Omgevingsalgoritme
Column
2017-3 I Geo-Info
Met één klik op de kaart zien wat er kan en mag. Datis
simpel gesteld het doel dat ons voor ogen staat bij een
afgeronde implementatie van de Omgevingswet. In Geo-
Info nummer 2 van dit jaar werd zeer terecht uitgebreid stil
gestaan bij de invoering van deze wet en de gevolgen voor
ons werkveld. Het is duidelijk dat geo-informatie onmisbaar is
voor de implementatie hiervan. Ik verwacht dat de komende
jaren veel geo-activiteiten van bedrijven en overheden zich
richten op ondersteuning van de uitvoering van deze wet.
Aan de realisatie van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO)
zullen we onze handen vol hebben. En laten we eerlijk zijn;
dat komt ons ook best goed uit, want de 'grote programma's'
uit het verleden hebben hun aantrekkingskracht grotendeels
verloren. De basisregistraties zijn vrijwel gereed en komen nu
in een operationele fase. Natuurlijk een zeer belangrijke fase,
maar toch minder spannend dan de opbouw. INSPIRE heeft
zijn glans als innovatiemotor verloren en wordt meer als een
'moetje' gezien. En onze nationale geo-informatie infrastruc
tuur heeft met PDOK een prima loket gekregen. Het is
natuurlijk mooi dat deze grote programma's na decennia van
innoveren, bouwen, inwinnen, muteren, vergaderen gereed
komen, maar een beetje zenuwachtig worden we er wel van.
We hebben als sector altijd een sterk op innovatie gericht per
spectief gehad. Wat nu? Gelukkig is daar De Omgevingswet.
Ook wel omschreven als de grootste wetwijziging sinds de
Grondwet. Vol enthousiasme storten we ons op de onder
steuning van de invoering van de wet met het realiseren van
het Digitale Stelsel Omgevingswet met informatiehuizen,
informatiemodellen, stelselcatalogus, enzovoorts. In haar
editorial van Geo-Info 2 spreekt Sytske Postma over een
overweldigend en enthousiast aanbod van bijdragen. Als ik zo
door de bijdragen heen lees, dan is het duidelijk dat we nog in
de verkennende fase zitten. Dat is niet erg. Als geo-informatie
sector zijn we altijd zeer sterk in het collectief oplossen van
problemen. We overleggen, maken fouten, lopen vertraging
op, maar uiteindelijk komen we er altijd wel uit. Dat hebben
grote programma's zoals de basisregistraties, INSPIRE en PDOK
in het verleden wel bewezen.
gebruikt. De invloed van algoritmen neemt de laatste jaren
zeer sterk toe. De zoekresultaten van Google, het nieuws dat
we via sociale media krijgen aangeboden en recent ook het
voorspellen van criminaliteit door de politie worden door
algoritmen bepaald.
Ook bij de Omgevingswet zullen uiteindelijk algoritmen
gaan bepalen 'wat er kan en mag. Een probleem bij veel
algoritmen is dat de werking niet transparant is en vaak is
ook de code geheim. Dat is vanuit een concurrentiepositie
van bedrijven nog wel te begrijpen. Nu er steeds meer open
data is, verschuift het concurrentievoordeel van bedrijven
steeds meer naar het hebben van goede algoritmen voor de
interpretatie van deze data. Google is er groot en machtig
mee geworden.
Naar mijn mening besteden we nog veel te weinig
aandacht binnen ons vakgebied aan de formulering en imple
mentatie van omgevingsalgoritmen. Bij de invoering van de
Omgevingswet moeten de burgers en bedrijven er op kun
nen vertrouwen dat beslissingen integer worden genomen.
Dat begint bij een goed en volstrekt transparant omge
vingsalgoritme. Dat is geen sinecure. We hebben al moeite
om datakwaliteit goed te communiceren, bij algoritmen is dat
nog vele malen complexer. Ik begrijp dat er in deze fase van
de invoering van de Omgevingswet nog veel onzeker is, maar
dat ontslaat ons niet van de verantwoordelijkheid nu al over
omgevingsalgoritmen te gaan nadenken en op kleine schaal
te gaan experimenten met proefimplementaties. Dus naast
een DSO (Digitaal Stelsel Omgevingswet) ook een DO (Digi
taal Omgevingsalgoritme) om straks met inderdaad 'één klik
op de kaart betrouwbaar te kunnen zien wat er kan en mag.
Arnold Bregt,
Hoogleraar Geo-informatiekunde,
Wageningen Universiteit.
arnold. bregt@wur.nl
Wat mij opvalt in het themanummer Omgevingswet is
het op data en informatieorganisatie gerichte karakter van
vrijwel alle bijdragen. Maar voor 'met één klik op kaart zien
wat kan en mag, is meer nodig. De data moeten aangevuld
worden met modellen en rekenregels om tot daadwerkelijke
beslissingsondersteuning te komen. Anne Dullemond en
Robin Seijdel van Strategis geven dit in hun artikel ook aan.
Kortom; naast goed ingerichte informatiehuizen hebben
we ook omgevingsalgoritmen nodig om de gegevens en
informatie om te zetten naar kennis. In een algoritme worden
gegevens volgens bepaalde instructies omgezet in een resul
taat wat nuttig is voor een bepaald doel. Voor de uitvoering
van een algoritme wordt veelal een computerprogramma
