THEMA
2017-2 I Geo-Info
73
Figuur 6 - gO-inputdata voor geluidsimulaties. Bron: Provincie Noord-Brabant.
Bovendien wordt de benodigde 3D-data per
project (dat wil zeggen per geluidstudie) opge
bouwd. Deze eenmaal ingewonnen 3D-informatie
wordt niet hergebruikt terwijl er overlap is tussen
de afzonderlijke geluidstudies van bijvoorbeeld
gemeenten, provincies, RWS en ProRail. Het kost
dus steeds opnieuw geld om voor iedere studie
de benodigde 3D-informatie te genereren, terwijl
deze misschien deels al aanwezig is.
Met een 3dfier-aanpak zou 3D-informatie over
geluidbronnen en omgeving zoals nodig
in wettelijk voorgeschreven geluidstudies
automatisch en op dezelfde wijze kunnen
worden gegenereerd voor heel Nederland uit
actuele open data: BAG, BGT en hoogte-infor
matie (AHN of op andere wijze gegenereerde
hoogtepunten). Momenteel onderzoeken we
deze mogelijkheid met geluidspecialisten in een
samenwerking met Rijkswaterstaat.
Het 3D-geluidsmodel is een van de vele
toepassingen van 3D-basisdata (oftewel 3D
BGT). Door de concrete testcase van geluid
geeft deze case inzichten en ervaringen voor
betere en efficiëntere implementatie van DSO
middels een 3D-basisdata voorziening ook voor
andere milieuaspecten, zoals luchtkwaliteit. Ook
dit wordt momenteel onderzocht. Dit soort con
crete onderzoeken met nauwe betrokkenheid
van gebruikers, kunnen helpen om meer inzicht
te geven in wat 3D nu precies kan betekenen
voor de Omgevingswet en hoe.
Beheer en ontsluiting
Technisch is het dus mogelijk om 3D BGT
op te bouwen uit beschikbare data sets (of
varianten daarvan afhankelijk van de toepas
sing). Maar om 3D BGT daadwerkelijk als basis
te kunnen laten dienen voor 3D-toepassingen,
is het eenmaal opbouwen van een 3D
BGT voor heel Nederland niet voldoende.
Voor bestendig gebruik spelen zaken zoals
actualiteit, beheer en ontsluiting. Voor wat
betreft de ontsluiting wordt er in samenwer
king met Geonovum (PDOK Advies) gekeken
naar de mogelijkheden om 3D-informatie te
ontsluiten via PDOK. PDOK heeft met het DTB
(Digitaal Terrein Bestand) van Rijkswaterstaat
reeds ervaring met het opslaan en ontsluiten
van 3D-geometrieën. Door middel van een
proof-of-concept zal worden gekeken naar de
implicaties om 3D BGT aan te bieden vanuit
PDOK. Tijdens dit proces wordt er ook geke
ken naar 3D-webservices en viewers zodat
3D-modellen ook op andere manieren kunnen
worden aangeboden dan alleen bestanden
(dat wil zeggen in een 3D-viewingomgeving).
Voor actualiteit en beheer dienen andere
vragen te worden geadresseerd:
Wat is er voor nodig om de ontwikkelde
methode voor (toepassingsafhankelijke)
3D-datareconstructie in de praktijk neer te
zetten als generieke voorziening?
Is het wenselijk alleen de methode beschik
baar te stellen? Of kunnen gebruikers een
gebied aanwijzen waarna het 3D-model dat
ze nodig hebben wordt geleverd?
Wat is de status van de methode en de gege
nereerde data? Kunnen overheden bijvoor
beeld aangeven dat deze 3D data bij voorkeur
moet worden gebruikt bij omgevingsstudies?
Wie is een mogelijke beheerder van de 3D
datavoorziening?
Wie is de mogelijke beheerder van de
methode en is dus verantwoordelijk voor
bijvoorbeeld doorontwikkeling op basis van
toekomstige wensen?
Een belangrijke vraag is ook: hoe verhoudt de
gegenereerde data zich tot de BGT? De BGT
kent immers een strikt wettelijk kader met een
verantwoordelijkheid bij de bronhouders. Blijft
het 3D-basisbestand dat automatisch kan worden
gegenereerd een apart product of kan het gebruikt
worden als initiële vulling voor een 3D BGT waarbij
wel alle zaken geregeld zijn zoals voor de 2D BGT
(inclusief updates)? Een andere vraag die hier
speelt is de specificaties voor de 3D-geometrie.
Die zijn nu het resultaat van de keuzes die worden
gemaakt in het reconstructieproces. Maar het
uiteindelijke gebruik moet bepalen of dit bruikbaar
is en of er voor verschillende toepassingen (zoals
geluid) verschillende specificaties en verschillende
3D-representaties van een object moeten komen.
Uiteindelijk is een 3D BGT die als zodanig wordt
ingewonnen en bijgehouden en waaruit 2D,
indien nodig, wordt afgeleid de stip op de
(verre?) horizon, om de groeiende vraag naar
bestendige 3D geo-informatie in het DSO te
faciliteren. Sommige bronhouders laten zien dat -
met het op orde hebben van informatie stromen
- een 3D BGT net zo te realiseren is als een 2D
BGT. Voor andere bronhouders is een fundamen
tele 3D-aanpak nog een behoorlijke investering.
Het starten met een automatisch gegenereerd
bestand dat uniform is voor heel Nederland en
dat aansluit op de informatiebehoefte van spe
cifieke toepassingen binnen de Omgevingswet-
praktijk is daarbij een mooie eerste stap.
Bronnen
Kadaster, 2017, Samenwerkingsproject Nederland in 3D, arcg.is/
2crWDgc
3dfier, 2017, Open source code voor reconstructie 3D topo
grafie, github etc., github.com/tudelft3d/3dfier
Jantien SToter is werkzaam bij
3O Geoinformation-TU Oelft,
Kadaster en Geonovum.
Ze is bereikbaar via
j.e.stoter@tudelft.nl.
Tom Commandeur is werkzaam
bij3O Geoinformation-TU Oelft
en Kadaster. Hij is bereikbaar via
t.j.f.commandeur@tudelft.nl.
Hugo Ledoux is werkzaam bij
3O Geoinformation-TU Oelft.
Hij is bereikbaar via
h.ledoux@tudelft.nl.