SPANJE EN PORTUGAL
Figuur 4 - Vas te volgorde van kaartonderwerpen voor elk gebied (hier Spanje: neerslag, grondgebruik, mijn
bouw en energie, bevolkingsdichtheid) uit de 44e druk van de Grote Bosatlas (C Wolters-Noordhoïï 1966).
10
Geo-Info I 2016-5
E 1 hhMiA
«MtJtiflwiiiulNUMPi!
C «nHBOort tK bhOwSTH*
Q,
0 MCKiHfio **n «vft*ir«
1 r a
I 1 «y lU
l "l Hp ut
I t "t-ftl#
B»«y
O
Soms is er sprake van een vaste combinatie
van thema's die bij elk land of werelddeel
wordt afgebeeld (bijvoorbeeld neerslag - plan
tengroei - bevolkingsdichtheid - industrie en
mijnbouw, zie figuur 4), en soms worden per
land of werelddeel alleen die onderwerpen
in kaart gebracht die heel erg kenmerkend
zijn voor die landen, dus bij voorbeeld bij
IJsland vulkanisme en visvangst, bij Duitsland
autoproductie en de consumptie van bier en
worstjes en bij Chili de wijnproductie en de
winning van salpeter voor kunstmest.
4. Ieder zijn eigen verhaal
Atlassen gebruiken vaak ook hun eigen taal.
Dat blijkt niet alleen uit begrippen als boomgrens
en waterscheiding, maar ook uit namen die
atlasmakers gebruiken. Voorbeelden van dat soort
namen zijn: Iberisch schiereiland, Fins Merenpla-
teau, Kleine Soenda-eilanden. Niemand op het
eiland Bali weet dat hij of zij op de Kleine Soenda-
eilanden woont. Zulke namen staan in schoolatlas
sen om de aardrijkskundige informatie te ordenen,
en zo makkelijker te kunnen onthouden.
Vraag 7: In welk land kun je een boomgrens tegen
komen?
Vraag 8: Heeft Nederland ook een waterscheiding?
Vraag 9: Ben je wel eens op het Iberisch schierei
land geweest?
Atlassen gebruiken soms eigen begrippen en
namen maar er valt nog meer op als je goed
kijkt. Elke schoolatlas wordt vanuit een bepaalde
plaats gemaakt, en de mensen voor wie de atlas
bedoeld is zullen zal die plaats of hun land als
het middelpunt van de wereld beschouwen.
Amerikaanse kaartenmakers plaatsen Amerika in
het centrum van hun wereldkaarten (figuur 5) en
Chinese kiezen voor China in het midden van de
kaart. Wij zelf zijn Europa-centrisch!
In sommige landen vindt men dat men erg goed
is in gezondheidszorg of scholing Dat zal de atlas
maker dan ook willen laten zien in de schoolatlas.
Andersom werkt dat ook: als men vindt dat het
eigen gebied niet zo best scoort, bijv. op het
gebied van het gemiddelde inkomen per hoofd
van de bevolking, dan komt dat onderwerp niet
aan de orde bij de wereldkaarten in de school
atlas van dat land. Sri Lanka hoort niet bepaald
tot de rijkste landen, maar het deel van de
inwoners dat kan lezen en schrijven is wel hoog.
In de schoolatlas van dat land staat dus geen
wereldkaart met het gemiddelde inkomen, maar
wel met het percentage alfabeten (zie figuur 6)
Vraag 10: Wat valt je op aan het percentage
mensen dat kan lezen en schrijven in Sri Lanka
en Suriname in figuur 6?
Soms probeert een schoolatlas bewust of
onbewust de eigen prestaties in een beter
daglicht te plaatsen. Dat zie je als je kaarten heel
precies bekijkt. In figuur 7 wordt de dichtheid
van het verkeersnetwerk getoond, aan de hand
van tintverschillen. Hoe donkerder de tint, hoe
groter het aantal km verkeersweg per 100km2.
Althans, dat is de bedoeling. De donkerste tint is
de klasse van 5-50km verkeersweg per 100km2.
Maar dat is niet de hoogste waarde - dat is die
met meer dan 50km per 100km2, en die is in de
lichtere kleur oranje aangegeven. Laat daar nou
net West-Europa en de VS in vallen. Toeval?
