B
TROTS
De cartografische afdeling van
de nsb
Trots ben je op de dingen die je goed hebt afgerond.
Goed voor jezelf maar ook goed voor wfe je werk
ontvangen. Bovendien heb je het met plezier gedaan.
Het hoeft niet altijd makkelijk geweest te zijn,
misschien juist wel niet. Maar het is wel gelukt.
Het resultaat mag er zijn.
Ook trots? www.prismagroep.nl
2017-5 I Geo-Info
43
niveau van De Waarheid en hoorden niet thuis
in De Volkskrant. En Lumax kreeg 1 december
1947 weer een brief dat de ontruiming was
uitgesteld... De Verbondsvergadering kwam wat
later toch bijeen. Een persverslag daarvan in de
katholieke De Tijd van 16 december i947:'Voorfs
verzond de vergadering een telegram aan de rege
ring, waarin wordt aangedrongen op zo spoedig
mogelijke ontruiming van de K.A.B.-gebouwen te
Utrecht, waar op het ogenblik nog de Topographi-
sche Dienst zeteltIn 1948 vertrok die pas.
Slot
Van de dienst van circa 170 mensen zijn geval
lenen noch een gedenkteken bekend. Verdere
zuivering dan die van de overleden Secretaris is
onbekend. Alle overlevende topmensen uit WOII
werden daarna bevorderd. Jammer genoeg is er
weinig bekend over de houding en activiteiten
van het personeel. 'Er gingen in mijn begintijd wel
veel verhalen rond over traineren van opdrachten
incl. terreinverkenningen, vervalsen van PB's ed.
Er waren tekenaars die stempels perfect konden
imiteren. Van fotograaf, later cartograaf, Collette
weet ik uit zijn eigen mond dat hij werd opgepakt
wegens het vervaardigen van pasfoto's en andere
repro-werkzaamheden, aldus oud-directeur
Peter Geudeke. Het late vertrek uit Utrecht was
tot wederopbouwschade van minstens de
Hoewel dc tumiilnicuzc gcbcurtcnistcn vun
eind juli cn begin Augustus 1941 bij nadoen
vennoc-den dat Lurrux niet meet functioneer
de, was de realiteit anders. Direct na opheffing
van itcVdiukmnt wend ir oktober 1941 een
nieuwe krant naar het gebouw gehaald: Het
Nationale DagbkfJlier ofïlcielc dagblad van de
Gekleurd kopje in het Lumaxboek van de gemeente
Utrecht uit2006 (p. 53).
drukkerij van de KAB. (Het veroorzaakte vast ook
dat de herstart van De Volkskrant in Amsterdam
in plaats van in Utrecht plaatsvond!) Sommige
na-oorlogse terugblikken lijken wel erg loyaal aan
de adviseur-honorair van december 1940-mei
1942, nog gloriejaren van het Derde Rijk: 'Na het
uitbreken van de oorlog deed Schermerhorn een
poging de Topografische Dienst te beschermen tegen
Duitse inmenging, waardoor hij in het studenten-en
hooglerarenverzet terechtkwam.' Van Schermer
horn zelf is in hetzelfde boek een bijdrage uit 1960
opgenomen met als slotzin: 'Het komt erop aan,
dat wij in ons leven het besef met vuile handen te
staan niet verliezen en dit kunnen blijven dragen uit
het geloof, dat er Eén is, die ook dit reinigt'
Literatuur
Nico Bakker e.a., 200jaarkaartenmaken in beeld 1815-2015, Apel
doorn 2015, p. 28
Maili Blauw, Geschiedenis van de Waterstaatskaart van Neder
land 1865-1992, Utrecht 2003, p. 68
P.W. Geudeke, Geen dag zonder lijn. 200 jaar topografische karte
ring, in: Geo-Info 2015-5, p. 7
Peter Geudeke, Opkomst en ondergang van een organisatie.
Tweehonderd jaar topografische kartering. In: Caert-Thresoor
2015-4, p. 168/169
Herman Langeveld, De man die in de put sprong. Willem Schermer
horn 1894-1977, Amsterdam 2014, p. 144-146
G. Punchinger e.a., Prof.dr.ir. W. Schermerhorn. Minister-president
van Herrijzend Nederland, Naarden 1977, p. 279 en 173
Bettina van Santen, Lumax, de katholieke vakbondsdrukkerij in
Utrecht, Utrechtse Stadsgeschiedenissen 3, Utrecht 2005, p. 53 e.v.
A. Wa ale wijn, Achter de bres. De Rijkswaterstaat in oorlogstijd,
's-Gravenhage 1990, p. 72 e.v.
L. van Zuijlen, De Topografische Dienst (3). 175 jaar kaarten en
kaartenmakers, in: NGT Geodesia 1990, p. 432/433
Archieven
Nationaal Archief, archief Ministerie van Financiën (Generale
Thesaurier) nr 2.08.56, inv.nr. 97 en Archief Generale Staf 1945
1972 (2.13.196), inv.nrs. 4537, 4538 en 5096
Jaarverslagen NCG (met dank aan prof.dr.ir. Leen Aardoom)
Archief NIOD, alleen e-inventaris op www.archieven.nl
Adri den Boer is redacteur
van Geo-Info en hoofdredacteur
van De Hollandse Cirkel.
Hij is te bereiken via
adri.den.boer@geo-info.nl.
PRISMA- t
