Wind in de stad is erg
variabel in ruimte en tijd
Wandkaart De Roij naar Geowetenschappen
26
Geo-Info I 2019-2
hogere appartementen, rotondes en pleinen.
Het koelst zijn de plaatsen onder bomen.
Andere koele gebieden zijn open parken
(de wijk Wageningen-Noordwest). De PET is
maximaal 46 °C, wat betekent dat je dezelfde
hitte ervaart als in een kamer met een lucht
temperatuur van 46 °C. Verder zien we dat de
oostenwind op deze dag zorgt voor warmte
benedenstrooms van de stad (westzijde van
Wageningen).
De kaart is gevalideerd tegen PET-waarnemin
gen die met een bakfiets in de stad zijn verza
meld. De reikwijdte van de gemodelleerde en
gemeten PET komen goed overeen. Wel is er
relatief veel spreiding tussen de gemeten en
de gemodelleerde wind. De berekende wind
bevat de grootste onzekerheid, doordat de
wind in de stad erg variabel is in ruimte en tijd.
Perspectief
Het doel van de kaart is om op een kwanti
tatieve wijze de warme plekken in de stad te
vinden. Daarmee kunnen gemeenten gericht
een risicodialoog voeren met belanghebben
den en adviesbureaus over het hittebestendig
maken van hun stad. De methode maakt
het in principe ook mogelijk om adaptieve
maatregelen door te rekenen in de stad, zoals
meer groen in de stad. De volgende stap is om
een landelijke PET-hittekaart te maken volgens
de methode. Inhoudelijk zou de methode
kunnen worden uitgebreid door rekening te
houden met antropogene warmte (gepro
duceerd door menselijke activiteiten) en het
albedo (reflectiefractie van een oppervlak)
mee te nemen.
Het complete recept voor de PET-bepaling is
kosteloos op te vragen bij de het kennisportaal
Ruimtelijke Adaptatie: ruimtelijkeadaptatie.nl/
stresstest/bijsluiter/hitte/ (helpdesklink: ruim-
telijkeadaptatie.nl/website/contact/). De hit
te ka a rt is op i-m resolutie te downloaden op:
doi.pangaea.de/10.1594/PANGAEA.898202.
Referenties
Koopmans, S., Heusinkveld, B., Steeneveld, G. 2019. Hoofd
stuk 3: Recept ontwikkeling standaard hittestresskaart (in
review). In: RIVM Briefrapport 2019-000X, Ontwikkeling
Standaard Stresstest hitte, De Nijs, A.C.M et al.,
www.ruimtelijkeadaptatie.nl/stresstest/bijsluiter/hitte/pet-
hittekaart/
Sytse Koopmans is promo
vendus bij WUR Meteorologie
en Luchtkwaliteit.
Sytse is bereikbaar via
sytse.koopmans@wur.nl.
Bert Heusinkveld is onderzoeker bij WUR Meteoro
logie en Luchtkwaliteit. Bert is bereikbaar via bert.
heusinkveld@wur.nl.
Gert-Jan Steeneveld is universitair hoofddocen t bij
WUR Meteorologie en Luchtkwaliteit. Gert-Jan is
bereikbaar via gert-jan.steeneveld@wur.nl.
Ook hebben Cor Jacobs (WEnR), Jeroen Kluck (HvA),
Reinder Ronda (KNMI), Ellen Brand en Ton de Nijs
(beiden RIVM) bijgedragen aan dit artikel.
De Utrechtse Faculteit Geowetenschappen
heeft eind 2018 een oude wandkaart van
het K.F. Hein Fonds in bruikleen gekregen.
Het gaat om de tweede editie uit 1743 van de
grote provinciekaart van Utrecht door De Roij,
oorspronkelijk uitgegeven in 1696. Het fraaie,
met wapens en stadsgezichten omringende
exemplaar is nu te bewonderen in het gloed
nieuwe Vening Meineszgebouw A, op de vijfde
verdieping tegenover de kamer van de decaan.
De wandkaart van de provincie Utrecht is eind
18de eeuw in opdracht van Provinciale Staten
gepubliceerd en steunt op het werk van de land
meter Bernard de Roij (1638-1707). Het Amster
damse uitgevershuis Covens Mortier publiceerde
vanaf 1743 een tweede editie van de provinciekaart.
Delen van de kaart kregen toen een meer actuele
Wanddecoratie van het zuidwestelijke blad van de 'Kaart van de provincie Utrecht' door Jan Hendrik Kips, 1850.
De decaan van de Utrechtse Faculteit Geowe
tenschappen, Piet Hoekstra (rj, ontvangt de in
bruikleen gegeven wandkaart uit handen van de
directeur van het K.F. Hein Fonds, Quinten Peelen.
topografie. De wandkaart van De Roij werd tot diep
in de 19de eeuw nog verkocht en zou anderhalve
eeuw dienst doen als belangrijkste gedrukte over
zichtskaart van de provincie Utrecht. Pas in 1850
kwam er een waardige opvolger in de vorm van de
'Kaart van de provincie Utrecht'met een schaal van
1:50.000 door de kadastrale landmeter Jan Hendrik
Kips. Een sterk uitvergrote reproductie van het
zuidwestelijke blad van deze vierbladige kaart is
trouwens te bewonderen in het bedrijfsrestaurant
van de Faculteit Geowetenschappen.
Dr. M. van Egrnond, conservator kaarten, atlassen
en gedrukte werken, Universiteitsbibliotheek Utrecht
m.vanegmond@uu.nl.
