Ruimte voor
de provincie
Column
2019-2 I Geo-Info
Als dit blad verschijnt, hebben we de provinciale verkie
zingen weer achter de rug. Maar terwijl ik dit schrijf, liggen
ze nog een paar weken in de toekomst. Veel opwinding, laat
staan enthousiasme, brengen die verkiezingen doorgaans
niet teweeg. Als ik de prognoses mag geloven, is de kans dat
u niet bent gaan stemmen minstens vijftig procent. De roep
om die provincies maar op te heffen is de laatste jaren weer
verflauwd.
Eigenlijk heb ik er dit keer niemand meer over gehoord.
Dat zoiets komt doordat brede lagen van de bevolking
overtuigd zijn geraakt van de belangrijke rol die de provincies
spelen, is misschien een al te optimistische conclusie, maar
wel een troostrijke gedachte voor een provincieambtenaar.
En, ach, zo raar zou die gedachte nou ook weer niet zijn.
Klimaat, vervoer, wonen en natuur: de provincie gaat over
de vormgeving van Nederland. Belangrijke thema's die de
toekomst van ons land voor ons en onze kinderen bepalen.
En ze gaan allemaal over ruimtegebruik. Hoe kunnen we de
ruimte die we hebben duurzaam, bereikbaar, bewoonbaar en
toch groen inrichten? Dat kunnen die provincies niet op eigen
houtje. Daarvoor hebben ze de samenwerking nodig van
andere overheden, bedrijven en kennisinstituten. De provincie
jaagt aan, verbindt en coördineert.
Ruimtelijke inrichting als opgave en verbinden als
methode, dan is geo-informatie niet ver weg, zou je denken.
En dat is dan ook zo. Provincies investeren vanouds veel in
goede geo-informatie. De provinciale tekenkamers van de
vorige eeuw zijn inmiddels opgegaan in de kantoortuinen
van deze tijd, waar het flexwerken heerst. De landmeter en
kartograaf zijn omgeschoold tot GIS-specialist, data-analist of
datascientist. Maar gebleven is het tafereel van enkele mensen
die gebogen zitten over een kaart en elkaar aanwijzen waar
die nieuwe windmolens moeten komen. Of niet moeten
komen. Of die nieuwe woonwijk, provinciale weg, kustver
dediging, warmtenet of natuurverbinding. En in dat hele
proces van idee tot uitvoering schuift geo-informatie steeds
verder op naar voren. Waar de kaart in het verleden vaak het
sluitstuk was, waarin de uitkomst van de besluitvorming werd
vastgelegd, is het nu steeds meer het beginpunt.
De prominentere rol van geodata past natuurlijk helemaal
bij het datagedreven werken dat nu de toon zet. Die ontwik
keling kent een complementaire beweging in de afname
van de specialistische kennis binnen de provinciale overheid.
Collega's die geluidsmodellen ontwikkelden, bevolkings
prognoses programmeerden, of vogeltellingen verwerkten,
werken niet meer bij de provincie. De provinciale organisatie
is de laatste jaren flink in omvang geslonken. Deels omdat de
meeste uitvoerende taken naar andere overheidsorganisaties,
als waterschappen en omgevingsdiensten, zijn overgeheveld
en voor een ander deel omdat specialismen zijn afgestoten.
Provincies waren er vroeg bij toen het ging om het
beschikbaar stellen van data. Al in 2007 ondertekende de
huidige Commissaris van de Koning in Drenthe, toen in haar
functie van staatssecretaris van BZK, met de gezamenlijke
provincies een intentieverklaring die alle provinciale geodata
tot open data maakte. Om die intentie ook uit te voeren
hebben de provincies toen het Provinciaal GeoRegister in het
leven geroepen, waarbij de INSPIRE-verplichting om tientallen
datasets aan Europa te leveren een extra stimulans was.
Afgelopen jaar is dat PGR na bewezen diensten en met enige
weemoed beëindigd. Je moet ook weten wanneer je creatie,
ook al ben je daar nog zo trots op, z'n beste tijd heeft gehad.
Provinciale data is nu te vinden in NGR en PDOK en nog altijd
overvloedig: van de 6092 datasets in het Nationaal GeoRegis
ter komen er 2435 van de provincies.
In de serie artikelen die NRC in de aanloop naar de ver
kiezingen aan de provincies heeft gewijd, zegt gedeputeerde
Floor Vermeulen (Zuid-Holland): "Dit is een overheidslaag waar
de rede en inhoud van belang zijn." Politieke verschillen doen
er minder toe en dus is er meer ruimte om op basis van data
tot een vergelijk en tot oplossingen te komen. Een midden
bestuur dat partijen verbindt om grote en belangrijke doelen
te bereiken. Waarvan we de resultaten, wat ze ook zullen zijn,
allemaal gaan ondervinden. In Zuid-Holland alleen moeten in
10 jaar tijd 230.000 woningen worden gebouwd, in 30 jaar tijd
een energieneutrale provincie zijn bereikt en in de dichtslib
bende Randstad een goede bereikbaarheid verzekerd zijn.
En dat terwijl de zeespiegel stijgt en het land veel harder zakt.
Geo-informatie zal een essentiële rol spelen om de goede
keuzen te maken en de doelen te halen.
Als dat geen reden is om de komende jaren met extra
veel belangstelling naar de provincies te kijken en de
volgende keer wel te gaan stemmen, dan is geo-informatie
misschien niks voor u.
Johan van Arragon
senior fT-adciseur, provincie Zuid-Holland
provinciaal projectleider INSPIRE
adviseur Geonovum voor provincies
jfvan.arragon@pzh.nl
