p aan het werk met Geodata
THEMA
40 collectieven
met samen ruim
9.000 boeren
Toetsing
SCAN-ICT
2018-4 I Geo-Info
13
De Rijksdienst voor Ondernemend
Nederland (RVO) treedt op als betaalor
gaan voor de 40 agrarische collectieven.
RVO controleert of de collectieven
gehandeld hebben conform de provinci
ale natuurbeheerplannen en de lande
lijke subsidieverordening, waarin ook
specifieke EU-verplichtingen opgeno
men zijn. De toetsing heeft onder andere
betrekking op het feit of de vergoeding
betaald wordt op landbouwgrond
(grond met een agrarische bestemming),
in hoeverre sprake is van een vergoed-
bare beheeractiviteit, of de betaalde ver
goeding toelaatbaar is binnen de norm
van de staatssteun en of er sprake is van
'double funding' als op het agrarische
perceel ook voor andere activiteiten een
(EU)-vergoeding gevraagd wordt. Het
gecontracteerde en in GIS ingetekende
beheer wordt dagelijks met RVO in een
nachtelijke run uitgewisseld en door
RVO gevalideerd. Dit heeft tot doel om
zo actueel mogelijk inzicht te hebben in
een mogelijke mismatch tussen de (geo)
data van de deelnemers bij het collectief
en de referentiedata bij RVO.
aanpak, waarbij de resultaten van het beheer
sterk verbeterd moeten worden en de uitvoe
ring efficiënter georganiseerd. De collectieven
zijn enerzijds opdrachtnemer van de provincies
voor het uitvoeren van x-ha beheer in hun werk
gebied. Anderzijds zijn ze contractpartner voor
de individuele boeren in die gebieden waar het
collectief het agrarisch natuurbeheer het meest
kansrijk acht. Met hun netwerk van professionele
coördinatoren, vrijwilligers en veldmedewerkers
- die de boeren en hun bedrijfssituatie vaak al
jaren kennen en die veel draagvlak genieten -
zijn de collectieven uitstekend in staat regionaal
maatwerk te leveren.
Provincie-collectief-agrariër
Leidend voor het nieuwe stelsel zijn de provinci
ale natuurbeheerplannen. Hierin geeft elke pro
vincie aan welke (dier)soorten op grond van de
Europese en nationale wetgeving beschermd
moeten worden en waar bescherming het
meest kansrijk is, de zogenaamde leefgebieden.
Dit zijn geografisch hard begrensde gebieden
waarbinnen de collectieven contracten met
hun deelnemende agrariërs kunnen afsluiten.
Jaarlijks worden de leefgebieden provinciaal
vastgesteld en als GIS-kaartlaag beschikbaar
gesteld aan de collectieven.
Elk collectief heeft in 2015 een beheerplan
bij haar provincie ingediend. Daarin staat
per leefgebied op hoeveel hectare bepaalde
beheeractiviteiten wordt uitgevoerd via
individuele contracten. Per beheeractiviteit
zijn de vergoedingen landelijk vastgesteld.
Op basis van het aantal ha's en de vergoeding
per beheeractiviteit ontvangt het collectief een
beschikking voor de looptijd van zes jaar (2016
t/m 2021) met daarin de jaarlijks minimaal uit te
voeren ha's en bijbehorend budget in euro's.
Op basis van de beschikking sluit het collectief
in haar werkgebied overeenkomsten af met de
deelnemende agrariërs. Daarin staat op welke
percelen (of delen daarvan) welke beheeractivi-
teiten door de deelnemer worden uitgevoerd.
Een GIS-kaart is onderdeel van het contract.
Op basis van de individuele contracten kan het
collectief overzichten genereren met digitale
kaarten waarop, per leefgebied of voor het
totale werkgebied van het collectief, inzicht
gegeven wordt in waar welke beheeractivitei-
ten gecontracteerd zijn, bij wie en wanneer ze
uitgevoerd moeten worden of al uitgevoerd zijn.
Ecologisch rendement
Om zicht te krijgen op de ecologische effecten
van het beheer kunnen veldwaarnemingen
(geodata van nesten, jonge kuikens, et cetera)
van medewerkers, vrijwilligers, deelnemende
boeren en soortenorganisaties toegevoegd
worden aan de data van de collectieven. Aan
het einde van het beheerjaar kan met deze
data het ecologische rendement vastgesteld
worden. Jaarlijks bespreekt het collectief
het uitgevoerde beheer en de bijbehorende
resultaten met de provincie aan de hand van
één of meerdere GIS-kaarten met daarin een
overzicht van de gecontracteerde percelen,
de bijbehorende beheeractiviteiten en de
ecologische resultaten. Met behulp van de
ingevoerde veldwaarnemingen kan op per
ceelniveau geanalyseerd worden waar aanpas
singen in de beheeractiviteiten nodig zijn.
GIS-systeem
Vanaf 2014 zijn de collectieven ruim twee
jaar ondersteund in hun opstartfase, profes
sionalisering en het leren werken met ANLB.
De ondersteuning kwam van de Stichting
Tijdens de voorbereidingen van het
nieuwe stelsel is vanuit de Stichting Col
lectief Agrarisch Nederland (SCAN) nage
dacht over de wijze waarop collectieven
zo efficiënt mogelijk hun administratieve
werkzaamheden zouden kunnen uitvoe
ren. Tegelijkertijd gaf RVO aan dat zij in
de rol van betaalorgaan graag intensief
met de collectieven data zouden willen
uitwisselen om de uitvoeringslasten voor
RVO zo klein mogelijk te houden.
Vanuit SCAN is gekozen voor het ontwik
kelen van een eigen ICT-infrastructuur
voor de 40 collectieven. Begin 2015 is een
ontwerp op hoofdlijnen gemaakt. Hier
voor is gebruikt gemaakt van expertise
van een ex-ICT-ondernemer, die sinds
enige jaren betrokken was bij de werk
zaamheden van één van de agrarische
natuurverenigingen, en van de voorberei
dingen die één collectief al getroffen had.
De GIS-module is ontwikkeld in opdracht
van SCAN door DACOM, een in de agrarische
sector bekende softwareleverancier met veel
ervaring in het werken met geodata.
De CRM-module is ingekocht bij SuperOf
fice en aangepast aan de specifieke wensen
van collectieven door de ANS Group. Bij de
financiële module is gekozen voor KING.
