Kunstwerken, sluizen, vaargeulen,
wegoppervlakken, enzovoorts.
"Rijkswaterstaat heeft een
schatkamer aan data, in totaal
kent de organisatie rond de
1377 datasets!", vertelt Nienke
Zeijlemaker, directeur Inwinning
en Gegevensanalyse (IGA) bij
Rijkswaterstaat (RWS). "Na het CBS
zijn we de grootste dataleverancier
binnen de Rijksoverheid.
Het grootste deel van die data
heeft ook een locatiecomponent;
geo-data. Interessant voor veel
organisaties en voor burgers.
Je ziet dat data steeds belangrijker
wordt in onze samenleving en
daar zijn we als Rijkswaterstaat
al pro-actief mee aan de slag.
We zitten in de transformatie naar
een datagedreven organisatie."
Een veranderopgave die heel RWS
raakt en waar Geo-Info meer van
wil weten.
2017-3 I Geo-Info
25
van Rijkswaterstaat
Interview door Roelof Keppel en Astrid
van den Hoek
In 2013 schreef Geo-Info over het Open data-
beleid van Rijkswaterstaat (artikel Wim de Haas
in Geo-Info nr. 8, 2013). Inmiddels zijn er veel
veranderingen in gang gezet. Dat deze veran
deropgave nodig is, is volgens Nienke Zeijlema
ker eigenlijk vanzelfsprekend. "In onze Datakoers
is neergelegd dat we de verandering inzetten
langs onder meer de lijnen van datamanage-
ment, data-innovatie en data-vakmanschap.
Zo zetten we de transformatie naar een data-
gedreven organisatie in. En daar zitten we mid
denin. RWS is data, al meer dan twee eeuwen
lang! Maar waar we vooral data inwonnen en
ter beschikking stelden, is data uitgegroeid tot
een productiemiddel waarmee we steeds meer
onze operationele doelen realiseren. Deze (big)
data op het gebied van leefbaarheid, veiligheid
en bereikbaarheid binnen en buiten de overheid
biedt kansen tot samenwerken die voorheen
niet gebruikelijk waren."
"De veranderopgave zijn we gestart met het
optimaliseren van de processen. Bijvoorbeeld
door het inventariseren van welke data we nu
precies in huis hebben en hoe we het gebruik
ervan kunnen optimaliseren. Zo kunnen we
voldoen aan een belangrijk uitgangspunt van de
i-Strategie RWS, namelijk om de data één keer in
te winnen en meervoudig te kunnen gebruiken.
We hebben weliswaar een beeld van welke data
we hebben, maar we willen daar meer structuur
in aanbrengen. We willen zorgen voor meer
bewustwording binnen het bedrijf, dat mensen
beter weten voor welke data en welke processen
zij verantwoordelijk zijn. Dat zoeken we nu uit en
bespreken we met elkaar."
In het Rijkswaterstaat-gebouw in Delft hangen
op diverse plaatsen architectuurposters over
data. Zeijlemaker legt het uit aan de hand van
een voorbeeld over vaargeulen. "Stel dat we
in onze systemen informatie willen opnemen
over vaargeulen. Dan moet je je afvragen: is dat
wel nodig? Welke informatie is er al? En als we
informatie gaan opnemen in onze systemen, aan
de hand van welke definities doen we dat dan,
de RWS-definities of sluiten we aan bij (inter)
nationale standaarden die er al zijn? Er komt
dus van alles bij kijken. Door deze processen
te visualiseren en hier meer structuur in aan te
brengen, krijg je het inzicht, overzicht en orde
waarmee we goed kunnen inspelen op de
digitale transformatie van onze samenleving.
Maardan ben je er nog niet. Draagvlak creëren
en de organisatie meenemen, is noodzakelijk.
Daarom maak ik samen met de Chief Data Offi
cer bij RWS, Claudia de Andrade, een ronde langs
de proceseigenaren binnen Rijkswaterstaat."
Aandacht voor data en datakwaliteit
Het Rijkswaterstaat-onderdeel Centrale Informa
tievoorziening (CIV), waar de directie van Zeijle
maker onder valt, bestaat al langer. De rechts-
voorgangers van de CIV zijn achtereenvolgens
de voormalige Meetkundige Dienst (1931-2003),
Adviesdienst Geo-informatie en ICT (2003-2007)
en de Data-Informatie-Dienst (2007-2013). In 2013
is er een relatief grote reorganisatie geweest.
De directie Inwinning en Gegevensanalyse (IGA)
is toen voortgekomen uit de toenmalige directie
Data van de Data-ICT-Dienst. "De accenten in
het werk zijn verschoven naar bijvoorbeeld
datakwaliteit en betrouwbaarheid van data", zegt
Zeijlemaker. "Dat zijn immers belangrijke drivers
voor een datagedreven organisatie. En daar
zijn we vanuit de directie IGA heel hard mee
aan de slag gegaan. Data is de olie van de 21ste
eeuw. Rijkswaterstaat heeft een schatkamer aan
data, waarvan we het gebruik door derden ook
willen stimuleren. We stellen onszelf de vraag:
hoe kunnen we verbanden leggen tussen onze
eigen datasets, maar ook met die van andere
overheidsorganisaties en marktpartijen? Als je
daar combinaties van maakt of de samenleving
stimuleert om dat te doen, kom je al snel uit op
mooie toepassingen als apps. Maar door Big Data
te gebruiken en Data Analytics toe te passen,
levert het weer heel veel informatie op waarmee
je zelfs je taken efficiënter en goedkoper kunt
uitvoeren. Daarin zijn we nu wel stappen in aan
het zetten samen met onze partners in de over
heid en in het bedrijfsleven."
Voor een geoliede samenwerking is het op orde
hebben van de data van belang, net zoals weten
wat voor datakwaliteit je in huis hebt. "Dat lopen
we nu ook langs; hoe meten we de kwaliteit en
wat zijn onze kwaliteitseisen? Uitspraken doen
over kwaliteit begint met dat je het eens wordt
over de kenmerken van kwaliteit bij en het
gebruik van deze specifieke datasets. We zijn
hierover intensief in overleg met de gebruikers
ervan. Bij sommige processen zijn historische
data niet dagelijks van belang, bij andere proces
sen wel. In de waterhoek wil je bijvoorbeeld
juist wel weten hoe de waterstanden zich in de
loop der tijd ontwikkelen om zaken te kunnen
voorspellen. Daarom is het zo belangrijk dat je
die meta-data goed vastlegt. Helaas is in de loop
