A J'Hi
Expositie Fries Land
2018-2 I Geo-Info
47
enorme plattegronden, stadsplattegronden
meestal, gebaseerd op de Falk-plattegronden
die ik ook nog steeds verzamel. In groepen 7 en
8 van de basisschool schreef ik zelfs een drieluik
aan werkstukken over mijn fantasieland, inclusief
grafieken, uitgeknipte 'foto's' en plattegronden
natuurlijk. Ik ben dan ook trots op deze plattegrond.
Als ik meer kaarten kan maken en er mijn brood
mee kan verdienen, wie weet wat voor moois ik
nog meer kan maken?
De huidige plattegrond, echter, kent een aantal
verbeterpunten die ik voor de volgende versie wil
aanpakken. Er zijn een aantal ontwerpbesluiten
gemaakt die de leesbaarheid en bruikbaarheid
blijkbaar ondermijnen. Nadat ik de kaart ging uitge
ven (ik moest in korte tijd ook leren een webshop
op te zetten), ben ik me eens gaan verdiepen in
het maken van betere plattegronden. Het boek
'Paris: Underground', door Mark Ovenden, bevat
een handige lijst van do's en don'ts voor goed
vervoerskaart-ontwerp.
Eén belangrijke noot is de richting van de tekst.
Op de Snelwegkaart staat deze horizontaal of
onder een hoek van 450 of -450. Aangeraden wordt
om één graad te kiezen en daarbij te blijven.
Het iefst natuurlijk horizontaal. Ook zijn er routes
die onder een knooppunt een bocht maken; dit
maakt het voor de kijker moeilijker om de lijn te
volgen. Daarnaast staan alle verzorgingsplaatsen er
met naam in; informatie die eigenlijk achterwege
kan blijven. Dat maakt de kaart een stuk cleaner.
Meer informatie op een plattegrond maakt niet
altijd een betere plattegrond. Zo is de alom
bekende plattegrond van de Londense Under
ground tegenwoordig een rommelige kaart die
veel vragen oproept. Zelfs zoiets als de benaming
van de nieuwe Elizabeth Line zaait enige verwar
ring. Het is immers een treindienst met afwijkende
regels van de reguliere metro. En toch lijkt het met
die naam eenzelfde dienst Maar goed, ik dwaal af.
Het grootste verschil tussen een metroplattegrond
en een snelwegplattegrond is de informatie die
erop moet. Een metroplattegrond heeft geen
'last' van afritnummers, maar uitzonderingen
(openingstijden bij de metro of afritconfiguraties
bij snelwegen) zijn er bij beiden. De huidige kaart
voorziet enigszins in deze informatie met teksten
op de achterzijde, die je moet vinden door de afrit
te zoeken in de index en het bijbehorende num
mertje op te sporen. Een beetje omslachtig.
Experimenten met speciale symbolen voor halve
Haarlemmermeerafritten of splitsingen voegen te
veel complexiteit toe aan de kaart. Rijrichting speelt
ook nog mee én afritnummer plus -naam voegen
al veel toe aan het beeld.
Taak is om de juiste balans te slaan tussen infor
matie die er wel en niet op moet. Alleen afritnum
mers ontnemen de lezer de mogelijkheid zich te
oriënteren. Alleen afritnamen kunnen verwarring
zaaien, omdat niet alle afritten een 'logische'
naam hebben. Zo werd mij gevraagd waarom
afrit 'Utrecht-Noord' ontbrak, terwijl die afrit 31
'Maarssen' betreft, die wel degelijk op de kaart staat.
En alle bestemmingen per afrit opnemen op de
Snelwegkaart zou weer te veel informatie zijn.
Een goede plattegrond ontwikkelen blijft een
kunst. Dit heb ik ook gemerkt bij het ontwikkelen
van een andere kaart: een plattegrond voor een
gebouw van de Hanzehogeschool Groningen.
Deze was nodig, omdat de discussie over beweg
wijzering te lang duurde. Inmiddels is Mijksenaar
hier ingestapt en zal dit ongetwijfeld goedkomen.
Momenteel is Snelwegkaart versie 1.2 te koop en
werk ik - wanneer ik niet aan uitleganimaties sleutel
- aan andere plattegronden. Waaronder een unieke,
donkere kaart van Nederland, eigenwijze stadsplat
tegronden en -natuurlijk- Snelwegkaart versie 2.
Maar die laat nog zeker een jaartje op zich wachten.
Referenties
De Snelwegkaart is te koop op studiolegenda.nl, het portfolio van
Sebas van den Brink is te vinden op www.sebasvandenbrink.nl
Cameron Booth: www.cambooth.net/
Sebas van den Brink is uitleg
specialist. Sebas is bereikbaar
via info@sebasvandenbrink,
Twitter: @sebvandenbrink
Het Fries Museum staat midden in Friesland,
maar wat voor land is dit eigenlijk? Ontdek het aan
de hand van een unieke animatiefilm in de ten
toonstelling 'Fries Land'. Geografische en histori
sche kaarten reikend van 10.000 jaar voor Christus
tot vandaag de dag nemen je mee op reis door
de tijd. De veranderingen in het Friese landschap
worden zichtbaar. De film is een introductie op de
tentoonstellingen 'De Elf Steden, Ferhaal fan Frys-
lan, De Terp, De Dijk en Hindeloopen'.
Wat maakt Friesland? Het met grenzen geka
derde land? De taal? Of de geologische ontwik
keling van het huidige stukje land? Een anima
tiefilm toont hoe het landschap in de loop der
eeuwen geologisch en geografisch veranderde.
De veranderende grenzen tussen het water en
het land worden zichtbaar gemaakt door de eeu
wen heen. Daarnaast worden ook landkaarten
gepresenteerd die minder feitelijk van aard zijn.
Deze kaarten tonen eigentijdse interpretaties van
het Friese land aan de hand van de taal of van de
Friezen die er wonen. En zo kan Friesland ineens
van Zeeland tot aan Denemarken reiken.
www.friesmuseum.nl, sinds 26-1-2018
'Pauwenkaart', uitgegeven door Abraham Ortelius in 1579.
