Waarom een feministische kaart
beter voor Nederlandse fietsers is
Column
<u
Z
2018-5 I Geo-Info
Ik was verbaasd. Ik liep naar binnen en er waren zowel
vrouwen als mannen in de zaal. Uiteindelijk was de verdeling
vijftien vrouwen en veertien mannen. Dat was anders dan ik
gewend was. Het kan dus wel.
Begin mei 2018 ging ik naar een bijeenkomst van Map-
Time te Amsterdam. Een avond die een aantal keer per jaar
plaatsvindt en waar iedereen welkom is die iets met kaarten
heeft: van Tomtom-gebruiker, kartograaf, landmeter tot
geodeet. Iedere keer is er een ander thema. Ik heb al verschil
lende thema's langs zien komen, zoals 'Electorale geografie,
'Reliëfweergave op kaarten' en 'QGIS-workshop, Ditmaal was
de titel 'Practical introduction into feminist cartography, met
een presentatie van Meghan Kelly (Wisconsin-Madison, VS).
Ik had werkelijk geen flauw idee wat ik me daarbij moest
voorstellen, maar intrigerend klonk het zeker.
Het is in ieder geval een titel die je op meerdere manieren
kunt interpreteren. Een goede reden om te beginnen met
het discussiëren in kleine groepjes over de vraag wat mensen
verstaan onder feminisme. Ons groepje (m/v) formuleerde ter
men rondom inclusiviteit, macht en gelijkheid. Later hoorden
we ook de associaties van de anderen. Eén van de mannelijke
deelnemers vond feminisme zelfs bedreigend klinken.
Dat klinkt ook wel weer logisch. Toch zou het voor mij zo mak
kelijk zijn om dat zomaar uit het oog te verliezen. Het klinkt
vanuit mijn standpunt immers weer zo misplaatst. Ik waardeer
die uitspraak wel enorm, want hoe was ik er anders achter
gekomen dat dat óók een rol kan spelen? Ook in Amsterdam,
anno 2018.
Uiteindelijk konden we ons vinden in een lijst van
principes met onder andere 'Examine power and aspire to
empower, 'consider context and subjectivity' en 'make labor
visible' (D'Ignazio en Klein, 2016). Inclusiviteit is daarbij het sleu
telwoord. Het gaat over het niet buitensluiten van groepen
en individuen. Een thema dat op meerdere vlakken van de
samenleving speelt.
Daarna gingen we aan de slag met een opdracht. Inclusie
was het centrale thema. Wij analyseerden een bord van een
fietsenstalling. Daarop was een schematische afbeelding te
zien met een diep gebogen persoon erop, een racefiets dus.
Fietsenstallingen genoeg in de Randstad, maar daar staan
vooral stadsfietsen. En al zie je steeds meer vrouwen op een
racefiets, wielrenners zijn toch wel een slag apart. De grootste
groep van hen heeft zelfs een eigen afkorting (MAMIL:
middle-aged men in lycra). Ons groepje was het unaniem
eens dat het op z'n minst opmerkelijk was dat er voor zo'n
algemene voorziening als een fietsenstalling een icoon wordt
gebruikt van zo'n specifieke groep (die niet echt zichtbaar is in
openbare fietsenstallingen). Als recreatieve fietser zet ik mijn
randonneur ook in mijn eigen schuurtje en in de stalling van
het station plaats ik dagelijks mijn stadsfiets.
Het was vrij eenvoudig om het icoon van de racefiets om
te zetten naar een meer algemene stadsfiets. Zet de berijder
rechtop, et voila. Of zelfs een fiets zonder berijder - je laat
immers je fiets ook alleen achter in een stalling. Je kan het nog
wel over het model hebben: een heren- of damesfiets.
Zelf gebruik ik beide en is het voor mijn eigen beleving
gelijk. Anderen zouden daar anders over kunnen denken.
Op de kaart lijkt een fiets zo'n klein detail en toch bespeurde ik
een prettig tevreden gevoel daarna. We hadden een icoon dat
minder specifiek was en waar ik me ook door aangesproken
voelde. Daarvóór was die plek alleen voor anderen, waar ik
misschien ook wel gebruik van kon maken. Nu had ik ook een
plek voor mijn fiets gekregen.
Meghan verklaarde lachend dat ze niet eerder had
meegemaakt dat er zoveel aandacht voor het icoon van de
fietsenstalling was. Op wereldschaal gezien zijn wij fietsers in
de minderheid, maar voor ons bleek het relevant om een pas
send icoon van een fiets op de kaart te hebben. Want anders
herkennen we onszelf er niet in en gaat het over 'anderen,
En als je in Nederland de meerderheid van de fietsers buiten
sluit, verlies je een groot aantal waardevolle deelnemers.
Chantal Melser
CBS, afdeling Regio en Ruimte. Zij schrijft deze column op persoonlijke titel.
c.melser@cbs.nl
