us voor meer data
THEMA
2019-3 I Geo-Info
21
Of dit komt door gebrek aan kennis en inzicht,
of juist door het gebrek aan geld en middelen
laat ik in het midden.
De gewone burger zit ondertussen niets
vermoedend thuis of op het werk, terwijl
overheden, zbo's en bedrijven mogelijke
samenwerkingen bespreken. Hierbij lijkt het
regelmatig of ethische kaders of inzicht in
mogelijke gevolgen niet worden meegeno
men - verblind door de datahonger. Steeds
meer verzamelen, steeds meer kruisverbanden
zoeken en producten leveren. In plaats van de
enorme databanken van Google en Facebook
kritisch te bekijken, willen we ook alwetend zijn.
Maxim Februari heeft een interessant stuk
geschreven op De Correspondent. Ik deel de
link met jullie, omdat je van De Correspondent
een artikel cadeau mag doen. Maxim stelt:
'De gezamenlijke greep van overheden en
bedrijven op het individuele leven is een proces
van rationalisering. De tegens van de ratio
nalisering zijn al eeuwenlang bekend; vooral
de morele blindheid die erdoor ontstaat,
de verloochening van waarden en morele
argumenten' [2]
De stelling is door Maxim misschien wat
hard aangezet en ook over de inhoud kun je
discussiëren, maar de moraal is dat rationaliteit
geen moreel kent. En uit het artikel kun je een
aantal vreselijke gevolgen halen van registers
en dataverzamelingen. We mogen ons dus
afvragen: is het verzamelen van steeds meer
gegevens een goed idee? Of sterker: is het
noodzakelijk? Eén van de vragen die ik graag
stel in belangrijke vergaderingen is altijd: wat
zou er gebeuren als we niets doen?
Ik begrijp het wel. Wanneer bestaansrecht
wordt ontleend aan registers, dan ga je op
zoek naar mogelijkheden om registers aan te
leggen. En zeker in een tijd waarin de overheid
in alle budgetten snijdt ten faveure van het
afschaffen van dividendbelasting en het
vergoeden van directeuren die anders zouden
weglopen. Dan krijg je het als baas van het
Kadaster of CBS warm. Dan ga je op zoek naar
manieren om de positie van het bedrijf en al
die medewerkers veilig te stellen.
Momenteel is privacy een prominent item
op de overheidsagenda. Aangewakkerd
door Europese richtlijnen, actiegroepen en
de media vraagt de politiek om actie. In mijn
ogen reageert de overheid niet altijd juist
op deze roep om actie. Zo wil de overheid
bijvoorbeeld gaan voorkomen dat iedereen
zomaar sensoren kan plaatsen door een
register op te bouwen van sensoren. Een mooi
streven. Maar diezelfde overheid gebruikt
momenteel zelf het grootste aantal sensoren.
En in het concept 'sensordataverordening'
vergeet die overheid even om haar eigen rol
in het landschap van sensoren te benoemen.
En wat mij nog meer bevreemdt, omdat het
anders veel te lastig wordt, stelt datzelfde
concept voor om mobiele sensoren en bedrij
ven als Google of Cyclomedia uit te sluiten.
Wie komen er dan wel in het voorgestelde
sensorregister? Kritische burgers, actiegroepen
en journalisten. Iedereen die buiten zijn 'eigen
tuin' een misstand aan de kaak wil stellen.
Het is maar even een zijsprong.
Wat als we niets doen? Ik ben een klein beetje
bang. Bang dat databases schaamteloos
worden gedeeld. Niet eens uit onwil, wellicht
uit kinderlijk enthousiasme. Ik ken de toekomst
niet, maar heb wel kinderen. Ik zie de overheid
als beschermer, beschermer van de moraliteit,
gelijkwaardigheid en privacy. In het kader van
mijn privacy wens ik iedereen een overheid
die niets doet. Niets vastlegt over ons als indi
vidu, maar ons toch ten dienste kan zijn als dat
nodig is. En mij verder vooral zoveel mogelijk
met rust laat. Voor mij dus geen sensorregister.
Als er dan toch een register bij moet, maak
dan eens een mooi register met alle bezoekers
aan het torentje, alle internationale telefoon
tjes van Mark Rutte, of een mooie analyse van
hoe en waar ons belastinggeld naar toegaat.
Doe vooral bij een ander niet, wat gij niet wilt
dat u geschiedt.
Ik weet het, dat is toch geen geo-informatie?
Dat klopt. Maar laten wij geo-informatici ons
vooral blijven bezighouden met het actualise
ren en verbeteren van onze basisregistraties.
En nog beter: gaan zoeken naar manieren om
deze basisregistraties toegankelijk te maken
voor de gewone burger, zodat deze er wél
kaas van kan maken. Ik voorspel dat we daar
voldoende monden mee kunnen voeden.
Referenties
[1] www.nrc.nl/nieuws/201l/03/l5/overheid-pas-op-met-al-
uw-databanken-i2005009-a2i0249
[2] decorrespondent.nl/6692/de-datahonger-van-staten-
en-bedrijven-zet-veel-meer-op-het-spel-dan-uw-privacy-
alleen/i92554i076536-baci676e
Milo van der Linden is eigenaar
van Dogodigi. Milo is bereik
baar via milo@dogodigi.net
