Nieuws uit Assen
staatsinrichting;
2019-2 I Geo-Info
43
Nadat de HTS-afgestudeerden de ing.-titel
kregen, konden tot 1986 de afgestudeerden
van PBNA Hoger Landmeetkundige via een
scriptie deze titel ook verkrijgen (hier werd
vooral door Rijkswaterstaatsmannen gebruik
van gemaakt). De PBNA-studiegids van 1989
meldde toch nog dat er landmeetkundige
opleidingen zijn op LBO-, MBO- én HBO-
niveau [11].
De BOL en de MOL van PBNA (zonder de
vierde letter A in de opleidingsafkortin
gen) werden nog gesignaleerd in 1991 [12].
De kartografie-opleiding van 1974 eindigde
(ook) rond 1995 [13]. Was het al niet in 1992 dat
er voor het laatst in een gedrukte personeels
advertentie een MBO-opleiding 'PBNA voor
landmeetkunde' werd gevraagd [14]?
Nu is DHC'er Jos Schreurs vanaf 1976 corrector,
maker van examens en examinator van de
lessen Kadaster en Ruilverkaveling geweest.
Examenvakken Landmeetkundige
PBNA (1967)
II aardrijkskunde;
algebra/driehoeksmeting;
weg- en waterbouwkunde;
algemene bouwkunde/lezen van
tekeningen
natuurkunde;
landmeetkunde (instrumentkunde
en waterpassen; landmeetkundige
berekeningen);
wetten;
kosmografie.
Examenvakken Hoger Landmeet
kundige PBNA (1971)
waterbouwkunde;
stedenbouwkunde (planologie);
hogere algebra/hogere wiskunde;
stereometrie;
boldriehoeksmeting;
wetten;
landmeetkundig tekenen;
waterstaatkunde en kaarten;
landmeetkunde (geodetische astro
nomie en kaartprojecties; waarne
mingsrekening; fotogrammetrie;
kaartreproducties).
In 2001 is het contract van alle opleiders van
landmeetkundige vakken ontbonden en
werden deze vakken niet meer aangeboden.
Tot 1986 had hij nog steeds ongeveer 75 leer
lingen, die in een van de landmeetkundige
opleidingen examen deden. Daarna liep het
heel snel terug.
Archief, foto's, speldje en
PolyTechnisch Zakboekje
Het archief van PBNA, over de periode tot
2001, bevindt zich op het Gelders Archief [15].
De inventaris werd gemaakt door de oud
medewerkers van PBNA F.J. Stoeltje en O.J. Pijl.
De beeldbank van dat archief bevat ook tiental
len PBNA-foto's, maar daarbij zitten er geen
landmeetkundige opnamen. Inventarisnummer
3348 van het Kadastermuseum in ook Arnhem
bevat daarboven de inhoud van PBNA-leervak-
ken: kadaster, ruilverkaveling, waarnemingsreke-
nen, terreinmeten, enzovoort 1970). In kader 1
is de kleinere DHC-depotcollectie al genoemd.
Er zijn dus versnipperd wel drie verzamelde-
pots: twee in Arnhem en één in Delft.
Op internet (Marktplaats) wordt uit juli 1943
een folder 'PBNA in oorlogstijd' verhandeld:
men werd opgeroepen gegevens van kennis
sen aan PBNA te sturen. Het bedrijf zond hen
dan een prospectus toe en werd zo iemand
cursist, dan volgde 5 beloning voor de
'oorlogswinstmaker'! Het PBNA-gebouw werd
trouwens in WOII door de Duitsers gevorderd.
Het bureau bouwde ook aan een eigen
cultuur. Minstens vier PBNA-posters haalden
de kunstmarkt [16]. Het ging om affiches van
bekende ontwerpers uit 1920 (Antoon Kurvers),
1938 (Chris Zeylstra), 1953 (Joop Haffmans) en
Ouder model speldje (www.catawiki.nl).
Gelaafd,
Onze stadgenoot. de hflpr A, Lue
'ffiKtjiJnjj *sn DwUvcnbode. op&Jehter
!>LJ tl en HijksiVflltrita&t hier ter Bilde,
is gestaagd voor het examen F B ü-A.
LandmeeUtundl pa, la ged.
'Oorlogspersbericht' uit het Drentsch Dagblad,
23-7-1942.
circa 1960 (Paul Kuiper). Op veilingsites zoals
www.catawiki.nl verschijnen voor bescheide
ner opbrengsten ook PBNA-steekspeldjes met
diverse generaties gevleugelde enveloppen.
Elders op internet staan edities drukwerk van
PBNA, met als topper die van het PolyTech
nisch Zakboekje. Dat zakboekje van PBNA
behield (bijvoorbeeld in 1956 pal na een
hoofdstuk Rioleringen) ook een hoofdstuk
'Landmeten en Waterpassen'. Het zakboekje
verscheen onregelmatig, later via de uitge
vers Argus, Elsevier en Reed Business, maar
'doorgeteld'. De 1e druk was van 1928 en de 50e
druk van 2004, met 2006 pagina's heette dat
ook zakboek!
Referenties
[1] O.a. inleiding archiefinventaris PBNA
[2] www.pbna.com
[3] Arnhemsche Courant 6-6-1924
[4] Nieuwsblad van het Noorden, 12-3-1935
[5] KenL 1934, p. 389
[6] hoekmeijer.files.wordpress.com/2014/10/jan-hoekmeijer-
thuisfronttbvpdf14.pdf
[7] KenL 1951, p. 46 etc.
[8] KenL 1960, p. 58
[9] Geodesia september 1960, p. 183 bijvoorbeeld
[10] J. de Haan, Schriftelijke opleidingen in de Landmeetkunde
en Kartografie. Inleiding gehouden op NGL-studiedag
'Onderwijs in de Landmeetkunde', 21 september 1984 in:
NGT Geodesia 1985-1, p. 12-17 incl. het verslag van de
Forumdiscussie op p. 25/26
[11] NGT Geodesia 1989-3, p. 37
[12] C.W. Nelis, De geodeet getoetst, in: NGT Geodesia 1991-11,
p. 492
[13] F.J. Ormeling, De NVK en de kartografie-opleidingen in
Nederland, in: Kartografisch Tijdschrift, 2003-3
[14] NGT Geodesia 1992-3, p. 126 (advertentie Hansa Luftbild te
Schiphol)
[15] www.geldersarchief.nl, inventaris 0793 Kon. PBNA BV te
Arnhem 1909-2001
[16] www.vansabbenauctions.nl,www.catawiki.nl
Adri den Boer, redacteur
