12
Geo-Info I 2016-5
De atlasmakers bepalen niet alleen wat er aan
kaarten in de schoolatlas komt. In sommige lan
den wordt dat door het ministerie van onderwijs
bepaald. Elders is er een commissie die de eind
examen-onderwerpen aardrijkskunde vaststelt,
en daar kiest de atlasredacteur dan passende
kaarten bij uit. Er kunnen bepaalde denkbeelden
leven in de maatschappij, zoals over milieu of
over een gewenste verdeling van welvaart, waar
de atlasredacteur rekening mee houdt. Er kun
nen actuele vraagstukken spelen, zoals de komst
van vluchtelingen of de stijgende zeespiegel,
of of meisjes wel dezelfde kans krijgen om
onderwijs te volgen als jongens. Maar daarbin
nen is er nog genoeg speelruimte voor eigen
inbreng van de atlasmakers. Dus samengevat:
elke schoolatlas vertelt een verhaal:
Met behulp van bepaalde begrippen en namen;
Vanuit een bepaald geografisch standpunt;
Zich al of niet afzettend tegen de buren;
Vanuit zijn positie op de wereldranglijst;
Vanuit een bepaald ideologische of politieke
standpunt.
Tot slot, sommige landen laten in hun school
atlassen ook negatieve dingen zien, zoals
milieuverontreiniging, in de hoop dat dat tot de
oplossing bijdraagt; anderen doen dat niet omdat
ze zich ervoor schamen.
Vraag 11: Welke kaarten in jouw schoolatlas heb
ben negatieve onderwerpen? Zijn die kaarten
van Nederland, van (landen in) Europa of van de
wereld?
Vraag 12: Wanneer er wereldkaarten met een
milieuonderwerp in je schoolatlas staan, welke
landen doen het dan goed (top 3) en welke slecht
(top 3)? Is de bevolking in die landen gemiddeld
armer of rijker dan in Nederland?
5. Global understanding:
begrip voor elkaar
Wat op de ene plek gebeurt, heeft vaak effect
ergens anders. Oorlog in Syrië leidt tot veel
vluchtelingen in Griekenland. Tegelijkertijd leidt
rijkdom in Nederland ertoe dat Grieken verdienen
aan Nederlandse toeristen. Als een bedrijf in Zwit
serland, Frankrijk of Duitsland giftige stoffen loost
in de Rijn, sterven niet alleen vissen in de Rijn,
maar hebben ook tientallen miljoenen mensen
stroomafwaarts problemen met hun drinkwater
voorziening. Alles wat we doen, heeft effecten
zowel in onze eigen omgeving maar vaak ook
verder weg. De moderne technologie maakt het
mogelijk snel en goedkoop producten, mensen
en informatie over de wereld te verplaatsen.
Dat heeft grote voordelen en ook grote nadelen.
Vraag 13: Heeft de "plastic soep" in de oceanen te
maken met globalisering?
Vraag 14: Is de aanleg van een groot park met zon
nepanelen in Zuid-Marokko een voorbeeld van
duurzaamheid of van globalisering of van beide?
Vraag 15: "Think global, act local". Wat betekent
deze kreet? Ben je het er mee eens?
Je hebt je een beetje een idee kunnen vormen
van het verhaal van je eigen schoolatlas.
Realiseer je dat we bepaalde dingen over het
hoofd zien, omdat we er teveel aan gewend zijn.
Daarom kun je op de volgende pagina's aan de
hand van vragen je eigen schoolatlas vergelijken
met een schoolatlas uit een ander land. Dat is
moeilijk, omdat die in een andere taal is. Ook is
de vraag hoe je aan zo'n atlas komt. We helpen je
door scans van schoolatlassen uit andere landen
beschikbaar te stellen en de thema's van de daarin
voorkomende kaarten te vertalen. Veel succes!
6. Verdieping: vergelijking
van schoolatlassen
Vraag 16: Waarop is de wereldkaart uit de
schoolatlas die je ziet in figuur 8 gecentreerd?
Wat zijn de bezwaren daarvan?
Vraag 17: Wat is de volgorde van de gebieden
in de atlas die je ziet in figuur 9? Op de oranje
bladzij in figuur 9 gaat alles over Brazilië, op
de groene over de wereld. Van pagina 82-102
worden daar de werelddelen behandeld, erna
komen allemaal wereldkaarten.
PCHTi
MAWJ* 1:1ÏO BQOOW
Figuur7 - Wereldkaart van de dichtheid van het verkeersnet uit een Russische schooiatias (Atlas mira: strany i kontinenty. Moscow: C Kartografija 2003).
