Internationalisering
INSPIRE gaat vooral
over de infrastructuur
6 I
Geen twijfel over het
belang van een gedeeld,
Europees informatiestelsel
Geo-Info I 2017-4
Meer weten over INSPIRE? Zie www.geonovum.nl
of mail inspire@geonovum.nl.
op de informatie die wij als overheid vanuit
één punt aanbieden. Dat zoveel data nu open
toegankelijk zijn, is te danken aan het Verdrag
van Aarhus en het open data beleid. Maar voor
de manier waarop we die data beschikbaar
stellen, heeft INSPIRE de basis gelegd, de
standaarden bepaald. Zonder INSPIRE waren
we nooit zover geweest."
Oplossen van concrete milieuproblemen
Is er dan geen enkele kritiek op INSPIRE? Zeker
wel. Een terechte opmerking is volgens Van de
Velde dat bij de totstandkoming van INSPIRE
nog niet direct naar de oplossing van concrete
problemen toe is gewerkt. Er is gekozen voor
een hele brede benadering. Alles wat aan
milieugegevens beschikbaar kon komen, dat
was welkom. Waren data niet beschikbaar,
dan hoefden lidstaten die niet speciaal voor
INSPIRE in te gaan winnen. Het is begrijpelijk
dat het aanbod van data daardoor per land
verschilt. In wezen is het ook een kracht van
INSPIRE dat er ruimte is voor nationale verschil
len. Een land als Italië zal meer gegevens over
aardbevingen beschikbaar hebben, terwijl
landen als Nederland of Engeland verder zijn
op het gebied van overstromingen.
Toch kun je stellen dat voor het oplossen van
concrete problemen INSPIRE nu nog te weinig
oplevert. Van de Velde: "Bijvoorbeeld: als we
willen dat er een oplossing komt voor grens
overschrijdende stikstofemissies, dan moeten
we alle lidstaten vragen of opleggen om al
hun emissies in kaart te brengen. Dat soort
verplichtingen zijn in andere Europese
richtlijnen vastgelegd dan INSPIRE. INSPIRE
gaat vooral over de infrastructuur. Op dit
moment kan het dus voorkomen dat je voor
concrete milieuvragen nog niet alle informatie
hebt. Misschien kun je binnen een thema alles
vinden over Slovenië, maar nog niet alles over
Duitsland. Er zitten gaten in de beschikbaar
heid van gegevens."
Meer focus en eenvoudiger
"Die kritiek is dus terecht", vervolgt Van de
Velde. En dat is momenteel de realiteit van
Europa. "Maar juist omdat we een gedeeld
stelsel, een gemeenschappelijke taal heb
ben ontwikkeld, kunnen we nu makkelijker
verder met de volgende stappen. Een van
die volgende stappen is dat Europa nu de
urgentie van bepaalde thema's moet vaststel
len. Dat kan door het stellen van Europese
prioriteiten gebaseerd op de al bestaande ver
plichtingen rond milieurapportage. Maar het
kan ook doordat landen onderling afspraken
maken. Zoals is gebeurd rond luchtveront
reiniging. Als wij in Nederland willen weten
hoeveel luchtverontreiniging uit België of
Duitsland komt, dan maken we met de Belgen
en Duitsers nadere afspraken over het uitwis
selen van luchtmetingen. En dat kan nu op
basis van INSPIRE, onze gemeenschappelijke
taal op het gebied van milieugegevens."
Dat INSPIRE aantoonbaar nuttig is als instru
ment in de aanpak van grensoverschrijdende
vraagstukken, is niet al te lang geleden ook
bevestigd na de uitgebreide doorlichting van
Europese richtlijnen die onder leiding van
Frans Timmermans is uitgevoerd. Daaruit is
gekomen dat er geen twijfel bestaat over het
belang van een gedeeld, Europees informatie
stelsel. En dat INSPIRE aantoonbaar nuttig is.
Aanbevelingen bij diezelfde doorlichting waren
wel dat er nu meer focus moet komen op de
bruikbaarheid van INSPIRE voor het oplossen
van concrete milieuvraagstukken. Dit heeft
geleid tot een prioritaire datalijst waarvan de
Commissie heeft bepaald dat die er nu als
eerste moeten komen, voor alle landen.
Digitale transformatie? Aansluiten
bij Europese afspraken!
"Dus ja", benadrukt Van de Velde nogmaals,
"Er moet meer focus en prioritering worden
aangebracht. Maar de richtlijn voldoet aan de
gestelde doelen en er zal verder mee worden
gewerkt. Ook in de toekomst." En daarmee
komen we volgens Van de Velde op de kern
van het belang van INSPIRE. "Als je als overheid
aangehaakt wil blijven bij de digitale transfor
matie die de wereld momenteel doormaakt,
dan moet je niet op een eilandje gaan zitten
waar je alles zelf uitdenkt als land. Voor het
uitwisselen van informatie en het kiezen
van protocollen en standaarden kun je het
beste aansluiten bij internationale afspraken.
Tien jaar INSPIRE toont aan dat dat veel meer
oplevert. En dat die internationale context
meer kans biedt op een doordachte en toe-
komstbestendige oplossing. De problemen in
pakweg Denemarken of Spanje zijn niet zoveel
anders dan in Nederland. Zorg daarom dat je
kiest voor standaarden die dus ook worden
ondersteund door leveranciers van systemen
die ook internationaal worden ondersteund."
Ook op strategisch niveau moet het besef
doorsijpelen dat je het beste kunt aansluiten
bij de dingen die we in Europees verband
al hebben bedacht. Zeker ook als het gaat
om het ontwikkelen van ambitieuze stelsels
zoals de Omgevingswet, BRO en dergelijke.
De digitale transformatie is per definitie een
internationaal fenomeen. Internetontwik-
kelingen en disruptieve bedrijven die met
data willen werken, zullen zich aan interna
tionale afspraken houden, maar zullen zich
niet richten naar specifieke Nederlandse
voorwaarden. De transformatie naar meer
datagedreven beslissingen in beleid is niet iets
wat in Nederland is uitgevonden. Zorg er dus
voor dat je met de koplopers in Europa samen
optrekt en gebruikmaakt van de dingen die al
zijn ontwikkeld. De afgelopen tien jaar hebben
bewezen dat dat werkt!"
Referentie
[1] Publieke Dienstverlening op de Kaart, centrale voorzieninc
voor het ontsluiten van geodatasets van nationaal belang.
PDOK is het resultaat van een samenwerking tussen Kadas
ter, ministeries van Infrastructuur en Milieu en Economische
Zaken, Rijkswaterstaat en Geonovum.
