Vijf jaar kaartenmaken in
STAATSCOURANT
Het wedervaren van de
Topografische Dienst van het
departement van Defensie in WOII
is nog slechts 'gegeneraliseerd'
beschreven in jubileumuitgaven.
Het was een potentieel gevaarlijk
werkterrein gezien het militaire
karakter en de opgelegde
samenwerking (collaboratie,
meer dan accommodatie) met de
Wehrmacht. Onjuist is toch het
kopje 'De cartografische afdeling
van de NSB' in een uitgave van de
gemeente Utrecht.
VAN HEINDE EH VERRE
38
Geo-Info I 2017-5
Door Adri den Boer
Interieurfoto Prinsessegracht 15 in Den Haag, J. Ketting, ca 1942 (www.haagsebeeidbank.ni).
'Overname van voormalige militaire diensten'
is een paragraaf in het boek over Rijkswa
terstaat in WOII. De diensten van het Loods
wezen, het Marine Duikbedrijf, de Genie en
ook de Hydrografische Dienst komen daarin
divers aan de orde, maar de Topografische
Dienst niet! Zij zou ressorteren onder het
'Afwikkelingsbureau van Defensie', later het
'Commissariaat voor de belangen van de v.m.
Nederlandsche Weermacht', een rijksorga
nisatie op het niveau van een departement.
De Topografische Dienst werd door de Duitse
autoriteiten tot krijgsbuit verklaard. Die autori
teiten besloten eind 1943 tot verplaatsing van
de dienst van Den Haag naar 'das Kriegskarten-
und Vermessungsamt Utrecht'. Verhuizing van
gevorderde panden in Utrecht naar het vroe
gere Scheikundelaboratorium van de TH in
Delft vond pas in 1947/1948 plaats. (Het 'eigen'
Haagse rijkspand anno 1934 beschadigde bij
topoosuctebciie öien'st.
UB bench 1'ak! lipt VU V.nL IwM vin het tlnl*-
VH1 hfi tinjiArteiniuYf ÏAfi DsJinJlC
le, me! tOfiahc van 16 tlnefutbnr iHO. beouetmi
"Uvt MlTtneuj-'h-runornlf (<>pofrafï#d»hf>n
diaivrt prat- Ir- Jaaqgr
JöatjuLf lifi d# Uüü£«?«tflCH>I.
Algemeen Handelsblad van 19 en 24 december 1940
met benoeming van Schermerhorn ais adviseur-
honorair.
TGKHiRAFlSCHE DIBK8T.
IJtt luwliJ ven Lel afwJlicUnasbijreao van
Lu! djfpirtenitinl van Ualtmio heed
ii.aju&r der urlillerLc op not-aelJvitfiili L
Kiurmati nat itmanjj v;iii tt> December 11-i-i'J
Afleggenen vuor du fllllf'lu van dlrftdöut
vim dg topuprafisf be dienst.
Leeuwarder Nieuwsbiad, 28 december 1940 met
aanwijzing van majoor L. Ezerman ais directeur.
het Engelse 'vergissingsbombardement' van
3 maart 1945 op de Bezuidenhout en was na
herstel voor het ministerie van O, K en W.)
Lou de Jong in 1972
Rijkshistoricus Lou de Jong vermeldde de Topo
grafische Dienst maar eenmaal in zijn levens
werk Het Koninkrijk der Nederianden in de Tweede
Wereidooriog (Deel 4, eerste helft, 's-Gravenhage
1972, p. 33/34). Het gaat om een citaat over de
Nederlandse generaal Winkelman tijdens de
Miiitarverwaitung van 15-29 mei 1940, de weken
voor de installatie van Seys-Inquart: 'Winkeiman
kwam tot het inzicht dat het noodzakeiijk was,
die consequenties duideiijk te steiien: werk dat uit-
siuitend van miiitair beiang voor de Duitsers was,
mocht niet verricht worden. Zo kreeg de directeur
van de Topografische Dienst van defensie die,
zonder met iemand overieg te piegen, opdracht
gegeven had, voor de Duitsers kaarten van Beigië
en Noord-Frankrijk te maken (waar de ooriog nog
