14
Geo-Info I 2018-2
Figuur 4 - Hoogtelijnen (breaklines) van het terrein rond de Burcht in Leiden (gO-beeld GeoMilieu).
Hoogte van de bodem
in een geluidsmodel
Vanzelfsprekend heeft een geluidswal maar
ook een dijk of een heuvel, een belangrijke
invloed op de geluidsoverdracht. Het hoogte
verloop wordt gemodelleerd met zogenoemde
hoogtelijnen. Dit zijn 'breaklines'. Denk daarbij
bijvoorbeeld aan de boven- en onderrand van
een dijk. Met breaklines, in tegenstelling tot
isolijnen, wordt het 3D-bodemverloop met een
minimaal aantal lijnen gemodelleerd. Dit is rele
vant voor de beperking van de data-omvang
in de geluidsmodellen en het verkorten van de
rekentijden.
Het blijkt goed mogelijk om de breaklines
automatisch te genereren uit het AHN en de
Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT).
De conversie-software van Geodan is zo ont
worpen, dat het aansluit bij het voor geluids
studies benodigde nauwkeurigheidsniveau en
optimalisatie van rekentijden. Het BGT wordt
versoberd, op hoogte gebracht en aangevuld
met relevante breaklines op basis van het AHN.
Akoestisch absorberende en
reflecterende bodemvlakken
Geluid draagt verder over water dan over
grasland. De geluidsreflectie en -absorptie van de
bodem speelt hierbij een rol. Dit wordt gemodel
leerd met bodemvlakken met een geluidsab-
sorptiefactor. Water en verharde oppervlakken
worden ingevoerd als akoestisch reflecterend
(B-factor 0) en onverharde oppervlakken als
absorberend (B-factor 1). Dankzij de BGT is het
mogelijk om een groot deel van deze vlakken
automatisch te genereren, zodat de geluids
expert ze direct in het model kan invoeren.
Ter beperking van de data-omvang, zonder ver
lies aan akoestische relevantie, worden de harde
BGT-vlakken samengevoegd en vereenvoudigd.
Praktijktoepassing: 3D-geluidsmodel
van gemeente Lisse
Wij zijn nu enkele maanden bezig met
nieuwe computerscripts om een digitale
Figuur 5 - Bodemvlakken voor een geluidsmodel
op basis van het BGT.
3D-maquette van Nederland te maken.
Op een gegeven moment zochten we een
pilotproject om ons werk te toetsen in de
praktijk. Een gesprek met Guido Distelbrink,
senior geluidsadviseur bij de Omge-
vingsdienst West-Holland, leidde tot een
eerste opdracht. Leuk, maar wel spannend.
Nu moesten we het waarmaken.
Guido Distelbrink: "Onze omgevingsdienst
doet voor twaalf gemeenten rond Leiden en
de provincie Zuid-Holland onderzoek naar
geluidseffecten. De sanering van geluids
knelpunten is daarbij een belangrijk aspect.
Onze geluidsmodellen worden gedeeltelijk
al automatisch gebouwd. Maar vooral het
detailniveau van 3D-gebouwen kon nog niet
worden geautomatiseerd volgens de wet
telijke modelleringsregels voor geluid."
Sneller en kostenefficiënter
Geodan heeft aan de Omgevingsdienst
West-Holland een 3D-model geleverd van de
gemeente Lisse. Guido Distelbrink: "De bud
getruimte voor geluidsonderzoek is vaak
beperkt. Het Geodan 3D-model maakt ons
werk een stuk kostenefficiënter (minder dan
2 eurocent per gebouw) en de doorlooptijd
veel korter. Het alternatief zou handwerk
betekenen: GoogleStreetView bekijken,
gebouwhoogten schatten, BAG-pandvlakken
met de muis opknippen en hoogten intypen.
Monnikenwerk dus."
Nauwelijks correcties nodig
De computer kan veel, maar een visuele
check door de geluidsexpert blijft belangrijk.
Het AHN is immers een momentopname,
maar de wereld verandert. Er worden continu
panden bijgebouwd, verbouwd en afgebro
ken. Guido Distelbrink: "In het 3D-model dat
wij hebben ontvangen, waren nagenoeg
Figuur 6 - Een automatische gegenereerd gO-geluidsmodel (gO-beeld in GeoMilieu).
