Vinexlocaties en landmeethistorie...
Theodoliet met waterpasbaak
42
Geo-Info I 2016-4
Net zoals de in 2000 gestarte Vinexlocatie Stadshagen in Zwolle is ook de Vinexwijk
Bangert en Oosterpolder in Hoorn 'volop in ontwikkeling, omdat iedereen er wil
wonen'. Toch stagneerde ook daar de gedroomde massale bouw. In 2008 werden door
Hoorn straatnamen als Meetketting en Hollandse Cirkel al vastgesteld. Bij de laatste
straat mankeert anno 2016 zelfs het bordje nog, zie de Streetviewfoto. De website
www.bangertenoosterpolder.net zegt nu echter: 'In mei 2015 sloten de gemeente
Hoorn en Deen Vastgoed een koopovereenkomst voor de grond waar een super
markt, zorgappartementen en twee winkelblokken worden gebouwd. Tegelijkertijd
gingen Deen Vastgoed en woningstichting Het Grootslag akkoord om samen de
supermarkt en de seniorenwoningen erboven te bouwen. Het winkelcentrum komt te
liggen aan de Hollandse Cirkel De bouw van het winkelcentrum begint in oktober-
november van dit jaar. De verwachting is dat het een jaar later, in november 2017,
klaar is en in december de eerste winkels open kunnen.'
■I
Fabrieksfoto van volgend betonelement met de
waterkerende hoogte van de 'nieuwe wal' (www.
twitter.com/buro_maan).
Toespraakjes
Overijssels gedeputeerde Eddy van Hijum en de
Zwolse wethouder Ed Anker beperkten zich in
hun officiële woorden. (En dat Ed en Eddy 'was
nooit afgesproken'.) De CDA-gedeputeerde had als
Zwols raadslid al gewerkt aan de scheiding tussen
de polder Mastenbroek en hun toekomstwijk
Stadshagen en vond de figuurlijke mijlpaal dus
mooi. De (sinds 2014) Zwolse CU-wethouder zat
toen nog in de 2e Kamer of het college van Almere.
Hij vond het uitzichtpunt op de 'nieuwe wal'
langs de Hasselterweg een mooie plek voor het
monument, precies op de grens van het Nationaal
Landschap IJsseldelta en Stadshagen. Waarom de
'nieuwe wal' in de uitnodiging geen geluidswal
heette legde hij ook uit. Hij mocht geen dijk heten,
omdat dat een wettelijk beschermde term is,
maar de wal is wel een reserve-waterkering voor
Stadshagen! Overigens besefte hij dat de achter
kant van het object met kijkspleten om de polder
te bewonderen vanaf de Hasselterweg een vogel
hut moest lijken. De geüniformeerde Klaas (van
der Wal!) legde uit dat Frederik Stoveken (1314-1378)
landmeter van de bisschop van Utrecht was. Hij
zorgde voor het unieke rechthoekige patroon van
de ontginningspolder. Het 'boegbeeld van de IJs
seldelta', Van der Wal dus, veronderstelde gebruik
van de 'sleepketting' en memoreerde de stichting
van de parochiekerk van Mastenbroek ('hervorm
den waren er nog niet, laat staan gereformeer
den'). Hij wist dat boeren doorgaans weinig met
monumenten hebben, maar poneerde toch ook
de stelling: 'Landmeters zouden meer geëerd moeten
worden, het waren voorlopers van Kadastermensen!'
(Van der Wal is overigens voorzitter van de Advies-
en Initiatiefraad Nationaal Landschap IJsseldelta,
lokaal AIR genoemd.) Stedenbouwkundige André
van der Eijk van het Rotterdamse Bureau MAAN
sprak als ontwerper van het monument. Het bleek
er één (de eerste en vast de mooiste) uit een reeks
betonelementen te zijn die de wal met ook een
recreatief fietspad erin echt tot de wijk doet horen.
Een volgend exemplaar gaat de waterkerende
hoogte in NAP aangeven.
Onthulling
Hoewel de uitnodiging zei dat de gedeputeerde
en de wethouder de onthulling zouden doen,
mochten alle aanwezigen eraan deelnemen.
Een grote lap zwart landbouwplastic moest dan
ook vrijkomen door de verwijdering van veel
strobalen. Eronder zat prachtig schoon beton
met de reconstructiekaart van de verkaveling
van Mastenbroek, een gedegen toelichting, een
zitbankje en kijkspleten. Aannemer Schagen zal
het betreurd hebben dat er in het levend beton
toch een in- en uitwendig vlekje zat, maar graffiti
met tegelwijsheden erbij is niet de bedoeling.
Slot
Al haalde het Kadaster als eerste van de vier
partners de vlag van de stok, zij bood via fraaie
'ansichtkaarten' de genodigden, waaronder ook
bewoners, een rondleiding aan op 14 juli in het
Kadastermuseum! 'GeïnteresseerdIn hetvakvan de
landmeter of bent u altijd al nieuwsgierig geweest
naar de wereld die achter het Kadas ter schullgaa t?
Bewonder de scha tten uit de Kadas tergeschiedenis.
Bekijk his torische kaarten, werk met oude meetin
strumenten, bekijk litho's, foto's en nog veel meer',
aldus de start van de tekst. De krant De Stentor
startte zijn verslag met deze tekst: 'Hij was maar
een simpele landmeter in dienst van de bisschop
van Utrecht. Maar Frederik Stoveken is wel mooi
de eerste landmeter in Nederland aan wie een
monument is gewijd.' Dat klopt natuurlijk niet,
maar hij is wel de oudste. De aandacht voor hem
is terecht en de tijdschriftendatabank van de
stichting De Hollandse Cirkel leert dat zijn naam
van 1886 tot heden nog geen landmeetkundig
vakblad haalde! Een tweet van Bureau Maan had
het op 23 juni al over 'eerbetoon aan de leegte':
de vraag is of dat slaat op de ontginningspolder
of op de nog overdadige hoeveelheid bouw
grond in Stadshagen....
Adri den Boer
Tot en met 5 november is er in het Bagger-
museum te Sliedrecht de (aanbevolen) expositie
'Strijd tegen het water'. Te zien is onder meer
een E-baak en een tachymeter-theodoliet 'MOM
Budapest Te-D1' met plaatje van De Koningh uit
Arnhem op een Wild-statief. Ook een antieke
Hollandse cirkel uit hun eigen collectie trouwens.
Adri den Boer
