,-4» J
rzstr-
2017-4 I Geo-Info
61
editie, waardoor de veranderingen goed
zichtbaar worden. Die veranderingen worden
in de bijgeleverde teksten (van de hand van
Ormeling) toegelicht en verklaard.
Digitale Bosatlas
Uitgever Otto Venema positioneerde de atlas
en gaf de overwegingen aan voor de ontwik
keling van de digitale Bosatlas die hier mede
werd gelanceerd (op de KNAG-onderwijsdag
van 2016 hadden we er al even aan kunnen
ruiken). Na de pauze kon, na een demonstratie
van Marco van Egmond, geëxperimenteerd
worden met de op de UB door Edu Hackenitz
ontwikkelde viewer, waarbij met dus zowel
synchronisch (alle kaarten uit een editie
bekijkend) als diachronisch (een bepaalde
kaart volgend door alle edities heen) te werk
kon gaan. De cesuur is na de 36e druk gelegd,
omdat daarna de structuur van de atlas veran
dert door de toevloed van nieuw opgenomen
thematische kaarten. Maar Venema toonde
zich bereid na te gaan of de periode 1877
1939 die nu is vrijgegeven niet verlengd kan
worden, bijvoorbeeld tot en met de 40edruk
(1969) of tot 1980 zodat we op die manier
met deze website beter aansluiting vinden
bij het heden. Het adres van de website is
bc.library.uu.nl/nl/bosatlassen-de-wereld-
beeld-1877-1939. Daar zijn niet alleen de ver
gelijkingsmogelijkheden en de begeleidende
teksten te zien, maar ook karakteristieken
van de verschillende edities en 'geografische
verhalen' over de ontwikkeling. Na de pauze
gaf ook Daphne Ariaens een nadere toe
lichting op de digitale Bosatlas, waarna met
assistentie van Menno Bolder hands-on met
Figuur 2 - Het werken met de digitale Bosatlas in de Bucheliuszaal van de UB (foto: Bas van Hattum).
de verrassende mogelijkheden van dit nieuwe
leermiddel kon worden geëxperimenteerd.
Er waren maar liefst twee tentoonstellingen
georganiseerd: in de vitrines van de Boothzaal
waren de highlights uit de geschiedenis van
de Bosatlas bijeengebracht. Bijvoorbeeld de
eerste druk en bijzondere collectors items
zoals de Bosatlas die tijgers in Afrika toonde en
de Bos-van Balen atlas die de moderne spel
ling ook op de plaatsnamen van toepassing
had verklaard (maar snel bakzeil moest halen
vanwege de onvrede hierover in de regionale
pers). In de kaartenzaal werd een meer syste
matisch overzicht van de atlasgeschiedenis
gebracht, waarbij naast alle opeenvolgende
edities ook buitenlandse uitgaven van de
Bosatlas en redactie-exemplaren (bedoeld om
de veranderingen aan te geven die in de vol
gende editie moesten worden aangebracht)
werden getoond. Het was spijtig dat deze
twee exposities alleen deze dag te zien waren!
De website is vooral ontwikkeld voor het
onderwijs. De makers hopen dat hij door
scholieren zal worden gebruikt voor werkstuk
ken waarbij wordt nagegaan wat de verande
ringen zijn in een land, of in (onze kennis van)
een werelddeel (de exploratie van Afrika) of
een verschijnsel wereldwijd (telegraaflijnen,
streekspoorwegen, miljoenensteden, stuw
meren) of in de relaties tussen buurlanden.
Bij de interpretatie van de daarvoor relevante
atlaskaarten worden ze daarbij dus geholpen
door de toegevoegde commentaren. Die com
mentaren wijzen de scholieren ook op de
vooringenomenheid van de atlas: het is een
atlas voor de Nederlandse samenleving, en de
redacteuren hebben zich aangepast aan de
ideeën en opvattingen die in die samenleving
heersen. De door de website bestreken periode
omvat bijvoorbeeld ook het hoogtepunt van
het kolonialisme en daarbij worden veel aspec
ten van inheemse samenlevingen in gekoloni
seerde ontwikkelingslanden genegeerd.
De organisatie verliep vlekkeloos: het UEi-
Bijzondere Collecties team aangevoerd door
Maaike Wijnen had de logistiek, de verschil
lende zalen en tijden van de presentaties
goed georganiseerd. Bij het afscheid, na de
afsluitende borrel, kregen alle deelnemers
namens Noordhoff bveen nieuw collectors
item mee: een verjaardagskalender waarop
de geschiedenis van de Bosatlas in beeld was
gebracht.
Figuur 3 - Overzichtvan de Bosatlas-tentoonstelling in de kaartenzaal van de UB Utrecht (foto: Bas van Hattum). Ferjan Ormeling
