'Niet openbaar tot 2100'?
Over geheime VOC-kaarten
verscheen al eens een boek.
Militaire kaarten, maar net zo
goed civiele luchtfoto's, werden
ook lang als geheimen gezien.
Satellietbeelden veranderden dat,
maar niet snel. Geo-Info nummer
6, 2013 bevatte op pagina 40 pas
een bericht van de Nederlandse
Defensie over de opheffing van
het Besluit Luchtfotografie uit
1959. Met afspraken over militaire
kaarten was het net zoiets.
68
Geo-Info I 2017-4
Door Adri den Boer
Het Algemeen Handelsblad van 6 december
1934 bevatte van de correspondent uit Brussel
de bijdrage 'Schenking aan België. Historische
kaarten en plattegronden'. Vele andere kranten
namen het bericht over, soms met leukere kop
pen ('Een vriendelijk gebaar' heette het in de
Limburger Koerier.) Het ging over 500 kaarten
van Belgische vestingen. "Men schijnt in België
zeer erkentelijk te zijn voor dit gebaar", aldus
SE -*0S lfl_WHMJ_DW4«J_PWT
HlUUiüc haart*» ifi lïJidflöf de Neder landü
e<?enn-g aan België overgedragen [Kaarlen en
ptilligrondin, irrvenl ar» in hindschrihefL nrv
5M1-MMJ/L Januari*
Lil I I
"3DE DIRECTIE VAN FORTIFICATIËN. VESTING GENT UTT C PLATTEGROND
EN DOORSNEDE VAN EEN AARDE FORT MET GEMETZELD RED UIT. DAAR TE
STÉLLEN NABIJ HET GÉHUCHl TÉRMNCK TOT DEKKING ÜÉRSLUlS IN DÉ
VAART NAAR 5AS VAN GENT DE INUNDATIE-WATEREN MOET DPHDUDEN"
C F Geiji mfsIc kapitein en eerstaamue/end ingenieur, 23 auguslus 1825
Behoort bi| «th 10 |anuari 1824 rvr 75 en algedaar* op 3 februari 1026 nr 55
Haiidictllflt Per* Aquarel Papier Schaal 9,9 cm vioor 50 ellen [plattegrond
van tel iralselwefk en doorsnede*!. 9.9 cm voor 200 ellen IpLfltLegrote der
aardewerken van het ïörlj Nederlands Legende [a-pi Afrneling blad 5-i,3 x
1 EHh2 cm
1825-1626
een tekstfragment. Er werd meer verondersteld:
"waarschijnlijk zullen de kaarten en plattegron
den reeds begin 1935 voor studiedoeleinden ter
beschikking worden gesteld". Dat was niet zo.
Strenge inventaris
Het Rijksarchief in België bevat een enorme
cartografische inventaris van 193 pagina's: militaire
kaarten in 1934 door de Nederlandse regering aan
België overgedragen (Kaarten en plattegronden,
inventaris in handschriften, nrs. 5001-5829) L. Jans
sen [1]. Het gaat om 29 meter archief uit de 17e tot
en met de 19e eeuw. Die inventaris is zo openbaar
als het maar kan, maar elk nummer daarin, hoe
oud ook, lijkt 'Niet openbaar tot 2100'. Zie de hierbij
afgebeelde omschrijving van nummer 5263. En dit
terwijl Nederlandse militair-topografische kaarten
daar al vanaf 1865 publiek werden verkocht! Zoek
je de geheime kaarten op in de mooie Belgische
Cartesius-kaartenportal, dan vind je de bewuste
kaart en zijn metagegevens wel [2]. Dat is zelfs
inclusief de tekst: Herkomst document: Archief
- Militaire kaarten in 1934 door de Nederlandse
regering aan België overhandigd/Cartes militaires
transmises en 1934 par le Gouvernement Néer-
landais a la Belgique. De meevaller lijkt voor alle
inventarisnummers te gelden!
Referenties
[1] search.arch.be/ead/pdf/BE-A0 510_0 0 20 43_0 0360 0_
DUT.ead.pdf
[2] www.cartesius.be/geoportal/catalog/search/resource/
details.page?uuid=%7BC6869579-564C-444E-88D5-
87A7CC5DEB74°/o7D
Adri den Boer is redacteur bij
Geo-Info. Hij is te bereiken via
adri.den.boer@geo-info.nl.
