een drang naar vernieuwing, met maatschappelijke betrokkenheid
en met de ontwikkeling van toepassingen binnen en buiten het eigen vakgebied en
dat alles met borging van kwaliteit en integriteit.
In de Vlaamse bachelor opleidingen wordt voldoende gedoceerd in de algemene
vakken zoals wiskunde, natuurkunde, mechanica, statistiek, ICT, enz. Toch heb ik me
tijdens de visitatie verschillende malen afgevraagd of zo'n korte opleiding Land
meetkunde (1V3 jaar) wel het predicaat 'academisch' zou moeten hebben om aan
genoemde kernwaarden te kunnen voldoen: in een academische opleiding Land
meetkunde moeten toch zowel de technieken van het landmeten als ook het acade
mische gehalte voldoende vorming genieten?
Hoewel dit vraagstuk in de visitatiecommissie wel ter sprake is gekomen, is hierover
geen advies gegeven aan de VLUR, omdat dit niet tot de taak van de visitatiecommis
sie behoorde. Bovendien zijn zowel de hogescholen als de beleidsmakers in Vlaande
ren zich terdege hiervan bewust.
De visitatiecommissie heeft in haar werk nadruk
kelijk toegezien op deze wijziging en geconsta
teerd dat het landschap op de hogescholen in
de periode 2003 - 2013, danig was hertekend,
zowel voor de beleidsmakers als voor de docen
ten. Het referentiekader voor de visitatie bevatte
daardoor begrippen als academisering, interna
tionalisering en flexibilisering, die duidelijk aan
de orde kwamen tijdens het visitatiebezoek.
Onderdeel van de cultuurwijziging, die vermeld
decreet teweeg bracht, is het aantrekken van
universitair afgestudeerde en gepromoveerde
docenten door de hogescholen, om met name
het onderzoek en onderwijs op academische
wijze uit te voeren en te begeleiden.
Daarnaast moeten de hogescholen met een
masteropleiding een associatieverdrag met
een Universiteit aangaan. De Hogeschool Gent
heeft dat associatieverdrag gesloten met de
Universiteit Gent; de hogescholen De Nayer en
St. Lieven hebben beiden een associatieverdrag
met de Katholieke Universiteit Leuven.
Voorts is er op de Universiteit Gent ook een
deelopleiding bachelor - afstudeerrichting
Landmeetkunde: 'De academische opleiding
Landmeetkunde aan de Universiteit Gent
schenkt bijzondere aandacht aan diverse
aspecten van de geomatica, het vastgoed en de
geografie.'
Voor zover de opleidingen in Duitsland betreft
(waar de voertaal overigens geen Nederlands,
maar Duits is), laat ik prof.dr. Reiner Rummel
graag aan het woord met wat hij daarover heeft
gezegd in het interview, dat ik begin dit jaar
samen met dr.ir. Herman Quee mocht hebben
in het kader van het DHC project 'Meesters van
Weleer':
"In Duitsland heb je een gedeelte bij de
geodesie dat in Nederland in Wageningen zit:
de ruilverkaveling en planologie. (In München,
waar Rummel was aangesteld, was daarvoor
prof. Holger Magel, oud-FIG vice-president,
aangesteld.)
Nu ziet men dat dit vakgebied, meer dan
ooit, te maken heeft met 'Global Change', dus
met mega- cities, met verpaupering, met de
vlucht van het platte land naar steden, met
energie beleid, waar men grote leidingen moet
leggen, over een dichtbevolkt gebied; in al
deze onderwerpen heeft de planologische en
juridische geodesie een belangrijke rol. Terwijl
het vakgebied van Rummel meer en meer met
