I
2019-1 I Geo-Info
19
Figuur3-PlanoscoopIn DelftsDHC-depot...
Figuur 4 -met één afstelblokje In beeld (foto's Herman Quee).
En heeft DHC intussen ook niet een exemplaar
van Volkers zelf in haar depot aan de Delftse
Kanaalweg?
Patentaanvraag
Elders is er ook nog een patentaanvraag voor die
planoscoop van Te Kronnie en Volkers bekend:
'6804289 Title: Instrument voor het achterwaarts
inzichten in een door dat instrument bepaald
vlak.' Uit informatie van dr.ir. Herman Quee bij
Octrooikennis en -voorlichting bleek dat er voor
deze aanvraag wel de heffing voor indiening
betaald was, maar niet de binnen twee jaar
(zolang daarop geen octrooi is verleend) vereiste
volgende betaling. Daarom zijn de aanvraag
voor octrooiverlening en haar archivering verval
len. 'Er heeft dus ook geen nieuwheidsonder-
zoek plaatsgevonden', aldus de doorgemailde
slotzin. Het is goed om dat in dit tijdschrift eens
vast te leggen. Zoveel patentaanvragen kent het
vakgebied niet.
Vast staat dat deze patentaanvragers hun vinding
hebben verkocht aan de N.V. Oude Delft, die er
een aantal heeft geproduceerd. Dat waren er
zeker méér dan de drie van de DHC-instrumen-
tendatabank. Ir. H.J. Buiten van het 'Lab. voor
Landmeetkunde' van de Landbouwhogeschool
uit Wageningen publiceerde in Geodesia 1973-5
een prima artikel van zeven pagina's over 'Eerste
PLANOSCOOP-ervaringen'. Zie dat verhaal voor de
inhoud van die belevenissen (en latere ervaringen
met de planoscoop werden nimmer verslagen)!
Tijdens een landmeetkundepracticum in de
zomer van 1972 voerden studenten er hoogte
metingen mee uit op een voetbalveld in Rhenen.
Het instrument verdween in stilte. De laatste ver
melding ervan in de literatuur is in het Nederlands
Geodetisch Tijdschrift van begin 1974. Dat verwijst
alleen naar de verschijning van dat artikel van 1973
in Geodesia....
In september 1985 verscheen de term laserhoog
temeting voor het eerst in dat blad. Het was in een
advertentie van Geo-meetdienst uit Spakenburg
en geïllustreerd met een meetfoto op een ander
voetbalveld!
Slot
De eerste aanleiding voor aandacht in deze
bijdrage was natuurlijk het feit dat er meerdere
soorten planoscopen bestaan.. Weet iemand
dat ook van andere instrumentnamen? En de
planoscopen om bloeddruk te meten zijn nog
volop in de handel!
zijde, maar tegenwoordig ook wel van katoen of
kunstzijde, met een waterachtig uiterlijk.
De instrumentendatabank van stichting
De Hollandse Cirkel (DHC) geeft ook in die
subcultuur drie hele andere instrumenten
dan bij het bloeddrukmeten: één van maker
Oude Delft en twee van diezelfde fabrikant
(maar dan onder de naam Oldelft). (Het was
een Delfts bedrijf dat van 1939-1990 optische
instrumenten vervaardigde. In 1990 fuseerde
het met Enraf-Nonius tot Delft Instruments.)
Adri den Boer Is redacteur van
Geo-lnfo en hoofdredacteur
van De Hollandse CIrkel.
Hij Is te bereiken via
adri.den.boer@geo-info.nl
