2016-5 I Geo-Info
41
IJ M IJ I EJEN
Sflwtiil IiKÜjHm'
Figuur 12 - Veranderingen in Amsterdams voorhaven IJmuiden, van de 16e (1904), via de 24e (1918) en
28e (1923) tot en met de 34e (1934) editie van de Bosatlas.
Figuur 13 - Door maatschappelijke overwegingen ontketende veranderingen in de legenda van stads
plattegronden: plattegrond Batavia/Jakarta uit de 33e druk (1932) en de 40e druk (1959) van de Bosatlas.
maatschappelijk acceptabel werd geacht, werd dit
verschil niet langer aangegeven, mede omdat de
Nederlandse producenten na de onafhankelijkheid
van Indonesië hun schoolatlassen aan de (nieuwe)
educatieve autoriteiten wilden blijven verkopen.
Dat ondanks het feit dat de morfologie van de stad
veel beter uitkwam op de oude kaarten.
Epiloog
In het bovenstaande is de reikwijdte van het
project om de kaarten uit de eerste 36 edities
van de Bosatlas te scannen en op de website van
de UB Utrecht op te nemen aangegeven. Tevens
is een waarschuwing opgenomen aangaande
vooringenomenheid van het materiaal, en zijn
voorbeelden gegeven van de mogelijke toepas
singen van het materiaal. Het ligt in de bedoeling
in de eerste helft van 2017, eventueel in samen
hang met de aanbieding van de 55e editie van de
Bosatlas, de website te lanceren.
Summary
A new sort of history atlas
As all the maps in the first 36 editions (1877-1939) of
the Bosatlas, the primary schoolatlas in the Neth
erlands, are currently being digitised, to be incor
porated in a Utrecht University Library website, this
will lead to a new sort of history atlas. With maps
of the whole world, updated about every two
years, all the natural and man-made changes can
be followed: natural changes (like those due to
desiccation), man-made changes like those in the
infrastructure (railways, canals, telegraph lines,
airports, roads), urbanization or the administration
(boundaries and place names) as well as changes
in our knowledge of the Earth: in 1877 the Earth
still had extensive undiscovered areas, both in the
tropics and the polar regions. With appropriate
functionality allowing users to compare maps of
particular areas from different editions, and with
documentation describing the changes from one
edition to the next, users can both discover these
changes and the reasons behind them. Of course,
as this new service is based on school atlases, the
result is subject to bias: the home country and its
colonies are used as a yardstick to gauge other
areas; the result is subject to Euro centricity, to the
preferences of the successive atlas editors and to
the requirements of the Dutch geography curricu
lum. But thus warned about this bias, Dutch high
school pupils, at whom the website is targeted,
seem empowered to find out recent history by
themselves with the help of this atlas tool.
Em. professor Ferjan Ormeling
was hoogleraar Kartografe aan
de Universiteit Utrecht en is nu
als onderzoeker verbonden aan
het Explokart-project, Universiteit
van Amsterdam. Ferjan is bereik
baar via fj.ormeling@uva.nl.
fjüïUimtiiiLBrtriiA
i iLVHigu
fijjt I Mti
